TÜRK TARİH VE KÜLTÜR ASMANINDAN BİR YILDIZ DAHA KAYDI: AHSEN BATUR VEFAT ETTİ
Genel Türk tarihi alanındaki önemli eserlerin çevirmeni ve Selenge Yayınları’nın kurucusu, tarihçi ve yazar Dr. Ahsen Batur İstanbul’da vefat etti. Rusça, Fransızca, İngilizce ve Arapça’nın yanı sıra Türkistan Türk lehçelerine de hakim olan Batur, yaşamı boyunca yaklaşık 60 bin sayfa çeviriye imza atmıştı. Rus tarihçi Lev Nikolayeviç Gumilev’i Türkiye’ye tanıtan isim olarak bilinen Batur, Doğu Türkistan tarihine ait Tarihçi Turgun Almas’in “Uygurlar” adlı kitabı ile Uygur Türklerinin Doğu Türkistan’da kurduğu en geniş ve en uzun ömürlü devleti olan Yarkent- Saidiye Devletinin (1514-1680 arası) resmi Tarihçisi Mirza Haydar Guragan’in bu devletin 2.Hükümdarı Keşmir Fatihi Sultan Abdurreşit Han’a ithafen yazdığı Tarih-i Reşidi adlı eserini kendisi Türkçeye çevirerek Selenge yayınlarından neşretmişti. Merhum Dr.Ahsen Batur son yolculuğuna 02.08.2022’de kılınan öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazından sonra Zeytinburnu- Topkapı Yeni Kozlu Mezarlığı’na defnedildi.
UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Türk tarihçiliğine eski Türk tarihini ele alan önemli çevirileriyle katkı sağlayan, Selenge Yayınları’nın kurucusu, çevirmen ve editör Ahsen Batur (68) vefat etti. Bir süredir İstanbul’da özel bir hastanede akciğer hastalığı nedeniyle tedavi gördüğü bilinen Batur’un vefat haberini Selenge Yayınları sosyal medya hesabından “Yayınevimizin kurucusu Sayın Ahsen Batur’un vefat haberini aldık. Kendisini kaybetmenin acısını paylaşıyor, tüm sevenlerine baş sağlığı diliyoruz” ifadeleriyle duyurdu.
Rusça, Fransızca, İngilizce ve Arapça bilen, bu dillerin yanı sıra Özbekçe gibi Türk lehçelerine de hakim olan Batur, yaşamı boyunca yaklaşık 60 bin sayfa çeviri yaptı. Rus tarihçi Lev Nikolayeviç Gumilev gibi pek çok mühim tarihçiyi ve eserlerini Türkiye’ye tanıtan isim olarak bilinen Batur, Gumilev’in ‘Eski Türkler’, ‘Hazar Çevresinde Bin Yıl’, ‘Hunlar’ gibi kitaplarını Türkçeye kazandırmıştı. Akademik tarih kitapları yayımlamak amacıyla Selenge Yayınevi’ni kuran Batur, bir dönem gazetecilik de yapmıştı.
Doğu Türkistan’la ilgili Bir Çok Çalışma ve Yayına İmza Atmıştı
Merhum Ahsen Batur öğrencilik yıllarından itibaren Dış Türkler ve özellikle Doğu Türkistan davası ile yakinen ilgilenmiş ve bu yöndeki faaliyetlerde aktif olarak katılmıştır.
Bunun yanında Doğu Türkistan tarihi ,kültür ve medeniyeti ile ilgili bir çok kitabın çevirmeni ve yayıncısı olarak Doğu Türkistanlıların duasını ve teşekkürlerine mazhar olmuştur.
1- UYGURLAR : Doğu Türkistanlı Tarihçi,şair ve yazar Turgun Almas’in eski Çin kaynaklarını esas alarak yazdığı Uygurlar adı Tarih kitabını Uygurca’dan Türkiye Türkçesine çevirerek Selenge Yayınların yayınlarından neşretti.
2- TARİH-İ REŞİDİ : Uygur Türklerinin Doğu Türkistan merkezli olarak Türkistan’da kurduğu en geniş ve en uzun ömürlü devleti olan Yarkent- Saidiye Devletinin (1514-1680 arası) resmi Tarihçisi Mirza Haydar Guragan’in bu devletin 2.Hükümdarı Keşmir Fatihi Sultan Abdurreşit Han’a ithafen yazdığı Tarih-i Reşidi adlı eserini kendisi Türkçeye çevirerek Selenge yayınlarından neşretmişti.
3- DOĞU TÜRKİSTAN MEDENİYETİ VE UYGURLAR : Doğu Türkistanlı Tarihçi-Yazar Ahmet Süleyman Kutluk tarafından Uygurca olarak yazılan, Eğitimci- Tarihçi ve yazar Abdullah Cinkara’nın Yüksek Lisans tezi olarak Türkiye Türkçesine aktardığı “En Eski çağlardan 19.Yüzyıla kadar Doğu Türkistan Medeniyeti ve Uygurlar “adlı eserini Selenge yayınlarından neşretmiştir.
Merhum Dr.Ahsen Batur Türkiye gazetesinde çalışırken Doğu Türkistan Cumhuriyeti(1944-1949) Kurucu Cumhurbaşkanı Alihan Töre Saguni’nin hatıralarını yayına hazırlamış ancak, daha sonra yayından vaz geçilmişti.
‘Tek başına enstitü olan gerçek bir yurtsever’
Çevirmen ve editör Batur’un vefat haberinin ardından yayın ve akademi dünyasından birçok isimden baş sağlığı mesajları sosyal medyada art arda geldi:
KADİR YILMAZ: Kıymetini bilemediğin asil bir evladın daha göçtü Türk milleti; bir okulun daha yıkıldı. Kırk kervanın çekemeyeceği yükü bir başına çeken, Selenge Yayınları’nın kurucusu ve kıdemli naşiri Ahsen Batur bu akşam Hakk’ın rahmetine kavuştu. Allah gani gani rahmet eylesin.
CÜNEYT GÜNEŞ: Ahsen Batur hocanın vefatı tarih camiasından birisi olarak beni derinden üzdü. Çok kıymetli çalışmalara editörlük ve çevirmenlik yaptı. Birçok kaynak eseri ilk kez onun çevirisinden okudum.
ABDULLAH GÜNDOĞDU: Türk tarihçiliğine tek başına bir enstitü gibi hizmet veren Ahsen Batur’un ölümünü haber aldık. Ülkemiz için büyük ve donanımlı bir tarihçisi kadar dürüst, açık sözlü, yiğit ve gerçek bir yurtseverinin de kaybı oldu.
COŞKUN FAİK KAVALA: Türk tarihçiliğine katkısı büyüktür. Bizi Gumilev’le buluşturması ve Selenge Yayınları’nı kurması yeter.
MUSTAFA AKSOY: Selenge Yayınları’yla Avrupa merkezci Türk tarih anlayışına rest çeken adamdı.
ALİ AKAR: Rus ve Arap dillerinden Türklerle ilgili bir çok kaynak eseri çevirip yayımladı. Yayınevini kıt imkanlarla ayakta tutmaya çalıştı. Türk yayın tarihine hizmetleri unutulmayacaktır.
“Türkçe lehçeleri en iyi bilenler arasındaydı”
YAĞMUR TUNALI: Türkçeyi bütün lehçeleriyle en iyi bilenler arasındadır. Uzun yıllar Özbekistan’da yaşadı. Türklüğün Türkistan’daki kalbinde ideallerinin hamurunu yeni bir dikkatle mayaladı. ‘Uluğbey’in Hazinesi’ o yılların bize hediyesidir. Abdullah Kadiri’nin, Pirimkul Kadirov’un eserlerini Türkiye Türkçesine o aktardı. ‘Kürdoloji Yalanları’nda çok kaynak kullandı ve yalancıların suratına şamar gibi indirdi. Evet, bildiğini iyi bilir ve keskin söylerdi. ‘1200 yıllık Sürgün’de Türk sözünün macerasını anlattı. ‘Batı Dayatmacılığı ve İslam’ yine keskin ilmî polemik eserleri arasındadır. Vânî Efendi’nin Arâisül Kur’an’ını bitirmeden ölmeyeceğim diyordu, onu da bitirdi. Telif eserlerin her biri değerli değil, çok değerlidir. Kutlu tini şâd, mekanı uçmağ olsun!
“Türkolojinin dünyadaki önemini ortaya koydu”
ALTAY TAYFUN ÖZCAN: Batur’un vefatı Türk tarihçiliğinin gelişimi açısından büyük bir kayıp. Akademisyen olmasa da tarihçiliğimizde bilhassa çevirileriyle büyük eksiklikleri kapatan birçok önemli çalışmaya imza atmıştı. Pek çok öğrencinin dikkatini eski Türk tarihi ve Moğol tarihine vermesi noktasında büyük bir boşluğu doldurmuştu. Ahsen bey, insanların Türk tarihinde daha çok İslam’dan sonrasına odaklanıldığı bir noktada eski Türk tarihine odaklanmış, bilhassa Rusya’da yapılmış çalışmaları çevirmişti. Çevirileriyle Türkolojinin Rusyada’dan Arap dünyasına birçok ülkede ne kadar odak noktası olduğunu gözler önüne sermiş bir isimdi. Türk tarihçiliğinde yeri daimi olarak hatırlanacak.
“Donanımı birçok akademisyenden daha üstündü”
SERKAN ACAR: Sıra dışı biri Ahsen bey, Fransız dili okuyor ardından gidip Mısır’da Arapça eğitim alıyor. Ayrıca Rusçası mükemmel. Zihni çok açık, tarih alanında dünyadaki bütün çalışmaları yakından takip eden biriydi. İslam fıkhına dair bilgisi de üst düzeydeydi. Kimseden çekinmeyen, korkmayan, nev-i şahsına münhasır bir isimdi. Ortaçağ Türk tarihinin ana kaynaklarının en önemlilerini Arapçadan Türkçeye tercüme eden isimdir, bu onun bize en büyük katkılarından biri. Rus Türkolojisinden eserleri Türkçeye kazandırdı, Türkiye çok önemli bir şahsiyetini kaybetti, bunun şu an kimse farkında değil, ancak uzmanlar anlayabilir. O, tek kişilik enstitü gibi çalışıyordu, yeri doldurulamaz bir isimdir. Türk Tarih Kurumu’nun bile yapamadığı işleri tek başına yapmıştı. Yüksek donanımı birçok akademisyenden çok daha üstündü.
Merhum Dr.Ahsen Batur 02 Ağustos 2002’de Defnedildi
Batur, son yolculuğuna dün İstanbul’da uğurlandı. Batur’un cenazesi Zeytinburnu Kozlu Mezarlığı’nda öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından Yeni Kozlu Mezarlığı’na defnedildi. Taziyeleri eşi ve oğlunun kabul ettiği cenaze törenine yayın dünyasından Erol Cihangir, Kadir Yılmaz gibi isimlerin yanı sıra, siyaset dünyasından İYİ Parti Milletvekili Prof.Dr. Ahat Andican, MHP eski Milletvekili Nazif Okumuş gibi isimler de katıldı.
Dr. Ahsen Batur Kimdir ?
17 Ağustos 1954 tarihinde Niğde’de doğdu. Lise eğitimini Niğde ve İstanbul’da tamamladı. İstanbul Eğitim Enstitüsü Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirerek Mısır’da da Elezher Ün.sine devam etti. Çeşitli yayın kuruluşlarında ve kurumlarda çevirmen olarak çalıştı. Bir dönem gazetecilik de yapan Batur, akademik tarih kitapları yayınlamak amacıyla Selenge Yayınevi’ni kurdu. Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça bilen Batur Özbekçe ve Uygurca başta olmak üzere Türk lehçelerinden de çevriler yapıyordu.
Kaynak : https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cevirmen-ve-yazar-ahsen-batur-hayatini-kaybetti-1678680
