UYGUR İNSAN HAKLARI SAVUNUCUSU Dr. TOHTİ’NİN URUMÇİ’DE YAPILAN İLK DURUŞMASI SONA ERDİ.

Hamit Göktürk / Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

15 Ocak’tan beri tutuklu bulunan Pekin Merkezi Millet Üniversitesi öğretim üyesi, Yazar, Uygur Demokrasi ve Hukuk Hareketi Lideri ve Uygurların vicdanı olarak anılan Doç.Dr,İlham Tohti’nin, Urumçi Orta Halk Mahkemesinde 17 Eylul’de başlayan ve 2 gün devam eden ilk duruşması sona erdi.
İlk günkü duruşmada  kendisi hakkında hazırlanan iddianame Savcılar tarafından okundu. Kendisi aleyhinde tanık olduğu iddia edilen 10 kişinin ise,hiç birinin Mahkemeye getirilmediği bildirildi.

  18 Eylul Perşembe günü öğleden sonraki oturumda Dr.Tohti’ye söz verildi.Dr.Tohtı 1,5 saat kadar süren savunmasında bütün suçlamaları reddetti. Kendisine isnat edilen suçlamaların “Hiçbir yasal Temele Dayanmayan asılsız İddialar” olduğunu ifade etti. Kendisinin ve birlikte tutuklanan 7 Uygur öğrenci’nin Mahkemesinin yaşadığı Pekin şehrinde yapılmasını de yazılı olarak Mahkemeden talep etti.
Dr. İlham Tohti’nin Mahkeme’ye ayağındaki prangaların çıkarılmış olarak ve günlük normal kıyafetler ile çıkarıldığı, kendisinin bir az yorgun ancak, moralının yerinde ve iyi göründüğü bildirildi.
Dr.Tohtı’nin “Devletin Birliğine kasetmek- Etnik Kini Körüklemek” ile suçlandığı mahkeme Perşembe günü 17,45’de sona erdi. Mahkeme ayrıca, kendisinin yönettiği Uygurbiz internet sitesini kullanarak ve Merkezi Milletler Üniversitesi’nden öğrencilerinden 7 Uygur ile birlikte “8 Çeşit Yasa dışı Örgüt ve Suç Çetesi Kurmak- Bu örgüt elemanlarını kullanarak etnik kin ve nefreti teşvik etmek, Doğu Türkistan’in Bağımsızlığını talep ve Teşvik eden yazılar yayınlamak- Dış basında bu konuda yayınlanan haber ve yazıları tercüme ederek Uygurbiz sitesinde neşretmek – Üniversitede verdiği derslerde öğrencilere Milli kin ve nefreti tahrik eden Liksiyeler(konuşmalar) yapmak” gibi suçlamaları yönelttiği görüldü. Dr.Tohtı bütün bu asılsız suçlamaları pratik örnekler vererek teker teker cevapladı ve tümden reddettiği  ifade edildi.
Dr.Tohtı geçmiş yıllarda da Uygurların bu tür yasal haklarının uygulamada verilmeğini eleştirdiği ve gündeme getirdiği için birkaç kez gözaltına alınarak sorgulanmış ve kısa süreli tutuklamalara de maruz kalmıştı.
Mahkeme sonrası açıklamalar yapan Dr.Tohti’nin Çinli Avukatları basına verdiği demeçlerinde,Urumçi’de yapılan bu ilk duruşmanın Çin yasalarına aykırı bir şekilde yapıldığını, Dr.Tohti’nin ve vekilleri olarak kendilerinin yöneltilen ve hiçbir kanıt ve temele dayanmayan asılsız iddiaların tamamını reddettikleri de bildirdiler.
Avukat Li Fang Ping, ABD.merkezli Hür Asya Radyosuna yaptığı açıklamada,”Dr.Tohti’ye isnat edilen suçlamaların esasını teşkil eden Uygurbiz Haber sitesi ve bu sitede yayınlanan yazılar tamamen yasal’dır. Bu yazıların sorumluluğu de tamamen yazarlarına aittir. Bu de Çin yasalarına göre ifade özgürlüğü kapmaına girmektedir. Uygurbiz İnternet Sitesi de fikir özgürlüğü kapsamında Çin yasalarına ve ilgili yönetmeliklere göre kurulmuş ticari bir şirkettir. Çalışanlar de gönüllülük esasına göre çalışmışlardır.Bu nedenle bu suçlamaların hiçbir yasal dayanağı yoktur.”şeklinde konuştu.
Diğer Avukat Li Şav Yüen’in bildirdiğine göre, duruşmanın Perşembe günü öğleden sonraki bölümü karşılıklı tartışmalarla devam etmiştir. Dr.Tohti bu tartışmalarda kendisini çok inandırıcı delil ve yerinde sözlerle savunmuş ve suçlamaları de ortaya koyarak reddetmiştir.
Avukatlar, 2 gün süren bu ilk Mahkemenin şu anda tamamlanmış olduğunu,ikinci Mahkemenin ise ne zaman açılacağı konusunda her hangi bir bildirimde bulunulmadığını açıkladılar. Ayrıca,Mahkeme’nin Pekin’de yapılması yolundaki taleplerine de şimdiye kadar her hangi bir cevap verilmediğini bildirdiler.
Uygur İnsan Hakları Savunucusu Dr.İlham Tohti’nın bu ilk duruşmasına ABD.AB.Kanada,Almanya,İngiltere başta bir çok batılı ülkeler büyük ilgi göstermiş ve Pekin Büyükelçiliğinden görevlileri Urumçi’ye yollayarak davayı takip etmeye çalışmışlar,ancak.bu görevli diplomatların mahkemeye izleyici olarak girmelerine Çin Mahkemesi izin vermemiştir.
Dünya’nın önde gelen Haber Ajansları ve emedya kuruluşları ile İnsan hakları ve uluslar arası Hukuk Teşkilatları’nın temsilcileri de davayı yakından izlemek için Urumçi’ye gelmiş ancak.girişlerine izin verilmediği için çok yoğun güvenlik tedbirlerinin alındığı Mahkeme’yi Polis barikatlarının arkasından izlemek zorunda kalmışlardır.

Kaynak  :  rfa.org/Uygurca – Ajanslar