UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Suriye iç savaşında katil Esed’ı destekleyerek Suriye halkına yönelik soykırım cinayetlerinin ortağı İşgalci Çin bu kez Suriye’ye sığınan ve Suriye savaşında özgürlük yanlışı Suriyeli Muhaliflerin safında Katil Esed’a karşı savaşan Doğu Türkistanlı Uygur Savaşlarının peşine düştüğü bildiriliyor.
BBC.Türkçe’de yer alan bilgilere göre Katil Esed rejiminin destekleyicisi ve soykırım ortağı İşgalci Çin Yönetimi Beşar Esad’ın devrilmesinden yaklaşık üç ay sonra, Suriye’nin yeni lider kadrosuyla ilk temasını gerçekleştirdi. Uzun süreli sessizlikten sonra Çin’in Şam Büyükelçisi, başkanlık sarayında Suriye Devlet Başkanı Ahmet Şara ve diğer üst düzey yetkililerle görüştü. Bu ilk adıma karşın, tarafların neleri görüştüğü konusunda kamu oyu ile herhangi bilgi paylaşılmadı. Böylece Çin’in yeni Suriye rejimi ile ilişkilerinin geleceği belirsizliğe bürünmüş
Çin’in Suriye ile İlişkilerinde Türkistan İslami Partisi büyük engel mi?
Çin yönetimi yeni Suriye rejimine Suriye’de katil Esed rejimine karşı muhalif islamı tandanslı güçlerle birlikte savaşan Doğu Türkistan’dan bu ülkeye aileleri ile birlikte göç eden Uygur Türkleri meselesini dile getirdi ve bu konudaki sessizliğini uluslararası toplum nezdinde birkaç kez bozdu ve Uygur Savaşçıların yeni Suriye rejiminin kazanmasında oynadığı rol Uygur Mücahitlerin bazılarının Yeni Suriye Ordusunda General ve Albay olarak terfi ettirilmesi ve Ordu komuta kademesinde atanmasını dolaylı yollardan eleştirdi.Çin Dışişleri Bakanlığı 18 Şubat’ta yaptığı yazılı açıklamada Uygur Savaşçıları sebep göstererek HTŞ. Lideri Şara’da Cumhurbaşkanı olarak yer aldığı yeni Suriye rejimine yönelik uluslararası ambargoların kaldırılması konusunda “Ciddi Çekinceleri” olduğunu bu çekincelerin giderilmesi için Suriye’nin yeni lider kadrosunun somut adımlar atması talep edildi. Suriye’de gelen Uygur Savaşçıların kurduğu Türkistan İslami Partisi (TİP) adlı grubun üyeleri, isyancı Muhaliflerin son saldırısına katılarak büyük yararlılıklar gösterdi. Ayrıca son birkaç yıldır Suriye iç savaşında Muhaliflerin yanında fiilen yer alarak ülkenin kuzeybatısında varlıklarını ilan ettiler. Şam’ın muhalif güçlerin eline geçtiği 8 Aralık’ta Türkistan İslam Partisi(TİP) bir video yayımlayarak : “Biz Uygur Mücahitler Humus ve İdlib’de savaştık ve büyük zaferin kazanılmasında önemli katkılar sağladık. Biz burada kazandığımız savaş tecrübelerimiz ile ana yurdumuz Doğu Türkistan’da İşgalcilere karşı devam ettireceğiz. ” ifadeleri yer aldı. Doğu Türkistan Türkistan İslam Partisi(TİP) Savaşçıları Uygurların memleketi olan Çin’in Şinciang adını verdiği Kuzey batı bölgesinin adıdır.
Uygur Sözcü Übeydullah : Uygurlar Sorunu Akılcı Yöntemle Aşılabilir
Katil Esed rejimine karşı silahlı mücadelenin başladığı 2011’den beri yeni Suriye hükümetini kuran HTŞ ve diğer İslami gurupların yanında Esed’a karşı savaşan ve onlarla kader ve silah arkadaşlığı yapan Uygur Mücahitlerin Sözcüsü Übeydullah(Abuduh) Suriye’nin Çin ile daha yakın ilişkiler kurmasının önündeki başlıca engelin kendileri olmadığını belirterek : ” Bu konuda Pekin için kabul edilebilir bir çözüm elbette bulunabilir. Biz bu konuda pragmatizmin sınırlarının daha da zorlanması gerektiğini düşünüyoruz. “dedi.BBC Muhabirinin kendisine yönelttiği Suriye’de Pekin için kabul edilebilir çözümün ne olduğu yolundaki sorusunu şöyle cevaplandırdı : : Çin yönetimi Afganistan’da iktidara gelen Taliban ile ile yürüttüğü yakın ilişkileri Uygurlar ve diğerleri için de pek ala uygulayabilir. Çin Taliban ilişkileri Suriye Çin ilişkileri için de yeni ipucu ve imkanlar sağlayabileceğini umut ediyorum.” sözleri ile cevaplandırdı.Uygur Sözcü Ebuduh, Afganistan’daki Taliban yönetiminin şimdiye kadar bu ülkede bulunan hiç bir Uygur’u Çin’e yollamadığına dikkat çekerek: ” Çinliler Taliban’la karşılıklı anlaşmalar yaparken aynı zamanda Afganistan yönetiminin Çinlilere ve onların Afganistan’daki çıkarlarına yönelik hiç bir karşı müdahaleyi kabul etmeyeceğini ve özellikle Afganistan’ın Çin’e karşı terör eylemleri için ” Bir sıçrama tahtası/üssü ” olmayacağını garanti etmiştir. Bu ve benzeri anlaşmalar Suriye için geçerli olabilir. Uygur meselesinin çözülmesinin, Çin’in Suriye’nin yeniden inşasında anlamlı bir rol oynaması için önemli bir şart olabilir. Çinlilerin bu ve benzer konuda çok pragmatik olduğunu ve çıkarlarına göre hareket edeceğini biliyoruz. ” şeklinde konuştu.
Çin, Uygurları Toplu Tutuklamalarla Cezalandırma Kampanyası başlattı
Çin yönetimi 2027’de sadece Doğu Türkistan’da uygulanmak üzere “Radikalizm ve Terörcülerle Savaş Yasasını çıkardı ve akabiinden hemen uygulamaya başladı. Toplu tutuklamalar yapmayı ve gözaltına aldıkları Uygurları ülke genelinde NAZİ Lider’ Hitler’i örnek alarak kurduğu yüzlerce Çin tipi toplama kamplarında esir olarak hapsetti. Ayrıca, Müslüman Uygurların dini ve milli kimliklerini yasaklamaya, sakal uzatmak ve oruç tutmak, namaz kılmak,dini ve milli bayramları kutlamak gibi ritüelleri yasaklayarak dini ve İslami uygulamalara karşı bir kampanya başlattı. Bu yasaklara uymayanlar ise “Radikal ve Terörcü” olarak suçlanarak cezalandırıldı.
Çin. Suriye’nin Yeniden İnşasında Rol Almak istiyor
Çin’in katil esed’in Suriye halkına yönelik baskı, zulüm ve katliamlarında Esed rejiminin yanında yer aldı ve sonuna kadarn Esed’i destekledi. Bir bakıma Çin Esed’in zulüm ve katliam ortağı oldu. Şimdi ise, Suriye’nin yeniden yapılanmasında rol almak istemektedir. Suriye’nin yeni yönetimindeki eski muhalifler ve isyancıların bir çoğu Çin’in geçmişte Esad’a verdiği diplomatik desteği unutmayacak.Bu durum elbette ki ilişkilere bir şekilde yansıyacaktır. Bütün bunlara rağmen, Çin yönetiminin Suriye’deki ekonomik varlığının yine büyük olacağı düşünülebilir. Çünkü, Çin, Esad’ın düşmesi öncesi İdlib’deki isyancı yönetimi herhangi bir şekilde resmen tanımamış olsa da, bu durum çoğu özel şirket olan Çinli imalatçıların, bölgede ucuz ürünlere olan yüksek talepten kâr etmelerini engellemedi. Yeni Suriye rejimini kuran Muhalifler (Eski isyancılar) ile ve Çin hükümeti arasında diplomatik ilişki olmasa da İdlib’deki Suriyeli tüccarlar, nakit para sıkıntısı çeken bölgede ucuz ürün kaynağı olarak Çin’e yönelmişlerdi.
Kaynak : https://www.haberler.com/dunya/cin-in-yeni-suriye-de-etkisi-ticaretle-kurulan-18493414-haberi/?fbclid=
