MİLLİ PARASI SÜREKLİ DEĞER KAYBINA UĞRAYAN ” ŞANGAY BEŞLİSİ ” ÜLKELER

Mehmet Emin HAZRET

Şangay İş Birliği Örgütünün lokomotif üyelerinden  Rusya’da  Aralık 2015 de Rus Rublesi dolar karşısında sürekli değer kaybetmeye başladı. 30 aralık 2015 gününe gelindiğinde  bir dolar 73 Rubleyi gördü. Rublenin yıllık değer kaybı %20 olarak açıklandı. Ruble son 3 yıl içinde %60 değer kaybetmiştir.

Şangay İş Birliği Örgütünün  Kurucusu ve Organizatörü olan Çin milli para birimi  Yuan’ı devalüe edince, bu örgütün diğer  bütün üyelerinin ekonomisi deprem yaşadı ve  tepe taklak oldular.

Kazak parası Tenge, Ağustos 2015 de bir dolar karşılığı 186 Tenge iken ,4 ay sonra yanı 15 Aralık günü   bir dolar 340 Tenge’ye fırladı.  Kazak Tengesi  4 Ayda % 49 değer kaybetti. Kazakistan parası Tenge 1993 yılında Rus rublesi yerine  ulusal para birimi olarak tedavüle sürüldüğünde 1 Tenge karşılığı bir  dolar idi. 2015 sonunda  1 dolar 340 Tenge oldu. Yanı Kazakistan parası 340 kat değer kaybetti.

Özbekistan parası Som 2015 yılının baharının başlarında yanı  baharın son iki ayda dolar karşısında yüzde 20 değer kaybetti, 20 Mart 2015 de 4 bin Som olan bir ABD doları 17 Mayıs’ta  5 bin Som’a yükseldi.

2014 ve 2015  yıllarınıda yanı iki yıl içinde Kazakistan Tengesi yüzde 133, Belarus Rublesi yüzde 126, Kırgızistan Somu yüzde 51, Tacikistan Somonisi yüzde 65, Özbekistan somu yüzde  29 değer kaybetmiştir.

Çin merkez bankasının verilerine göre, Çin parası Yuan, 20 kasım  2016  kadar  % 10 değer kaybetmiştir. 2016  Yıl başında 1 dolar 6.2 Yuan iken, 20 kasımda 6.95 Yuan olmuştur.

“ Türkiye’nin AB üyesi toplam  28 ülkeye  toplam 64 milyar dolar, ŞİÖ.üyesi  ülkelerine ise 7,5 milyar dolar ihracat yapıyor. AB üyesi olan 28 Avrupa ülkesi ile   olan dış ticaret açığımız 14.7 milyar dolar, Şanghay ülkelerinden kaynaklanan  dış ticaret açığımız 40,1 milyar dolardır. Şanghay ülkeleri ile olan dış ticaret açığımızın toplam dış ticaret açığımız içindeki payı yüzde 63,2 ‘dir.” (Esfender KORKMAZ – Yeniçağ  23.11.2016)

Türkiye  ihracatı Avrupa’ya yöneliktir. İthalat’ta carı açığı Çin ve Rusya’dan kaynaklanmaktadır. Avro ve Doların değeri sabit iken, Şangaycılar paralarındaki değer  kaybını durduramıyorlar. Ülkelerin  saygınlık ve güvenirliklerinde  onların Melli  paralarının  değeri ve istikrarı  çok önemli yer tutmaktadır.

Kaynaklar :

1.  Dolar Kazakistan’da 340 kat değer kazandı
2. Ruble son üç yılda yüzde 60 değer kaybetti
3. Özbek parası iki ayda yüzde 20 değer kaybetti
4. 人民币中间价跌破6.90 为2008年6月16日以来首次
5.  Şanghay Türkiye  için bir tuzaktır – Esfender KORKMAZ (Yeni Çağ Gazetezindeki Köşe Yazısı)