UYGUR YAZARLAR KONSEYİ BAŞKANI HAŞİRİ :UYGUR EDEBİYAT VE SANATINA DA GEREKEN ÖNEM VERİLMELİ

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)
Kazakistan’da yaşayan Uygur edebiyat ve sanatı ile  yazar ve Sanatçıların toplumsal ve ekonomik durumu ile devlet desteğinin günden güne azalarak   geriye gittiği ve  kötü durumda  olduğu belirtildi.
Özgür Asya Radyosu kurumsal portalında yer alan bilgilere göre,bu ifadeler Kazakistan Yazarlar Birliği’ne bağlı Uygur Edebiyet Konseyi Başkanı ve Kazak Yazarlar Birliği üyesi ve Uluslar arası “ALAŞ” ödülü sahibi Uygur Yazar Ahmetcan Haşiri tarafından dile getirildi.
Radyo’ya konuşan Uygur Yazarlar Konseyi Başkanı Haşiri kendisinin 14 Ağustos’ta Kazakistan Devlet Başkanlığı Devlet İşleri Sekreteri Gülşara Abdihalikova tarafından başkent Astane’deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda(Akorda’da)kabul edildiğini bu kabul sırasında Devlet İşleri Sekreteri Abduhalıkova’ya  Kazakistan Uygur edebiyat ve sanatı ile bu ülke’da yaşayan Uygur Yazar ve Sanatçıların durumu ve taleplerini içeren bir rapor sunduğunu ifade ederek, şöyle konuştu ; ” Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’e takdim edilmek üzere bir rapor sundum ve Kazakistan’da yaşayan Uygur Türklerinin edebiyat ve sanatı ile şair,yazar ve edebiyat adamları ile Uygur sanatçılar ve sinemacılar ve Dramatorglar hakkında hazırladığımız bir raporu takdim ettim.Bilindiği üzere Uygur Yazarlar ve Sanatçılar Konseyi 1960 yılında kurulmuş olup,Kazakistan Yazarlar Birliği’ne bağlı olarak çalışmalarını sürdürmektedir.Ben ünlü Uygur yazarlarımız Hizmet Abdullin,Ziya Samedi ve onların haleflerinden sonra 7.başkan olarak 2005 yılından beri bu grevi sürdürmekteyim.Uygur Yazarlar ve Edebiyatçılar Konseyi’ne 20’den fazla Uygur yazar ve edebiyatçı üye olarak Kazakistan Uygur edebiyat ve sanatı üzerinde çalışmakta ve Uygur Türklerinin kültür ve sanatına önemli katkılar sağlamakta ve bu uğurda yeni eserler vermektedir.”dedi
Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Ofisi Devlet işleri sekreteri ile bu yılın Şubat ayında Alma-Ata’daki Dostluk Evi’nde Kazakistan devlet Başkanlığı edebiyat ve Yazarlarına tevdi törenine katıldığını,ödül töreni’nde kendisine de söz verildiğini belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü , ” Devlet İşleri Sekreteri Gülşara Abduhalkova ile bu toplantı esnasında bir araya geldim.Bana de toplantı’da söz verildi.Ben konuşmamda Kazakistanlı Uygur Edebiyatçı ve sanatkaralarının sorunları hakkında özet bilgiler sundum.Toplantı sonrasında Sayın devlet işleri Sekreteri Gulşara Abduhalıkova ile görüşme fırsatım oldu.Kendisi bana sizi Akorda’ya davet edeceğim ve bu konuları etraflı olarak görüşmak istiyorum,dedi ve geçen hafta beni Astane’ye davet etti.” dedi,
Astane’de Başkanlık Sarayı’ndaki(Akorda’daki) ofisinde kendisini kabul eden Devlet İşleri Sekreteri ile uzun ve ayrıntılı olarak Kazakistan’da yaşayan Uygur Edip ve Sanatçıların sorunları ile Kazakistan Uygur Sanat Edebiyatı hakkındaki düşüncelerini aktardığı belirten Ahmetcan Haşiri,kendisinin daha önce Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in katıldığı bir tören’de konuşma yaptığını ve Elbaşı hakkında kaleme aldığı bir inceleme yazısını Kazak Edebiyatı gazetesinde yayınlandığını ve Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in otobiyografisi olan “Hayatın Zirveleri = Hayatning Davanları” adlı eser ile Kazakistan Anayasasının  Uygur Türkçesine tercüme edilip yayınlanmasının çok önemli olduğunu dile getirdiğini anlatan Haşiri, talep olarak şu hususlarını kendisine ilettiğini ifade etti,”
• Kazakistan Cumhuriyeti bağımsız olduktan sonra diğer etnik Uluslar gibi Uygurlar da çok büyük yapısal değişim ve dönüşümleri bu arada zorlukları  baştan geçirdi. Ekonomik imkansızlıklar  yüzünden yazılan eserler yayınlanamadı.
• Buna rağmen Uygur Türkü edip ve sanatkarlar küresel değişim ve gelişmelere uygun şekilde bir çok öneemli eserler ürettiler ve üretmeye de devam ediyorlar.
• Buna rağmen,bağımsızlıktan sonra bir tek Uygur Türkü edebiyat ve sanat adamı Kazakistan devlet ödülüne erişemedi.Kazakistan Cumhuriyetine hizmet eden Sanatkar= Devlet Sanatçısı ünvanı alamadı.
• Jaşuçi =Yazuçi Yayınevi bünyesindeki Uygur bölümü 40 yıldan beri faaliyet göstermekte iken, Bağımsız Kazakistan devrinde maalesef kapatılmıştır.Uygur bölümünün tekrar açılarak Uygur edebiyat ve sanatının devamı ve gelişmesi için eskiden olduğu gibi devlet tarafından desteklenmesi
• Kazakistan devlet radyo ve televizyonu ile medyasında Uygurca yayınlarına eskiden olduğu gibi yeniden başlatılması ve  yer  verilmesi
• 80 yıldan beri Alma-Ata’da faaliyet yürüten Kuddus Hocamyarov adındaki Devlet Uygur Müzik ve Tiyatro Topluluğu sanatçıları ile eserler kaleme alan yazar ve dramatorg’lara de Kazak,Rus,Özbek,Tatar ve Kırgiz Halklarının edip ve sanatçılarına olduğu gibi eşit şekilde muamele ve onlara ödenen miktarlarda eşit oranda ücret ödenmesi.
• Uygur Müzik ve Tiyatro Topluluğu’nda da diğer Ulusların özel Topluluklarına tanınan hakların tanınması ve bu topluluklara  olduğu gibi,sanat ve edebiyat yönetmenleri ile danışman kadrolarının yeniden   ihdas edilmesi.
Uygur Yazarlar Konseyi Başkanı Ahmetcan Haşiri Devlet Sekreteri Gulşara Abduhalkova’ya yazılı olarak takdim ettiği bu rapor ve talepler menzumesinin büyük bir ilgi ile karşılandığını ve bu taleplerinin ciddi şekilde incelenerek sonuca bağlanacağını ifade ettiğini ve bu görüşmenin çok verimli ve yararlı geçtiğini ve bundan da büyük memnuniyet duyduğunu de sözlerine ekledi.