UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sovyet diktatörü Stalin tarafından Türkistan Türklerine yönelik 1938 yılında “Temizleme Kampanyası” sırasında  daha 38 yaşında iken, kurşuna dizilerek şehit edilen  Türkistan Türklerinin hürriyet  Şairi  Abdulhamit Süleyman Çolpan’ı şehit edilişinin 85.yılında bir mesaj yayınlayarak andı .

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu imzası ile , Özbek Münevveri Abdulhamid Süleyman Çolpan’ı şehadetinin yıldönümünde yayınladığı anma mesajı  şöyle ; yayımladı.

 “Sovyet Rusya’nın  Türkistan’da yaptığı Ziyalılar Katliamı’nda 4 Ekim 1938’de ‘Türkçülük’ suçlaması ile kurşuna dizilerek şehid edilen, yazdığı ‘Güzel Türkistan sana ne oldu?'”  şiiri ile gönüllere taht kurmuş Özbek Münevver Atamız Abdülhamid Süleyman Çolpan’ı şehadetinin yıldönümünde saygı ve rahmetle anıyoruz. El-Fatiha! ” ifadelerini kullandı.

SÜLEYMAN ÇOLPAN KİMDİR?

Tam adı Abdülhamid Süleyman Çolpan, 1893 yılında Türkistan’ın Fergana vilayetine bağlı olan Andican kentinde doğdu. Takma ad olarak Çolpan’ı (Tan Yıldızı) kullanan Özbek şair, Hem medresede hem Rus okullarında öğrenim görmüş; Arapça, Farsça, Rusça ve İngilizce öğrendi. Mevlana, Sadi, Hafız, Hayyam, Nevayî, Fuzulî gibi Türk ve İslam klasiklerini okudu. Çolpan’ın, akıllara kazınan  ve Türkistan marşı olarak bestelenen eseri  ” Güzel Türkistan Sanga Ne Boldi ?” şiiri, bugün  bütün Türkistan’da heyecanla söylenmekte ve  dilden dile yayılmıştır.

Devrin diğer  Türkistan Ceditçileri/Yenilikçileri  gibi Osmanlı/İstanbul , Kazan, Azerbaycan Türk edebiyatlarını yakından takip etti. Türkiye’den Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Mehmet Emin, Ziya Gökalp, Mehmet Akif gibi şair ve yazarların eserlerini  yakından tanıdı.

SOVYETLERİN VAAT ETTİĞİ ‘SÖZDE HÜRRİYETİ’ İLK SEZENLERDEN OLDU

Abdülhamid Süleyman Çolpan, 1917-1918 yıllarında Kazan’ın Orenburg şehrinde Vakit Gazetesi’nde çalışırken Başkurt Millî Hükumeti Sekreterliği görevini de yürüttü. Sovyetler Birliğinin vaat ettiği sözde hürriyetin hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini ve  yaklaşmakta olan felaketi ilk sezenlerden biri oldu.

SOVYETLERİN AYDIN KATLİAMINA KURBAN GİDENLERDEN SADECE BİR TANESİYDİ

Stalin devrinde yazdığı şiirler doğrultusunda sekiz defa tutuklanan Çolpan, 4 Ekim 1938’de kurşuna dizildi. Cesedi yok edildi. Eli kanlı Sovyet Rejimi tarafından “Ziyalılar Katliamı” adı verilen olayda, katledilen büyük aydınlardan sadece bir tanesiydi Çolpan. 4 Ekim 1938 günü; Abdulla Kadiri, Fıtrat, Pulat Saliyev, Gazi Alim Yunusov, Abdulla Taciyev, Akbar İslamov, Ankabay Hudaybahtov, Sancar Sıddık, Kurban Beregin, Azam Eyüb, Atacan Haşimov ile birlikte büyük Türkistan şairi, yazar ve mütefekkir Abdülhamit Çolpan da şehadete yürümüştü.

Eserlerinde bağımsızlık, kadın hakları, eğitim gibi çeşitli konulara yer veren Çolpan, Toplumunu aydınlatmak için, dünya edebiyatlarından Özbekçeye çeviriler de yaptı.

Kaynak :  Qırım haber Ajansı( QHA )