Son Dakika
Mehmet Emin HAZRET
Shanghay İş Birliği Örgütü İçerisinde Büyüyen Nefret
8- 9 Haziran 2017 tarihleri arasında Kazakistan’ın başkenti Astana’da [1] Shanghay iş birliği örgütü 17. Zirve toplantısı üye ülke liderlerinin katılımı ile gerçekleşmiştir. Toplantıda Çin devlet başkanı Şijinpeng, örgütün Yönetim Merkezine( Ofisine= [2]10 milyon Yuan (1,5 milyon dolar) para hibe edeceğini bildirdi. ŞİÖ zirve toplantısına katılan liderler bazı teklif ve önerilerde bulunmakla yetindi. Mesela, Kırgızistan Devlet başkanı Almazbek Şarşenoviç Atambayev, “Kırgızistan ŞİÖ kurucu üyesidir. Kurulacak ŞİÖ bankası Bişkek’te olmalı” diyerek Banka’nın merekezi’nin Bişkek’de olmasını önerdi.
Vladimir Putin ise Afganistan üzerinden Türkistan(Orta Asya)Ülkelerine sızabilecek terör faaliyet ve saldırılarını önlemek için güvenliğe daha fazla önem verilmesini dile getirdi. Ama kimse ŞİÖ.bütçesi için paradan söz etmezken, cömertlikle para dağıtan tek ülke Çin olmuştur.
Astana toplantısından bir hafta sonra Rus medyasında Rus- Çin heyetlerinin görüşmesine ait bir görüntü yayınlandı. Vladimir Putin görüşme salonuna girip 7-8 kişilik ekibi ile masanın kendilerine ayrılan tarafında otururken, karşı tarafta tek başına duran Şijinpeng’i gören Putin espri ile [3]“Одинокий воин- yalnız savaşçı” diyor. Putin ekibindeki her kes kah, kah atarak gülüşüyor. Şi, Rusçayı bilmediği için ifadesiz bir şekilde duruyor. Ruslar kah, kah vurup gülüşürken, Şi’nin 8-9 kişilik ekibi salon kapısından girmeye başlıyor. Böylelikle Putin, Şijinpeng’e olan kıskançlığını şaka yolu ile olsa da çıkarmış oluyor. Rus ve Çin medyasında Putin’in gerçekleri söylediğini, Şi’nin “yalnız savaşçı” olmasının bir Çin gerçeği olduğunu dile getirenlerin sayısının bir haylı çok olduğu görülüyor.
Bu defa Rusya ŞİÖ’ne Hindistan’ı, Çin ise müttefiki , Pakistan’ı üye olarak sokmuş bulunuyor. Çin- Hindistan 1962 yılında Doğu Türkistan sınırlarında sınır ve toprak anlaşmazlığından dolayı ilk kez savaşmış ve bu savaştan Hindistan’ın toprak kaybına uğramış ve savaş Hindistan’ın yenilmesini ile sonuçlanmıştı. Çin, Hindistan’ın kendi toprağı olduğunu iddia ettiği 90 bin km2’lik bir toprak parçası Arunaçhal Pradeş eyaleti toprağı olduğunu iddia etmektedir. Ateşkes sağlanmasına rağmen,bu iki ülke arasındaki bu bölgedeki gerginlik hala devam ediyor. Hindistan – Pakistan Ordusu her an savaşa tutuşacak derecede gerginlik teyakkuz içinde bekliyorlar. [4] Hindistan’a en modern silahları temin eden ülke Rusya’dır. Pakistan’ı ise, [5]Atom bombası dahil tüm modern silahlarla Hindistan’a karşı donatan tek ülke Çin’dir. ŞİÖ örgütü üyelerinden Rusya, Çin, Hindistan, ve Pakistan’in elinde nükleer silah bulunmaktadır. Herkes kuşak altında hançer gizlemektedir. Her kes bir arada, ama kimse kimseden emin değildir. Neden mi?
ŞİÖ Üyesi 8 Ülke içinde Çin’in Toprak Talebinde Bulunmadığı Tek Ülke Beyaz Rusya’dir
Çin, [6] Çarlık Rusya zamanında kendisine ait, 1,7 milyon Km2. büyüklüğündeki bir toprak parçasının Rusya tarafından işgal ve gasp edildiği iddia etmektedir.Bu toprakların 700 bin Km2.lık parçasının bugünkü bağımsız Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan sınırları içerisinde bulunduğunu iddiasını her fırsatta tekrarlamaktadır. Çin, bu iddiasını yanı toprak talebi denemesini en küçük ve en zayıf Orta Asya ülkesi olan ve aynı zamanda bir çok konuda sıkıntılar yaşayan Tacikistan üzerinde yoğunlaştırmaktadır. Çin’in baskı,tehdit ve şantajına dayanamayıp boyun eğen Tacikistan Parlamentosu 12 aralık 2011 tarihinde kendisine ait bin(1.000) Km.2lık toprağını Çin’e iade etme kararı almış ve hemen akabinde bu toprak parçasını Çin’e teslim etmiştir. Bu rakam ise, toplam Tacikistan topraklarının % 3.5’luk bölümüne tekabül etmektedir. Tacikistan daha önceleri de 1997’de de az bir kısım toprak parçasını yine Çine bırakmıştı. Çin, ondan sonra dönemlerde toprak konusunda Tacikistan’ın peşini hiç bırakmamıştır. Rusya’nın “Eureporter” internet sitesi 19 Mayıs 2017 tarihinde Olga Malik (Ольга Малик) imzasında [7] Çin- Tacikistan arasından tekrar yeni bir toprak tartışmasının alevlendiğini gündeme taşımıştır. Çinli tarihçiler 2000 -2002 yılları arasında [8]Rusya ve Orta Asya ülkeleri ile sınır antlaşmasına imza atan dönemin Çin devlet başkanını Jiang zemin’i “vatan haini” ilan etmekte ve antlaşmanın geçersiz olduğunu savunmaktadır. Çin’in esas amacı zengin Altın ve diğer stratejik madenleri bulunduran Pamir dağlarının tamamını Tacikistan’dan koparıp sınırlarına dahil etmektir. Çin’in Tacikistan’dan istediği toprak parçasının toplam büyüklüğü 28,5 bin Km2.dir. Bu rakam ise, Tacikistan topraklarının %25’i yanı 1/4’ü demektir. Geçen ay Pekin’de düzenlenen “Yol ve Kuşak” formuna Tacikistan devlet başkanı İmamali Rahmanov’un katılmayı ret etmesindeki esas sebep de yine Çin’in Tacikistan’dan toprak talepleri olmuştur. Çin, Tacikistan’dan toprak koparma girişiminde başarıya ulaşırsa, 2. Etapta Kırgızistan’a yönelecek ve daha sonra sıra Kazakistan’a gelecektir. Çin, Ruyadan 1 milyon km2 lik toprağı eninde sonunda geri alacağını her fırsatta dile getiriyor. Vladivostok’u Çinliler bugün bile Çince adı olan 海参崴- Haishēnwi, derler.
ŞİÖ üyeleri içerisinde Çin’in toprak talebi bulunmayan tek ülke Beyaz Rusya’dir. Çin’in diğer ülkelerin tamamından toprak talebi vardır. Çin, Tarihte Yarkent Uygur Saidiye Hanlığı (1514- 1755)’na tabi olan bugünkü Keşmir’i bile kendi toprağı saymaktadır. Ayrıca, Afganistan’ın Vahan koridorunda da Çin’in gözü vardır.
Şu husus da asla unutulmamalıdır ki,Çin’in bu Türkistan ülkelerinden talep ettiği topraklarının tamamı ise geçmiş tarihlerde Doğu Türkistan sınırları içerisinde bulunan Türk topraklarıdır.
Rusya, Türkistan (Orta Asya) Türk Cumhuriyetleri ile birlikte Çin’e karşı ortak askeri savunma işbirliği antlaşması imzalamıştır. Ancak, Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Çin ile olan ticaret hacmi, Rusya’nın bu Cumhuriyetler ile olan ticaret hacminin iki katından fazladır. Çin’in Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine aralıksız bir şekilde para yağdırması, Rusya’nın bu ülkeler üzerindeki etki ve nüfuzunun sürekli olarak erimesine neden olmaktadır.
Çin Neden Rusya’ya Yatırımını Azaltıyor?
Çin’in Rusya’ya olan yatırımı gün geçtikçe azalırken,buna karşılık [9]Kazakistan’a olan yatırımı hızlı artmaktadır. Çin’in Bağımsız Devletler Topluluğu(BAT)’na yatırdığı yatırımların toplamının %80’lık bölümünü Kazakistan’a yapmaktadır. Astana’da ŞİÖ toplantısı devam ederken, Çin, Sibirya gazının Çin’e taşınma projesinden vaz geçtiğini medyaya sızdırmıştır. [10] Çin’in en önem verdiği enerji Projelerinden biri “Sibirya Gücü-1 ” idi. Rusya’nın “Rosbalt”’ Ajansının haberine göre “Sibirya Gücü-1”’ın Çin sınırına kadar kısmı tamamlanmak üzere olup en geç 2019- 2020 yıllarında tam kapasite ile devreye sokulacaktı ve bu boru hattından yılda 380 milyar M3. Rus doğal gazı Çin’e akacaktı. Rusların uzun yıllardan beri üzerinde önemle durduğu bu dev proje böylece Çin tarafından “ Aşırı Abartılmış” tanımlaması ve bahanesi ile elinin tersi ile itilerek geri çekildi. Çin’in bu doğal gaz boru hattının Sibirya kısmına sahip olması ile sonuçlanacak “Bütünleşme” teklifine ise, Ruslar kesin bir dille karşı çıkmaktadır. Çin’in bu amaç ve tutumunu Rusya’nın “Rosbalt” internet Haber portali da teyit etmektedir. Çin, uzak doğu’daki Rusya’nın Sahalin adasından Çin’e uzanacak “ Sibirya Gücü-2” adlı boru hattı projesine aşılaması mümkün olmayan büyük engeller çıkararak bu proje üzerindeki müzakereleri dondurmuş bulunuyor. Çin,yeni boru nakil hatları ile Orta Asya enerjisinin Çine daha fazla taşınma planı ile Rusya’yı bay pas etmek emeli ve peşindedir. Diğer yandan Çin verimli Nükleer enerji teknolojisi olan “Metan Hidrat” teknolojisini kısa yoldan ele geçirmiş bulunmaktadır. Çin, Rusya ile görünürde “Stratejik Ortak” görünümünü veriyor olsa da, gizli olarak bunun tam tersini sergiliyor. Putin’in Sibirya doğal gazı ile petrolünü Çine satarak ülkesini dünyanın en güçlü ve refah ülkesine dönüştürme hayalını ise, Pekin, bir balon gibi söndürebilmenin yol ve yöntemlerini ısrarla arıyor. Amaç, Rusya’nın güçlü olmasını engellemektir.
Şangay İş Birliği Örgütü liderleri her yıl üye bir ülkenin başkentinde Zirve için toplanıyorlar.Ancak bu zirve toplantılarından elle tutulur veya gözle görülür bir sonuç çıkmıyor ve bu zirvelerin geliştirdiği hiçbir somut projeler de bulunmamaktadır.
Çin, Şanghay İşbirliği Örgütünü (ŞİÖ’) sadece işgali altında tutarak sömürdüğü Doğu Türkistan’da yaşayan Uygur Türklerini dövecek sopa olarak kullanmaktadır ve bundan da çok memnun gözükmektedir.
Evet, Çin’in güdümündeki ve başını çektiği Şanhgay İş Birliği Örgütü büyüyor ve arada sırada Türkiye’ye göz kırpmaktan kaçınmıyor da.
ŞİÖ.Ne ile Büyüyor ? Çin ile Rusya’nın Bir birlerine olan ve tarihten gelen kin ve nefreti noktasında büyüyor.
Bu Büyümenin nereye kadar olacağını hep birlikte bekleyip göreceğiz.
Kaynaklar:
BENZER HABERLER