Özgür Asya radyosunun haberine göre :  Kazak Türkü Canat Canız  Doğu Türkistan’in Altay bölgesine bağlı  Kaba ilçesinde akrabalarını ziyaret için gittiğinde  daha önce  Annesine ait olan ve Çin yönetimince zorla el konulan topraklarının kendisine iade edilmesini talep eden bir dilekçe  yazdı ve  ilgili  Tapu dairesine teslim etti. Aradan bir kaç gün geçtikten sonra  9 Şubat’ta Çin polisi tarafından  göz altına alınarak İşgal Polis Merkezine  hapsedildi. Burada Çinli Polisler tarafından ağır şekilde  dövüldü ve   kendisine çeşitli işkenceler yapıldı.  Kendisine yapılan ağır işkenceler sonucu iki bacağı felçli kalan ve  konuşma engelli hale gelen Canat serbest bırakıldı  ve Kazakistan’a geri getirildi. Çin işgal Polislerince ağır şekilde işkence edilerek sakat bırakılan  Kazak vatandaşı  Cahat Can’ın bu durumunu  ve bilgileri  Ailesi  14 Şubat’ta Kazakistan’da sosyal medya hesabı  Facebook üzerinden paylaştı.

Çin’in Canat’ı İşkence ile Sakat Bırakması  Olayı  Kazakistan’da   Büyük  Tartışmalara Sebep Oldu 

Çin’in Canat’a ağır işkenceler yaparak  sakat  bıraktığı haberi  ailesi tarafından sosyal medyada  üzerinden  ifşa edilmesi Kazakistan’da büyük tartışmalara  yol açtığı görüldü.

Canat’in  Annesi Oğlu Canat’ın Altay ziyareti sırasında kendisi  ve ailesiyle görüntülü bir görüşme gerçekleştirdiğini ve kendisini çok sağlıklı   gördüklerini  daha sonra gözaltına alındıktan sonra kendisine yapılan ağır işkenceler sonucu felçli ve konuşamaz hale getirildiğini, daha önce sağlıklı olan oğlunun bu duruma düşeceğine asla inanmadığını söyledi.

16 Şubat’ta yayınlanan bir diğer videoda ise Janat Jen’in annesi Bayan Geminguli, Çin polisi tarafından dövülen ve işkence gören oğlunun ciddi durumunu anlatıyordu.

Konuşmasında ayrıca, Kazakistan hükümetinin vatandaşlarını koruyamadığı konusunda eleştirilerde bulunarak, Janat Jelin’in tedavi için Kazakistan dışında bir ülkeye gönderilmesi konusunda kamudan yardım istedi.

Janat Hai’nin durumu hakkında bilgi almak için 26 Şubat Çarşamba günü Kazakistan’daki Janat Hai ailesini aradık.

Telefonumuza eşi yanıt verdi ve eşi Janat Hai’nin şu anda Almatı’daki bir hastanede tedavi gördüğünü ve henüz kendine gelemediğini söyledi.

Şu anda hastanede tedavi gören Janat Hai, radyomuzun Çince servisine 26 Şubat’ta verdiği röportajda, Çin polisi tarafından neden gözaltına alındığını ve dövüldüğünü anlattı.

Geçtiğimiz yılın Aralık ayında akrabalarını ziyaret etmek için Altay’ın Qaba İlçesine gittiğini söyledi. Bu ziyaret sırasında, yerel hükümete, kasaba hükümeti tarafından el konulan annesinin tarım arazisini iade etmesi için dilekçe verdi. Ancak itirazının sonuçsuz kalması üzerine bu yıl Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı’nın ikinci oturumu sırasında Pekin’e giderek üst düzey devlet kurumlarına başvuracağını söyledi. Bunu öğrenen Qaba İlçesi polisi 9 Şubat’ta gelip şikayetini geri çekmesi için baskı yaptı. 10 Şubat akşamı kaldığı otelden kaçırılarak karakolun bodrumuna kilitlendi, dövüldü ve sorgulandı. Bu işlem sırasında boğazından aşağı zehirli bir madde verilmiş olabileceğini söyledi.

Janat Zhelin’in tedavisinden sorumlu Kazakistanlı doktor Erkinbek, 26 Şubat Çarşamba günü radyomuzun Çince servisine yaptığı açıklamada, Janat Zhelin’in şu anki durumuna bakıldığında, zehirlenmiş olma ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi.

Janat Zheniz faciasının ortaya çıkmasının ardından, Çin hükümetinin baskılarından kaçarak yurt dışında yaşayan Uygur ve Kazak diasporası arasında sert tepkiler oluştu.

Hollanda’daki yabancı aktivist ve kamp görgü tanıklarından Ömer Bekaali, Kazak vatandaşı Janat Hai’nin Çin’i ziyareti sırasında polis tarafından gözaltına alınması, dövülmesi ve sakat bırakılmasının, yurtdışında siyasi sığınma talebinde bulunup bu ülkede vatandaşlık alan, ardından Çin hükümetinden anavatanlarını ziyaret etmek için vize alan Uygur ve Kazak kardeşler için ağır bir ders olması gerektiğini söyledi.

İsveç’teki kamp görgü tanığı Sairaguli Savatbay’a göre Janat Geniz faciasına benzer olaylar bir daha yaşanmayacaktı.

Çin hükümetinin Uygurlara ve diğer Türk halklarına yönelik suç eylemlerinin, ABD’nin başını çektiği Batılı demokrasiler tarafından “soykırım” olarak kınanmasına rağmen, Çin hükümetinin insanlığa karşı işlenen bu tür suçlara karşı pratik önlemler almaması ve Kazakistan gibi ekonomik olarak Çin’e bağımlı hale gelen ülkelerin, vatandaşlarının Çin’deki toplama kamplarında gözaltına alınması ve hapsedilmesi karşısında sessiz kalması dünyanın şaşkınlığını yaşıyor.

Sairaguli, Kazak vatandaşı Janat Zhen’in başına gelenlerin, Çin hükümetinin şu anda yaydığı sözde “Sincan iyi bir yerdir” propagandasının tamamen asılsız olduğunu bir kez daha kanıtladığını vurguladı.

Bu arada Hollanda’daki kamp tanığı Ömer Bekaali, 27 Şubat’ta Tayland’dan Çin’e zorla geri gönderilen 40 Uygur’un trajedisini hatırlatarak, Çin hükümetinin baskıcı politikalarından haberdar olan ve Çin hükümetinden vize alarak anavatanlarını ziyaret eden Uygurlar, Kazaklar ve diğer insanların bu trajedilerden ders çıkarmaları gerektiğini vurguladı.

Edindiğimiz bilgilere göre Janat Zheniz, 20 Eylül 1990 tarihinde Altay’ın Kaba ilçesinde doğdu. Daha sonra ailesiyle birlikte Kazakistan’a taşındı. Evlenip aile kurmuş, şu an iki çocuğu var. 2012 yılında Qaba Vilayet Hükümeti’nin ailesinden zorla 150 dönüm verimli araziye el koyduğunu ve bunları başkasının adına tescil ettirdiğini söyledi. Yıllardır haksızlığa uğrayan bu aile, defalarca protesto gösterisinde bulundu. Çin polisi tarafından dövülerek sakat bırakılan Janat Zhen’in durumu bu kez hâlâ kritik ve ailesi, ilgili insan hakları örgütleri ve devlet kurumlarının bu konuya dikkat çekip kendisine daha fazla hukuki yardım sağlamasını umuyor.

Detayları yukarıdaki ses bağlantısından dinleyebilirsiniz.