UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)

ABD.merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi (UHRP) tarafından “Diasporada Marjinalize Edilmiş ve Risk Altındaki Uygurların İnsani İhtiyaçları” başlıklı bir rapor  yayınlandığı bildirildi.  

 Özgür Asya radyosu internet sitesinde  verilen habere göre, ABD, Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan gibi Orta Asya ülkelerinde yaşayan Uygurların ve diğer Türk  grupların insani ihtiyaçlarını detaylandırıyor.

Raporda yer alan hususlar ana başlıkları ile şöyle :

1. Çin’in işgalindeki ana vatanları Doğu Türkistan’da  kendilerine uyguladığı  soykırımından kaçan ve dünyanın farklı yerlerinde yaşayan Uygurların sığındıkları ülkelerde güvenli bir hukuki statü ve güvenceden yoksundurlar.
2. Yurt dışında yaşayan Uygurların karşılaştığı  en önemli zorlukların başında ikamet ettikleri ülkenin yasal statüsüne sahip olmadıkları hususu yer alıyor. Bu nedenle   birçok Uygur sığınmacı  yaşadıkları  ülkelerde  normal eğitim-öğretim  ve sağlık  imkanlarından yeterince yararlanamıyorlar.
3. Bu raporun hazırlanması sırasında Uygur İnsan Hakları Vakfı çalışanlarının Türkiye’deki çalışmaları ile ilgili olarak şu çarpıcı tesbitler de yer alıyor .  Ülkelerindeki Çin soykırımdan sağ kurtulan  yüzlerce Uygur çocuklarının bulunduğu, bu çocukların çok  acil  olarak ekonomik ve psikolojik desteğe ihtiyaç duydukları belirtiliyor ve  bu çocukların en  ağır  risk altında olan grup olduğunu  özellikle vurguluyor.

Raporun  talepler ve öneriler  bölümünde,  yasal olarak çalışma imkan ve haklarına sahip  olanlar için iş fırsatları,  eğitim-öğretim, yasal olarak yerleşme ücretsiz eğitim, barınma ve beslenme ihtiyaçlarının karşılanması  ve sağlık  sorunlarının karşılanması  psikolojik destek konusu başta bir çok  hususu de  içermektedir.

UİHP.Direktörü Kanat : Rapor Sığınmacı Uygurların  Zorluklarını İçeriyor

Uygur İnsan Hakları  Projesi  İcra direktörü  Ömer Kanat raporun yayınlanması ile ilgili olarak özgür Asya radyosuna şunları söyledi : ”   Bu Rapor, aslında  yurt dışında çeşitli ülkelerde  sığınmacı olarak yaşayan Uygurların  yaşadıkları  sıkıntı ve zorlukların bir belgesidir. Bu raporu ABD. başta bir çok ülkelerin   insan hakları ile ilgili  ilgili birimlerine sunulmuştur. Bu raporun Kanada’nın 10 bin Uygur’u sığınmacı Göçmen olarak kabul etme kararından sonra zordaki Uygurların benzer şekilde ABD’ne  göçmen olarak kabulü ve onların yerleşme/barınma sorununun çözümünde önemli rol oynayacağını  ümit ediyorum.

Ayrıca bu raporun Uygur İnsan Hakları  Projesi başta , uluslararası insani yardım kurum ve kuruluşlarının Uygur sığınmacılar konusunda  pratik bir plan oluşturmalarına ve dünyanın  çeşitli ülkelerine  sığınan Çin katliamlarından   kurtulan Uygurların ihtiyaçlarını karşılamaları konusunda  aydınlatıcı ve yol gösterici bir rol  üstlenmelerine yardımcı  olacaktır.

UİHP. Direktörürü Kanat Uygur İnsan Hakları projesi olarak  , özellikle  Uygur sığınmacıların de   ABD.yönetiminin mültecilerin statüsününü belirleyen  P-2  bölgesi alabilmelerini sağlamak için  ABD hükümetinin ilgili kurumlarıyla görüştüklerini de bildirdi. Ayrıca,  Kanada yönetiminin Çin’in  soykırımından kaçan 10 bin Uygur mültecinin Kanada’ya yerleştirilmesi kararının  ABD hükümetinin Uygurlarla ilgili  alacağı kararları de  olumlu  şekilde etkileyeceğini umduğunu belirtti. Uygur İnsan Hakları  Projesi başta  ve diğer  tüm Uygur örgütlerinin Amerikan hükümetinden ABD’deki Uygur mültecilerin sığınma sorununu çözmesini istediklerini de bildirdi.

Uzman Şemsettin : Rapor Çin Yönetimine Baskı Aracı Olabilir

Uygur İnsan Hakları Projesi Uzmanı  Zubeyre Şemsettin  bu raporun başta ABD olmak üzere tüm ülkelerin Çin’de soykırıma uğrayan sığınmacılara  doğrudan yardım edemese de  Doğu Türkistan’da  yaşayan Türk halklarının  en azından  kendi topraklarında güvenli bir ortam sağlanması hususunda Çin yönetimine baskı yapılmasına  yardımcı olabileceğini de bildirdi.

Zübeyre Şemsettin  hazırladıkları bu raporun  Tayland başta benzer ülkelerde  yaşayan  Uygurların Sığınma(Tutuklu)  evlerinden serbest bırakılması   ve kötü şöhretli “Sığınma Merkezlerinin”  kapatılması  için  ilgili ülke   kurumlar  için bir kanıt olabileceğini de ifade etti.

Uygur Sığınmacıların Durumu ABD.Parlameentosunda

ABD.Parlamentosunda Uygur sığınmacıların ABD’ye kabul edilmesi ile ilgili  girişimler yıllardır devam ediyor.  Ekim 2020’de Demokrat Parti’den Meclis Başkanı Ted Deutch ve Cumhuriyetçi Parti’den Joe Wilson liderliğindeki toplam 31 Temsilciler Meclisi üyesi, Uygurlara ABD’de sığınma hakkı verilmesini ve Uygurların ABD’ye  gelmelerinin  kolaylaştırılmasını talep etti.

Amerika Birleşik Devletleri’ne mülteci olarak vize almak. 2021’de ABD Senatosu Dışişleri Komitesi üyeleri Chris Coons ve Marco Rubio, ABD’deki mülteci statüsünün belirlenmesinde şu anda Çin tarafından zulüm gören Uygurlara öncelik vermek için ortak bir yasa tasarısı  hazırlayarak  sundular.

ABD’de faaliyet gösteren Uygur örgütleri,  yıllardan beri Çin İşgal yönetiminin  Uygurlar başta diğer tüm  Türk etnik gruplarına yönelik baskı,zulüm ve soykırım uygulamalarından  kaçarak  çeşitli ülkelere sığınan  Uygur mülteciler için P-2 statüsü  veya “Özel Göçmen Vizeleri”  verilmesi için girişimlerde  bulunduğu biliniyor. Ancak, bütün bu çabalara karşılık,ABD’de  şu ana kadar Uygurların mülteci statüsüne ilişkin herhangi bir yasa tasarısı veya karar ortaya çıkmadı.