FOX TV.’DA YAYINLANAN “SAVAŞÇI ” DİZİSİNDEKİ UYGUR ŞARKISI “NAZUĞUM”‘UN HİKAYESİ

Abdurrahim Heyit Resimleri ile ilgili görsel sonucu

Hamit GÖKTÜRK (UYHAM)

Senaryosunu Sayın Süleyman Çobanoğlu’nun yazdığı ve Limon Filim’ın yapımı olan SAVAŞÇI dizisinin 08 Aralık 2019 Pazar günü yayınlanan Nazuğum şarkısının hikayesi çok acıklıdır ve Doğu Türkistan Türklerinin yakın tarihinideki işgal,istila ve felaketlerinin şiirsel bir yansımasıdır. Doğu Türkistan’in 1.Mançur-Çin istilasından sonraki dönemdeki (yaklaşık 1820’lı yıllarda) İşgalci Çin’in baskı,zulüm, zorunlu göç ve sürgünlerini konu almaktadır. Bu ölümcül göç ve sürgün olayının Kahramanlarından Nazik adında bir Uygur genç kızın acıklı ve yürek yakan hikayesi bir halk destan/Hikayesi olarak onlarca yıl söylenegelmiştir. Doğu Türkistan halkının iffet,cesaret ve kahramanlığının sembolü olan bu acıklı halk destan/hikayesi Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti (1933-1937 )’nın Basın Yayın Genel Müdürü ve resmi İstiklal gazetesi ile Yeni Hayat Mecmuasının kurucusu ve yönetmeni olan önde gelen dini alim ve Kaşgar’ın önde gelen Kanaat önderlerinden ve İstiklal Mücadelesinin öncülerinden Hacı Kutlu Şevki’nin oğlu ve daha sonra Kaşgar Kıdısı olan Emir Hüseyin Karı Hacım tarafından özgürlüğün ve bağımsızlığın hüküm sürdüğü bu mutlu yıllarda Nazuğum adı ile şiir olarak dizelere dökülmüştür. Daha sonra Doğu Türkistanlı ünlü Halk Ocanı ve bestekar Abdurrahim Heyit tarafından bestelenerek seslendirilmiştir.

Ben 1985 yılındaki Hac ziyareti sırasında Şair ve Nazuğum şiirini yazan Emir Hüseyin Kadı Ahunum ile görüşme ve sohbet etme mutluluğuna nail olmuştum.Birlikte hac yapmış idik.Ancak,hac sonrası Eylul 1985 ayının başlarında Mekke’de vefat etmişti. Allah’tan kendisine rahmet ve mağfiret dilerim.

Nazğum Şiirinin Hikayesi

Şiir Doğu Türkistan’ın Çin Mançur istilasına uğradığı 18.yüzyılda geçen bir sürgün olayını anlatmaktadır. Çinli İşgalcılar Tanrı dağlarının kuzeyindeki Cungarya havzasının merkezi Gulca’da ilk ileri Komutanlık Karargahını kurarak yerleşir.Ancak,bölgede yaşayan Türkler Çinli işgalcılar tarafından katliam yapılarak tamamen yok edilir,bir kısmı ise,bugünkü Kazakistan topraklarının Yettisu(Yedisu) bölgesine kaçarlar.Çin işgal Ordusu askerelerini ve hayvanlarını beslemek için bu bölgeye Güney bölgesinden Tarım havzasından ) 12.bin aileyi zorla bu insansız kalan Cungarya bölgesine zorla göç ettirirler.Bu göçün bir diğer sebebi ise Altışehir bölgesindeki İşgal karşıtı direnişi kurmaktır.O zamanın şartlarında Cungarya bölgesine gitmek için yüksek Tanrıdağlarını doğudan dolaşarak gitmek gerekmektedir.Yollar ıssız ve çöllerle kaplıdır.Binek hayvanlar ve yayan olarak Türkler Çin askerlerinin baskı,zulüm ve işkenceleri altında aylarca süren bir ölüm yolculuğuna çıkartılır. Bu göç ettirilen 12 bin aile(yaklaşık 50-60 bin kişi) ‘nın yaklaşık yarısı açlık,susuzluk ve Çinli işgal askerlerinin zulüm ve katliamları sonucu yollarda vefat etmiştir. Kalanları ise Cungurya bölgesinin Gulca kenti ve civarındaki verimli ancak hiçbir insanın yaşamadığı ıssız topraklara yerleştirilir. Nazik(Nazüğum adı sevgi ifadesidir) genç ve güzel Uygur kızı işgal güçlerine mensup bir Çinli subay eş olarak almak ister.Ancak,zayıf nayif ancak kahraman ve iffetli bir Türk kızı olan Nazuğum kaçar ve çölde kamışlığa saklanır ve aylarca dayanır.Daha sonra kendisini arayan Çinli askerler tarafından yakalanır.Kendisine günlerce ağır zulüm ve işkenceler yapılsa da Çinli’nin evlenme talebini asla kabul etmez ve kahramanca direnir. Daha sonra kendisine çeşitli işkenceler yapılarak ve vucudu kızgın ütü ile dağlanarak şehit edilir.

Nazuğum Orijinal Uygur Türkçesi

Şiir : Emir Hüseyin Kadı Ahunum

Beste ve seslendiren : Abdurrahim Heyit

Ayrılıp yurttan musapirlikta ölgen Nazugum

Bağlınıp zencirde heyranlıkta ölgen Nazugum
Hayranlıkta ötülgen Nazigüm

Sen tihi yaş gunca emes mu?
bu ecel keldi ecel
Yiğlişaylı Sen üçün geyrette ölgen nazigüm

Haydilip zulmet bilen
bir kança aylık yollar kızıp Nazigüm
Natavanlık dert bilen hasrette ölgen Nazigüm

sening akkan kaning dertlik yürekte boldi sel
Kapkara zulmette şehit ölgen Nazigüm
sening kametliring nazuk beden kaş közliring
Yad itip yiğlay asirler ğurbette ölgen nazigüm
Barmu Cahanda bizdek haneveyranu kişi
Bigunah sürgün bolup külfette ölgen Nazigüm