MOĞOLCANIN YASAKLAMASINA KARŞI MOĞOLİSTAN’İN TUTUMU VE RUS-ÇİN GERGİNLİĞİ (35)

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (UYHAM)

Uyghurnet.org haber sitesi yazarı ve usta yorumcu Mehmet emin Hazret’in bugünkü konuşmasında ele aldığı belli başlı konular şunlardır ;

1. Çin işgal yönetiminin Güney Moğolistan’da (Sözde İç Moğolistan Özerk Bölgesinde) Moğol dilinin eğitim ve öğretimden kaldırılması kararı Moğollar tarafından tepki ile karşılandı ve yoğun gösterilerle protesto edildi. Protesto gösterilerine öğrenciler ve onların aileleri de katıldı. , Bölgesel Radyo-TV ve medya kuruluşlarında çalışan etnik Moğollardan 300 kişi dil yasağını protesto etmek için işlerini bıraktı ve tüm yayınlar durdu.
2. Çin İşgal yönetimi 129 Moğol göstericiyi bölücü olarak yaftalayarak haklaranda tutuklama kararı çıkarttı.Onların resimleri dağıtıldı. İhbar edenlere binYuan(yaklaşık (150$) ödül verileceğini ilan etti.
3. Çin işgal yönetiminin bütün sıkı tedbirlerine rağmen Moğolların protesto gösterileri devam ediyor. 05 Eylul 2020 tarihinde bin 800 Moğol aydınız ortak bir mektup hazırlayarak Devlet Başkanı Xi’ye iletti.Mektupta Moğolcanın eğitim ve öğretimden kaldırılması kararından vaz geçilmesi ve Moğol dilinin korunması talep edildi.
4. 16 Ağustos 2020’de Sözde İç Moğolistan eğitim bakanlığı bir genelge yayınlayarak ÇKP Genel Sekreteri Xijinping’in “Azınlık etnik gruplar devlet dilinde eğitim görsün” talimatı üzere 1 Eylülden başlayarak ana ve ilk okuldan itibaren Moğol dilinin eğitim ve öğretimden kaldırıldığını açıkladı.Bundan böyle Bölgede eğitim ve öğretim dilinin devlet dili olan Çince ile yapılacağını duyurdu.
5. Çin Lideri Şijinping 28 Nisan 2014 de Doğu Türkistan’ın Kaşgar vilayetine bağlı Pamir dağları eteklerindeki Tokkuzak orta okulunu ziyaret ediyor. Bir sınıfı denetlerkenÇinli öğretmen覃利英 Tan Liying’den soruyor ; ” Uygur çocukların Çince öğrenmeleri için onların Çince öğretilmesine onların anne- babaları destekliyor mu? Çinli bayan öğretmen Tanliying; Velilerin hepsi bunu destekliyor” şeklinde cevaplandırıyor. Etnik Han Çinlisi öğretmen Tan,Uygurlar adına kendisi bu soruyu cevaplandırıyor. Bunun üzerine Şijinping Uygur öğrencilere Çinice olarak şunları söylüyor ;” 学好汉语找工作方便. Çince öğrenirsiniz iş bulmanız kolay olacaktır..
6. Bu ayırımcı ve etnik dışlayıcılık içeren bu sözler kendisini Uygurların de başkanı olduğunu iddia ettiği Şi’nin sözleridir. Çin’in Nazi kafalı Devlet Başkanının bu sözleri bir baskı ve tehdit içeriyor. Yanı Uygur Öğrencilere Çince öğrenmezsen iş yok, ekmek yok. ve yaşama hakkın yok şeklinde tehdit ve şantaj yapıyor.

1. Çin’in Kadim ve Geleneksel Azınlık Politikası şu sözlerle tanımlanıyor ; “Tungyi Tunghua- Tunghua Tungyi = Yabanları Önce bünyene al.Onları içinde eriterek bünyene kat.(Yok et)

• Çin, İç Moğolistan’daki protesto eylemlerini ve çıkan tepkisel olayları dış güçlerin kışkırtması olarak açıkladı. Bölge’de Ordu’da görevli olanlar ile siyasiler.Bürokratlar ve devlet Memurlarının devlet kurum ve kuruluşlarında çalışan tüm etnik Moğolların çocuklarını derhal okullara teslim etmelerini emretti. Buna uymayanların işlerinden atılacaklarını karşı gelen ve direnenlerin bölücülük suçlaması ile yargılanacakları tehdidinde bulundu.
• Moğollarda yılların oluşturduğu etnik öfke birikimi vardın ve bu son yasaklama kararı ile zirve yapmıştı.
• Moğolcanın yasaklanması kararı bağımsız Moğolistan Cumhuriyetini de derinden etkileyecektir.
• Moğolistan’ın Çin’in bu yasaklama kararına tepki göstermesi ve dahil olması ister istemez bu ülkenin müttefiği ve yakın dostu konumundaki Rusya’yi de etkileyecektir.
• Durum çözülmez ve olaylar daha da derinleşirse Çin- Rusya gerginliğine de yol açabilecektir.