PROF.MİLLWARD, ÇİN’İN NİHAİ AMACI : DOĞU TÜRKİSTAN’DA YAŞAYAN UYGURLARI YOK ETMEK

ABD’lı bir insan hakları aktivisti ve aynı zamanda bir bilim adamı olan Prof.Dr. James Milward, Washington, DC’deki Düşünce Kuruluşu Hudson Center’da Çin’in Uygur bölgesindeki “Polis devleti” uygulamaları hakkında hakkındaki görüşlerini paylaştı. O.konuşmasında Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’daki Uygulamalarının esas amacının onları asimile vee soykırım ile yok etmek olduğunu açıkladı.

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (UYHAM)

Çin hükümetinin Uygur bögesindeki siyasi baskısı dünyada biliniyor iken, bu uygulamalar üzerinde birçok sorular ortaya çıkıyor.  Sorulardan biri, bugün birçok sektörün oybirliğiyle “katliamlar” olarak adlandırdığı büyük trajediye kadar bunun nasıl fark edilmeden sadece seyredilmekle yetinilmesiydi.  Washington, D.C.’deki en büyük düşünce kuruluşlarından biri olan Brookings Enstitüsü, George Town Üniversitesi’nde coğrafya profesörü olan James Milward ile asistanı Dalia Peterson’ı konu üzerindeki çalışmalarını paylaşmaya ve bu konuda konuşmaya davet etti. 

14 Eylül 2020’de anılan Düşünce Kuruluşunda “Çin’in Uygur Bölgesindeki Baskı Sistemi ” başlıklı bir konferansında Prof.Milward şunları söyledi

Yazarlara göre, Uygurların karşı karşıya olduğu mevcut sosyal kriz, 21. yüzyılın başlarında Çin Halk Cumhuriyeti ile ilişkili olmasına rağmen, aslında yüzyıllar öncesinden kaynaklanıyor. Özellikle Mançular tarafından kurulan Qing İmparatorluğu, 1758’de Orta Asya’nın bir parçası olan Uygur topraklarını işgal ettiğinde, bölgeyi yerel Begler adına yönetti. Ancak bir süre bölgeyi kolonileştirme çabası olmadı. Qing Hanedanlığı’nın sonlarında 19.yüzyılın sonlarında gerçekleşen 2. Mancu Çin işgalinden sonra Qing İmparatorluğu resmen bu yeni bölgenin adını Yeni Topraklar anlamına gelen Çince “Xinjiang” olarak değiştirdi ve Çinleştirme çalışmalarına başladı. Ancak girişimleri başarısız oldu ve Çin’e yerleştirilen Çinli çiftçilerin çoğu Çin’e geri döndü.

Konuşmamız sırasında Profesör James Milward şunları söyledi: “Çin Komünist Partisi’nin Sincan’daki politikalarını Qing İmparatorluğu ve bölgedeki Kuomintang hükümeti tarafından alınan tedbirlerle karşılaştırdığımda, bu tedbirlerin ve politikaların iç içe geçmeye devam ettiğini kastetmiyorum. Elbette aralarında çok fazla boşluk vardı. Nitekim Çin Komünist Partisi’nin Sincan’daki politikaları, Çin Komünist Partisi’nin 1949’da iktidarı ele geçirmesinden sonra gün ışığına çıktı. Çinlilerin Sincan’a taşınması, aslında, Mançular’ın Qianlong İmparatoru döneminde, Siçuan’daki zavallı Çinlilerin yeniden yerleştirilmesiyle başladı. Urumçi ve Tengri Dağlarının kuzeyindeki Macar Vadisi’ne taşındılar. Ancak Kuomintang sırasında bu kadar büyük bir nüfusu yeniden yerleştirmek mümkün değildi. Yalta Konferansı, Kuomintang hükümetinin Doğu Türkistan’daki iktidarına doğru önemli bir adım atsa da, Kuzey İli bölgesinde İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin kurulması ile bu mümkün olmadı. Ek olarak, Kuomintang hükümeti, böylesine büyük ölçekli bir yeniden yerleşimi tamamlayacak ekonomik kapasiteye ve Sincan’ın tam kontrolünü ele geçirecek siyasi güce sahip değildi. Öte yandan Çinli yöneticiler, eski “askerler tarafından toprak ıslahı” efsanelerinden ilham aldılar ve sonunda yeni bir kolonizasyon aracı olan Üretim Mühendisliği Birliğini kurdular. Ek olarak, Kuomintang hükümeti, böylesine büyük ölçekli bir yeniden yerleşimi tamamlayacak ekonomik kapasiteye ve Sincan’ın tam kontrolünü ele geçirecek siyasi güce sahip değildi. Öte yandan Çinli yöneticiler, eski “askerler tarafından toprak ıslahı” efsanelerinden ilham aldılar ve sonunda yeni bir kolonizasyon aracı olan Üretim Mühendisliği Birliğini kurdular. Ek olarak, Kuomintang hükümeti, böylesine büyük ölçekli bir yeniden yerleşimi tamamlayacak ekonomik kapasiteye ve Sincan’ın tam kontrolünü ele geçirecek siyasi güce sahip değildi. Öte yandan Çinli yöneticiler, eski “askerler tarafından toprak ıslahı” efsanelerinden ilham aldılar ve sonunda yeni bir kolonizasyon aracı olan Üretim Mühendisliği Birliğini kurdular.

James Milward’a göre Kuomintang hükümeti, Çin Komünist Partisi tarafından Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından Uygur topraklarını ele geçirdi. Doğu Türkistan Cumhuriyeti hükümetinin liderlerinin gizemli bir uçak kazasında öldürülmesinin ardından, Çin hükümeti “Doğu Türkistan’ın özerkliğini reddeden” yerel Türkçe konuşan yerel kadrolardan yeni bir liderlik ekibi oluşturdu. Bu çalışmanın tamamlanmasının ardından Çin hükümeti, Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu adı verilen yeni bir koloni oluşturmak için Kuomintang kalıntılarının 80.000’den fazla üyesini organize etti. Ancak o zaman Çin’in bölgeyi yeniden yerleştirerek sömürgeleştirme hayali gerçekleşmeye başladı.

Bununla birlikte, süreç içinde ortaya çıkan sosyal, ekonomik ve politik bölünmelerde, giderek daha fazla insan eşitsizlik olgusunu ve yerli halk olan giderek daha fazla izole ve marjinal hale gelen Uygurları gördükçe bu tür eşitsizlik, izolasyon ve kısıtlama ortaya çıktı. Ancak Çin Komünist Partisi’nin 2000’lerin başında hemen başlattığı “Teröre Karşı Dünya Savaşı” nın ardından, Uygur protestolarını ve direnişini “terörizm” ile ilişkilendirerek tek taraflı olarak bastırmaya başladı.

Bu vesileyle konuşan Profesör James Milward, “İnsanlar her zaman Sincan bölgesinde sürekli olaylar olduğuna inanmışlardır ve durum şimdi daha da kötüye gidiyor, özellikle de Uygurlar bunu Çin hükümetine veya Komünist Partiye karşı sık sık yaptıkları için. Aslında, bazı fenomenler gerçekten de öyle görünüyor. Özellikle 1998’den 2008’e kadar olan döneme bakıldığında, bunun barışçıl bir dönem olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki on yıla baktığımızda, özellikle kamp başlamadan önce protestoların ve protestoların yükselişte olduğunu görüyoruz. Bu arada Pekin ve Kunming’de dört şiddet vakası oldu. Bazıları olayların terörist olduğunu düşündü. Ancak Çin hükümeti, Uygurların herhangi bir hükümet karşıtı görüşünün oybirliği olduğunu düşünüyor. Genel olarak, tüm normal dini inançlar terörizmin kanıtı haline gelmiştir. Böyle bir yanlış teşhis, daha büyük direnişe yol açtı. Ancak Çin hükümeti hiçbir zaman neden-sonuç ilişkisine bakmaya istekli olmadı. Şimdi Uygurların tüm dini faaliyetlerinin aşırılıkçı ve terörist hale geldiğini görüyoruz. Ancak Çin hükümeti, politikalarına yönelik protestoları ve tepkileri ve bu politikaların başarısızlığını görmedi. “

Profesör James Milward’a göre, sözde “terörist” olaylardan bahsettiğim her seferinde, Çin hükümeti son yarım yüzyılda Uygur diasporasının “gelişmesine” ne kadar yatırım yaptığını defalarca vurguladı. 2000 yılında başlayan “Büyük Batı Kalkınması” projesi bunun en önemli örneğidir. Ancak sürece baktığımızda, petrol arama, demiryolu inşaatı, pamuk üretiminin genişletilmesi ve diğer altyapı projeleri gibi bu devasa projeye yapılan büyük yatırım, Çin hükümetinin ekonomik gövdesine “canlılık katan” projelere harcandı. Ulaşmak mümkündür.

Konuşmamız sırasında Profesör James Milward, “Bu noktayı anlayan tek kişinin ben olduğumu sanmıyorum,” dedi. Bunun nedeni, birçok uzmanın bu noktayı vurgulamasıdır. Geçmişte ekonomik kalkınma faktörlerinin rolü hakkında pek çok tartışma olmuştur. Büyük Kültür Devrimi’nin ardından Çin hükümeti, Sincan bölgesinin ekonomik kalkınmaya ihtiyacı olduğunu defalarca vurguladı. Bununla birlikte, bu nokta etrafında bir dizi önlem geliştirilmiştir. Bunların en büyüğü 2000’li yıllarda “Batının Büyük Ölçekli Gelişimi” adı altında ortaya çıktı. 2010 yılına kadar, “Sincan’a Hedefli Yardım” adlı yeni bir program başlatıldı. Bununla milyarlarca rupi yatırım yapıldı. Ancak dikkat etmemiz gereken bir nokta, Sincan’daki bu gelişmenin 1950’lerden beri Çin hükümeti tarafından kolordu refahı yoluyla sürmekte olduğudur. Böylece “kalkınma” sloganı altında tüm refahın ve gelişmenin yukarıdan aşağıya doğru ilerlediğini, yani böyle bir gelişmenin doğuda Pekin ve Şangay gibi yerler için olduğunu ancak Kaşgar ve Hotan gibi yerlerde gerçek bir gelişme olmadığını gördük. Çünkü Sincan’a yatırım yapan bu iller ve şehirler zengindi. Ancak Sincan’ın bundan faydalanması diye bir şey yok. ” Böylece “kalkınma” sloganı altında tüm refahın ve gelişmenin yukarıdan aşağıya doğru ilerlediğini, yani böyle bir gelişmenin doğuda Pekin ve Şangay gibi yerler için olduğunu ancak Kaşgar ve Hotan gibi yerlerde gerçek bir gelişme olmadığını gördük. Çünkü Sincan’a yatırım yapan bu iller ve şehirler zengindi. Ancak Sincan’ın bundan faydalanması diye bir şey yok. ” Böylece “kalkınma” sloganı altında tüm refahın ve gelişmenin yukarıdan aşağıya doğru ilerlediğini, yani böyle bir gelişmenin doğuda Pekin ve Şangay gibi yerler için olduğunu ancak Kaşgar ve Hotan gibi yerlerde gerçek bir gelişme olmadığını gördük. Çünkü Sincan’a yatırım yapan bu iller ve şehirler zengindi. Ancak Sincan’ın bundan faydalanması diye bir şey yok. “

Uygurlara yönelik sistematik baskı mükemmel bir şekilde gerçekleştirilmeye başlanırken, bunun bir dereceye kadar Batı dünyası da dahil olmak üzere çok yönlü faktörlerle ilişkili olduğu ortaya çıktı.
Kaynak : Özgür Asya Radyosu(rfa.org/Uyghur)