24 Ocak’ta İspanya merkezli “Koruyucu (Guardian) insan hakları örgütü yayınladığı raporunda yayınlayarak Çin’in yurt dışında yaşayan ve Çin yönetimine karşı suç işleyenlerin kendilerine teslimi için 4 ülke ile daha anlaşma imzaladığını bildirdi.
Çin ile 30 Aralık 2022’de başkent Pekin’de Suçluların iade anlaşması imzalayan 4 ülkenin isimlerinin Afrika’dan Kongo, Kenya, Güney Amerika’dan Uruguay ve Asya kıtasından Ermenistan olduğu belirtildi.
Raporda Komünist Çin yönetiminin bugün toplam 45 ülke ile iade anlaşması imzaladığı, ayrıca 14 ülkenin daha Çin ile yeni anlaşmalar yapmayı kabul ettikleri ve imza için gereken formalitelerin tamamlanmak üzere olduğu bilgisi de yer aldı.
Türkiye ve Yunanistan Çin İle İade Anlaşması Yapmadı
Raporda Avrupa’da Yunanistan ve Türkiye, suçluların Çin’e iade edilmesi konusunda henüz bir anlaşma imzalamadı.
Türkiye ise, Uygurları Çin’e iade etmesi durumunda onların zulüm görecekleri hatta öldürüleceklerinden endişe duyduğu için anlaşmayı imzalamadı.
Afrika Ülkeleri Çin ile Suçluların İadesi Anlaşmasında Başı Çekiyor
Raporda, Çin ile yapılan anlaşmaya bu kez imza atanların çoğunun Afrika ülkeleri olduğunu ve diğer ülkelerin anlaşmayı imzalamayı kabul ederken, onayını ertelediklerini veya askıya aldıklarını gösteriyor.
Buradan, Çin’in suçluları iade etmek için diğer ülkelerle işbirliğinde giderek daha ciddi engellerle karşı karşıya olduğu görülebilir.
Anlaşmayı imzalayan birçok ülke ise, Çin’in bağımsız ve adil bir yargıdan mahrum olduğu ve ayrıca uluslararası hukuk kurallarına riayet etmediği için yürürlüğe koymadıkları de bildiriliyor.
Siyasi olarak Çin’e bağlı ancak kendilerini özyönetim ile idare eden Hong Kong ise bu tür anlaşmalar yapmış ise de daha sonra bu anlaşmaları askıya aldığı de biliniyor.
Buna ek olarak, Avustralya uzun zaman önce Çin ile bir iade anlaşması imzaladı, ancak bu anlaşmayı yıllardan beri Parlamentonun onayına sunmadı.
Ayrıca, bir çok Latin Amerika ülkeleri de Çin ile yapılan Suçluların Karşılıklı İadesi öngören anlaşmaları hala onaylamadılar.
Kaynak : Özgür Asya radyosu(rfa.org/Uyghur)
