KIRGİZİSTAN,1916’DA RUSLARIN YAPTIĞI KIRGİZ KATLİAMINI SORUŞTURACAK

Kırgızistan’da Rusya’nın 1916 Rus katliamını soruşturmak için 11 Ağustos’ta Kurultay çalışması yapacağını açıklandı.

Yücel TANAY

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Atambayev, Kırgızların tarihinde önemli bir dönem olan 1916 Milli Kurtuluş Hareketi’nin 100. yıldönümü dolayısıyla bir kararname imzaladı.
Belgede 1916 yılında Kırgız halkının Çarlık Rus  İmparatorluğuna karşı ayaklanmasının Kırgız tarihinde önemli rol oynadığı ve bu milli mücadelede yüz binlerce Türkistanlı Kırgiz Türkü’nün  öldürüldüğü belirtildi.

Kararnameden yola çıkarak 1916 olaylarını  araştırmak ve soruşturmak için ülkenin tanınmış tarihçileri ve sivil kurumları temsilcileri katılımıyla bağımsız sosyo-politik komisyon kuruldu.
Bağımsız komisyonun  önerisi ile  11 Ağustos  2015   günü Rus katliamı kurbanlarını anmak için İssık-Göl bölgesinde bir Halk Kurultayının toplanmasına  karar verildi. Organizatörler göre Kurultaya 7 ilin vekilleri, bunun yanında siyasi partiler, STK ve uluslararası kuruluşların temsilcilerinin davet edildiğini bildirdiler.
Kurultayda Rus katliamını araştırma komisyonu konu ile ilgili bir rapor sunacak. Kurultayı düzenleyenler çeşitli provokatif eylemlerin önlenmesi için İssık-Göl ili yönetimine bir dilekçe verdiler.
Bundan iki ay önce Rusya’nın Bişkek Büyükelçisi açıklamasında Atambaev’ın kararnamesinde “soykırım” ifadesinin bulunmamasını olumlu karşılarken Sovyet hükümetinin 1916’da yaşanan olayların hasarını telafi etmek için büyük çaba gösterdiğini vurgulamıştı.

1916 ÜRKÜN AYAKLANMASI
Kırgız halkının I. Dünya Savaşı’na “Çar’ın askerleri” olarak katılmasının istenmesi üzerine Kırgız halkı isyan etti ve bu isyan tarihte eşi benzeri görülmemiş bir şekilde bastırıldı.
Kırgızlar bugünkü Kırgızistan’ın kuzeydoğusundan Doğu Türkistan’a kaçmaya çalışırken önlerine Tanrıdağlarının  dağlarının çıkması sonucu Çar güçlerinin ateşinden kurtulamadılar. Baskında tahminen 400 bin Kırgız Çar güçlerince öldürüldü, geri kalanı da bu dağlarda 3000 metre yüksekliklere kadar çıkıp kaçmaya çalışırken soğuktan ve açlıktan  can verdi. Sovyetler dönemi boyunca, yaşanan vahşete tanıklık etmelerini önlemek için bu bölgeye Müslümanların girmesi engellend. Ürkün, Sovyetler dönemi kitaplarında da kayıtlı değil. Hatta Kırgız aydınlarının olayı anlatmak için yazdığı kitapların basılması dahi Kırgızistan’ın bağımsızlık tarihi olan 1991 yılına kadar engellenmiştir.