Rusya ile Ukrayna, Filistin ile İsrail arasındaki çatışmaların zirveye ulaştığı ve Çin’in Batılı ülkelerle ilişkilerinin gergin olduğu bir dönemde Pekin’de yakında düzenlenecek “Tek Kuşak, Tek Yol” uluslararası konferansı, Çin’deki halklar arasında farkındalık yaratacak. Hayatın her kesiminden, özellikle Çin’deki ve “Tek Kuşak, Tek Yol” ve Orta Asya’daki durum, özellikle izleyen uzmanların dikkatini çekiyor.
Reuters’in 10 Ekim 2023 tarihli özel raporuna göre Çin hükümeti, “Tek Kuşak, Tek Yol” projesinin başlatılmasının 10. yıldönümü münasebetiyle 17-18 Ekim tarihlerinde Pekin’de uluslararası bir konferans düzenleyecek. Bu toplantıya kimler geliyor? Toplantıda hangi kararlar alınıyor? Bu sıcak bir konudur.
Ancak bu toplantı vesilesiyle Çin hükümeti “Tek Kuşak Tek Yol” projesinin başarılarını övdü. Çin Devlet Kabinesi Enformasyon Ofisi 10 Ekim’de “Tek Kuşak Tek Yol” projesi hakkında özel bir makale yayınladı. şunları söyledi: “‘Tek Kuşak, Tek Yol’ işbirliği dikkate değer sonuçlar elde etti. Dünya ekonomisinin büyümesiyle birlikte yeni fırsatlar yaratmış, uluslararası ticaret ve yatırım için yeni bir aşama yaratmış, Kuşak ve Yol’un inşasında yer alan ülkelerin gelişimi Çin teknolojisinin kullanılmasıyla artırılmıştır. İnsanların hayatlarını iyileştirdi.”
Çinli yetkililer “Tek Kuşak Tek Yol” projesinin başarılarını ne kadar övseler de, projenin pek bir şey başaramamış olması ve aslında birçok planının uygulanmamış olması ve hatta başarısız olması uzmanlar tarafından eleştiriliyor. .
George Washington Üniversitesi uluslararası ilişkiler Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sean R. Roberts, Covid-19 salgınından sonra Çin ekonomisindeki yavaşlama, çeşitli olumsuz ve ciddi sorunlar nedeniyle “Tek Kuşak Tek Yol” projesinin gerçekleştirilmesinde istenen sonuçlara ulaşamadığını belirterek şunları söyledi : ” Çin, ekonomisindeki bu olumsuzluklara çare bulmak, çizilen ve sönükleşen imajini düzeltmek için 17-18 Ekim 2023 tarihlerinde Pekin’de “Bir Yol-Bir Kuşak” projesinin ilanının 10.yılı münasebiyle bir uluslararası konferans düzenliyor. Bu Konferansın amacı Çin’in küresel düzeydeki birçok ekonomik projesinde yavaşlamaları düzeltmektir. Bu Konferans ÇKP Lideri Şi Jingping ve Pekin yönetimi için çok önemlidir. Bu konferansta Yol Kuşak Projesinin ortakları olan ülkelerden bu projeye olan ortaklıklarını devam ettirmelerini ve desteklerinin devam ettirmelerini talep edecektir. Bu konferansa Çin’in hangi ülkeleri davet edeceği ve kimlerin katılıp kimlerin katılmayacakları de çok önemlidir. Çin ekonomisindeki Bu yavaşlamanın zamanla Çin toplumuna yansıyacağını ve Çin’i siyasi olarak etkileyeceğini düşünüyorum. ” sözleri ile değerlendirdi.
“Sanırım Xi Jinping ve hükümeti mevcut dünya düzenine meydan okumak istiyor. Bu sistem Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri tarafından İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kuruldu. Bu dünya düzeni Soğuk Savaş’ın sonuna ve Sovyetler Birliği’nin çöküşüne kadar sürdü. Dolayısıyla tüm bu girişimlerin küresel düzeni değiştirmeyi ve Çin’in lehine hale getirmeyi amaçladığını düşünüyorum. “Çin daha fazla arkadaş edinmeye çalışıyor.”
XXXXX
Kazakistan Devlet Üniversitesi Öğretim üyesi ve jeoekonomik uzman Prof.Dr. Şerifcan Nadirov, Çin’in jeopolitik ve ekonomik kalkınmasında “Tek Kuşak Tek Yol” Projesini kendi çıkarlarına hizmet etmesi için araç olarak kullandığını bu girişimin bu projeye dahil olan ülkelere ve halklara fayda sağlamadığını belirterek şunları ifade etti : ” Kazakistan olarak bu proje kapsamında Çin’den hiç bir teknik yardım almadık. Yapılanların tamamı Çin devletinin yararı için yaratıldı ve gerçekleştirildi.” dedi
Kırgızistan Ulusal Üniversitesi öğretim üyesi ve siyaset bilimci olan Prof.Dr. Rahimcan Hapizov’un değerlendirmesi şöyle : ” Çin’in Kuşak-Yol projesi başta tüm küresel proje ve girişimleri aslında dünya barışı ve demokrasi için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Çin’in bu projesi çok tehlikelidir ve ” projeye dahil olan ülkeler ekonomik açıdan zayıf ülkelerden oluşmakta ve bu ülkeler her yönden büyük bir risk altındadır. Bunlardan, Tacikistan, Çin’den aldığı kredileri geri ödeyemediği için topraklarının yüzde%3’nu Çin’e vermek zorunda kalmıştır.” dedi.
Ancak Çin Devlet Kabinesi Enformasyon Ofisi tarafından hazırlanan bir makale, Çin’in başarılarını överek şunları söyledi: “Kuşak ve Yol Girişimi, yönetim sistemlerini iyileştirmenin yollarını araştırdı ve dünyaya daha fazla güven ve istikrar getirdi.” Ayaklanmalar ve değişimlerle dolu bir dünyada, ‘Tek Kuşak Tek Yol’ Çin’in kalkınmasına katkıda bulunurken, dünyanın geri kalanına da pek çok fayda sağladı. Barış, kalkınma, eşitlik, adalet, demokrasi ve özgürlük gibi ortak değerleri savunur.
Son olarak Dr. Sean Roberts, Çin’in Batı merkezli dünya düzenini değiştirmeye çalıştığını belirtiyor:
Nitekim basında çıkan haberler, Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Çin ile ekonomik bağlarını güçlendiren Pakistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Sri Lanka gibi bazı ülkelerin, başta Orta Asya ülkeleri olmak üzere Çin’den borçlanmalarını artırdığını gösteriyor.
https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/xi-jinping-dunyf-tertipini-ozgertishke-tirishiwatidu-10122023155809.html
