logo

trugen jacn

DOĞU TÜRKİSTANLI TARİHÇİ DR.NEBİCAN TURSUN İÇİN ŞÜKRAN TOPLANTISI YAPILDI

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)

Doğu Türkistanlı  önde gelen çağdaş Tarihçi ve Yazdığı 13 ciltlik “UYGUR TÜRKLERİNİN UMUMİ TARİHİ” adlı eseri ve kaleme aldığı yüzlerce bilimsel  ve fikir yazıları ile Uygur Türklerinin toplumsal  yaşamı ve  çağdaş tarihinde  derin izler bırakan uzun yıllardan beri ABD’de yaşayan  Doğu Türkistanlı  Uygur Türkü   Düşünür ve  Tarihçi Dr.Nebican Tursun’in 60. ad günü münasebiyle Türkistan Cumhuriyetleri başta dünyanın 4 kıta ve 28 ülkesinde  muhaceret hayatı yaşayan Uygur toplumunun ileri gelen kanaat ve cemaat önderleri, Aksakalları, akademisyenler  bilim insanları ve tanınmış Uygur aydınlarının konuşmacı olarak yer aldığı  ”  Tarih Bilginimiz  Dr.Nebican Tursun   Ve Onun  Eserleri  ile  Tanışma ” adı ile uluslararası bir  Çevrimdışı bir Konferans   gerçekleştirildi.

Kazakistan  Uygur Etno-kültür Merkezi Alma-Ata  şubesi,  Kazakistan Uygur Akademisyenler Konseyi ile Kazakistan Uygur Gençler  Birliği  tarafından ortaklaşa düzenlenen bu uluslararası toplantı   15 Nisan 2023  Cumartesi   günü çevrimdişi olarak gerçekleştirildi. Bu toplantıya  Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya’nın yanı sıra ABD, Almanya, Türkiye, Japonya, Avustralya ve diğer ülkelerden Uygur bilim adamları, Aydınlar, Uygur Bilimciler Gazeteciler ve  Dr.Tursun’un  meslektaş ve dostları  katıldı. Yapılan konuşmalarda Dr. Nabijan Tursun’un bilimsel ve fikri çalışmaları ve  yaşamı, Uygur tarihi ile ilgili çalışmaları, eserlerinin bilimsel değeri ve kendisinin  ülkesine ve mensup olduğu Uygur halkına  yaptığı değerli hizmetleri ve Tarih bilimine olan katkıları hakkında yapılan konuşmalar yapıldı.  Ayrıca,konuşmacılar kendisine  teşekkürlerinin yanı sıra sağlık ve başarılar dileyerek iyi dileklerini  de sundular.

Başkanlığını  Biyoloji Bilimleri uzmanı ve Kazakistan Etno-Kültürel Medeniyet Merkezi  Alimler Konseyi Başkanı  Dr. Masimcan Velamov’un yaptığı uluslararası bu  toplantının   açılış konuşmasını  Kazakistan Uygur  Etno-Kültürel Merkezi Başkanı  Dolkuntay Abdulhalil yaptı.  Merkez Başkanı Dolkuntay Dr.Tursun’un hayatından kesitler sunarak bilimsel çalışmalarını ve Uygur halkının  şanlı geçmişine ait değerleri ortaya  çıkararak  büyük katkılar yaptığı ifade etti ve kindesine başarı dileklerini sunarak teşekkürlerini bildirdi.

Daha sonra toplantıda söz alan  Kazakistan Etno-Kültür Merkezi Alma-Ata Şubesi Başkanı  Dr. Übuydullah Capparov, Mmerkez Yüksek  Danışma Konseyi Başkanı  ve Uygur Avazı Gazetesinin Başyazarı İrşat İsmetullah Dr.Nebican Tursun’un fikri ve  bilimsel çalışmalarından örnekler sundu ve toplantının  başarılı geçmesi temennisi ile   başarılar ve iyi dileklerini sunarak teşekkürlerini ifade ettiler.

Dr.  Nebican Tursun’un Konuşması

Daha sonraya konuşması için davet edilen Dr.Nebican Tursun ” Temel Bilimsel Araştırma Çalışmaları ve   Ortaya Konulan Başarılar” başlığı  ile  kendi hayatı ve bilimsel çalışmaları ile ilgili  bir konuşma yaptı. Dr. Nebican Tursun  konuşmasında  özet başlıklar şöyle : “Şahsıma  büyük bir vefakarlık ve kadirbilirlik  örneği gösteren ve bu anma toplantısını düzenleyen Kazakistan Uygur Etno-Kültürel Merkezi Alma-Ata Şubesi, Kazakistan Uygur Akademisyenler Konseyi ile Kazakistan Uygur Gençler  Birliği   ayrı ayrı   teşekkür ediyorum.  Ayrıca, bu  toplantıya konuşmacı olarak katkı sağlayan ve  benim sevincimi paylaşan  değerli Uygur bilim adamlarımız, aydınlarımız cemaat  önderlerimiz ve aziz Yurttaşlarıma da  minnet ve şükranlarımı sunuyorum.  Ben 60 yıllık ömrümde  sevgili yurdum ve aziz halkımın yanı Uygurların/ Doğu Türkistanlılar’ın  umumi tarihini   araştırmak ve öğrenmek için harcadım diye bilirim ve bundan da büyük bir zevk ve onur duyduğumu ifade etmek istiyorum. Ben Doğu Türkistan’ın  şanlı tarihinin başkalarınca  kendi amaçlarına göre gerçeklere aykırı bir şekilde  değiştirilerek yazıldığı ve sonuçta yok edilmek istendiği bir  süreçte bu eseri tarih biliminin metot ve   kurallarına  uygun ve mükemmel şekilde  kaleme alarak   bilim dünyasına ve  Doğu Türkistanlı Vatandaşlarıma sunmayı  tarihi  bir  görev olarak  benimsedim.   Bu konudaki eksiklik ve boşlukları doldurabilmek için   bu eseri   halkıma sunmayı  bir Uygur evladı, aydını ve Tarihçisi   olarak kendim için milli bir borç olarak kabul ettim.  Çünkü  son  200 yıldır Uygur Türkleri  üzerinden Doğu Türkistan’in  tarihi hep başkaları tarafından  kendi amaçlarına göre   araştırılarak  yazıldı ve halkımız de öz tarihini bu yabancıların eserlerinden okumak ve öğrenmek zorunda kalmışlardır.  Bu arada Merhum Liderimiz Mehmet Emin Buğra’nın yazdığı Şerki Türkistan Tarihi ile   değerli Tarihçimiz Turgun Almas’in  kaleme aldığı Uygurlar  adlı eserleri  halkımızın  kendi öz  tarihlerini  pratik anlamda öğrenmeleri  ve bu konudaki  arzu ve armanlarının büyük oranda karşıladığını burada özellikle belirtmek istiyorum.  Onlar modern Uygur tarihçiliği konusundaki çalışmaları başlatarak bizlere  örnek  oldular ve bizlere  güç verdiler.  Bu tarihçilerimizin  başlattığı  bu yol, bana   yeni, mükemmel   ve modern  bu eseri yazabilmem için  ilham verdi ve beni bu eseri yazmama  mecbur hissetmeme  vesile oldular. Bu   toplantı dolayisiyle  kendilerini bir kez daha rahmet ve minnet ile anıyorum.

Bir 1 kişi görseli olabilir

Daha sonra  sırası ile şu kişiler söz alarak hazırladıkları bildirilerini sundular ;

  1. Kazakistan “R. B. Süleymanov   Şarkiyat Araştırmaları   Enstitüsü  Uygur Araştırmaları Merkezi’nin  Kıdemli Araştırmacısı   ve Filoloji (Dil Bilimleri) doktorantı  Rahmetjan Yusufov   ile  Kazakistan Turan Üniversitesi  Öğretim Üyesi Prof.Dr. Abdulahat Kemalov  ile birlikte hazırladıkları “Bir meslektaşımızın bilimsel çalışmaları hakkında bir  kaç söz” başlıklı   konuşmasını okudu ve Dr.Tursun’un hayatı  bilimsel çalışmaları ve  eserleri hakkında ayrıntılı bilgi verdiler.
  2. Özbekistan Bilimler Akademisi Doğu  Bilimleri Enstitüsü öğretim üyesi  ve Özbekistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmaları Merkezinin sabık başkanı Prof.Dr. Abdulahat Hocayev Dr.Tursun’un bilimsel çalışmaları ve Uygurbilimi ve tarihine yaptığı unutulmaz ve  önemli  katkılarından övgü ile  söz ederek : ” Dr.Tursun’un tek başına çalışarak hazırladığı 13 ciltlik Uygurların Genel Tarihi adlı eseri  sadece Uygurlar için değil, Merkezi Asya(Türkistan) ve Türk dünyası için de  bir mucizevi   değer  taşıyan  büyük  ve kıymetli bir Hediyedir.” ifadelerini kullandı.
  3. ABD’den katılan Özgür Asya  radyosu Uygur bölümü  Müdür   Yardımcısı Mamatjan  Cuma sunumunu yaptı. Cuma konuşmasında Dr.Tursun ile   yıllardan beri meslektaş olarak birlikte çalıştığını belirterek : “Dr.Tursun kıdemli editör olarak meslek kariyerinin en üst derecesinde  verimli olmuş, büyük  ve önemli çalışmalara imza atmıştır. Uygur bölümüne yaptığı yüksek katkı ve insani ilişkilerine verdiği önem,  üstün çaba ve çalışma azmi,  sürekli üretme, yazma  konusundaki yaratıcılık  onun Uygur bilimi ve tarihi çalışmalarında  ileriye dönük bir dönüm noktası  oluşturmuştur.  özel ve yüksek Düşünce yeteneği ve ortaya koyduğu değerli fikirleri  Uygurlar başta olmak üzere her kes tarafından  beğeni ile karşılanmış  ve insanlar  bu fikirlerden   her zaman yararlanmış ve  paylaşmıştır.” şeklinde konuştu.
  4. Washington merkezli Asya-Amerika Derneği  Araştırmacısı ve  Uygur Haber Ajansı’nın kurucusu Tahir Emin,    Dr. Nabijan Tursun’un bilimsel çalışmalarını 9 ana başlık halinde ayrıntılı olarak ele alacağını belirterek :  hakkında  şunları ifade etti : ” Dr.Tursun’un   fikri  ve bilimsel çalışmaları  Vatan içi ve dışındaki  Uygurlar arasındaki güçlü  ve  kalıcı etkisinin ne kadar önemli olduğunu hepimiz biliyoruz. Dr.Tursun  eserleri ve çalışmaları  ile Merkezi Asya(Türkistan Cumhuriyetlerinde yaşayan) Uygurları ile  Ana vatanımız Doğu Türkistan’daki  Uygurlar arasında  güçlü ve sağlam köprüler kurmuştur. ” şeklinde konuştu.
  5. Almanya’dan    Uygur kültürü araştırmacısı olan Dr.   Abdulahat  Samet   konuşmasında Dr. Nabijan Tursun’un  çalışmaları ve  eserlerinin bilimsel değerinden  övgü ile söz etti  ve bu çalışmaların yüksek  ve değerli çalışmaların bir ürünü olduğu bildirdi.
  6.  Ankara Üniversitesi   Tarih Coğrafya   Fakültesi  öğretim üyesi Prof.Dr. Erkin Emet Dr.Tursun ile  40 yıllık yakın ve dostluk  ilişkisini hatırlatarak :”Dr.Tursun  derin bir fikri ve bilimsel  birikime  sahip bir bilim adamımızdır. Hayatı boyunca Uygurbilimine  büyük katkılar vermiştir. Kendisini bu vesile ile bir kez daha tebrik ediyor ve başarılar diliyorum”  şeklinde konuştu.
  7.  İstanbul’daki Beykant Üniversitesi’nden Doç .Dr.Mağfiret Kemal Yunusoğlu  : ” Dr.Tursun’un tarih bilimine ve   Uygur tarihine yaptığı katkılar  asla unutulmaz ve  çok değerlidir. Dr.Tursun’un Uygur Tarihçiliğinin Bir yıldızı olduğuna inanıyorum.” dedi.
  8. Kazakistan Agrarlık ? Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr.Şahimerdan Şerifov Dr.Tursun’un  Uygur tarihi araştırma ve çalışmalarının çok değerli olduğunu belirterek : ” Dr.Tursun   çabaları  ve  bilimsel çalışmaları  ile  Uygur halıkına karşı sorumluluk ruhunu en güzel  şekilde  ortaya koymuştur.  Onun elde ettiği değerli eserleri  Uygur bilim insanları ve aydınlarına   en güzel örnektir. Ben kendisinin   çağdaşı  ve dostu olmaktan onur duyuyorum.”dedi.
  9. Kazakistan Muhtar Avezov Güzel Sanatlar (Edebiyat ve Sanat)Enstitüsü öğretim üyesi Dr.Alimcan Hemrayev Dr.Nebican Tursun  sadece bir tarihçi değil,çok yönlü bir Uygur alimi olduğunu kendisinin dil bilimleri(Filoloji) bilimleri sahasında da  eserler verdiğini belirterek ”  Dr.Tursun’un merhum Kardeeşi  Abdurrahim Tursun ile birlikte Uygur şairlerinin  şiirlerini Rusçaya tercüme ederek yayınladık. Onun Mokova Hayalleri adlı  eseri   yalnız Doğu Türkistan’da değil, Türkistan Cumhuriyetlerinde yaşayan tüm Uygurlar arasında  derin izler bırakmıştır.”şeklinde konuştu.
  10. Kırgizistan’da yayınlanan İttifak(Birlik)Gazetesi Başyazarı FelsefeciDr.Ekber Bahaudinov ile Moskova Uygur Kültür Merkezi Sorumlusu Refkat Sadıkov  da konuşmalarında kendisi ile 1990’lı yılların başlarında Mokova’da başlayan ilişkilerini hatırlatarak : ”  Dr.Nebican Tursun,  o yıllardaki bilimsel  çalışmalarına büyük bir şevk ve gayret ile başladığına tanık olmuştuk.  Yazacağı eserler için ta o tarihlerde kaynak ve malzeme toplamaya başlamıştı. Kendisi Rus bilim adamları nezdinde de iyi etkiler bırakmıştır. Doktora çalışmalarını yakinen tekip etmiş ve çalışmaları ve   yazdığı makale ve eserleri ile Uygur akademisyen ve aydınlarına örnek olmuştur. Eserleri ve kişisel hasletleri ile  Rus bilim insanlarının saygı ve sevgisi kazanmakla beraber onlarla Uygur Kültür Merkezi arasındaki iyi ilişkilerin kurulmasını sağlamıştır.” ifadelerini kullandı.
  11.  Kazakistanlı tanınmış Uygur RessamAhmetcan Ahat isekonuşmasında Dr.Nebican Tursun’un eserlerinden  kendisinin resim sanatında çok yararlandığını  belirtti ve eserlerinin değeri ve öneminin çok  kıymetli olduğunu ifade etti.
  12.  Toplantıya ABD’den  çevrimdışı olarak katılan Uygurbilimci  Jashua Fredman görüntülü  olarak kendisini kutladığını ve iyi dileklerini sunduğunu ifade etti
  13. Doğu Türkistan Cumhuriyeti Sabık Başkatiibi Abdurrauf Mahdum’un Alama-Ata’da yaşayan oğlu ve Uygur cemaat erbabı Aztekin İbrahimov  : ” Nebican Tursun hakkında bizim sözlerimiz kolay bitmez. Ancak,ben Dr.Tursun hakkında şu cümleleri söylemek istiyorum. : “Nebican tursun gerçek bir Uygur aydını,kendi Milletini tekrar ayağa kalkmasına ve eski görkemli haline dönmebilmesi  eserleri ile büyük çığır açmış ve halkımıza yeni ruh aşılamıştır. O, gerçek bir  Bilim insanı, Aydın, Tarihçi  tek cümle ile  değerli bir Uygur oğludur.” şeklinde konuştu.

Dr.Nebican Tursun’un 60. ad günü münasebetiyle Çevrimdışı olarak düzenlenen bu saygı toplantısına canlı yayınla katılan DUK.İcra Komitesi Başkanı Ömer Kanat toplantının bitimine kadar ekranlardaki yerini koruduğu görüldü.

Dr.Nebican Tursun’a Saygı Toplantısına ABD, Kanada, Avustralya, Kazakistan, Özbekistan ve AB.ülkelerinde yaşayan bir çok Uygur aydınlar,  Şair-Yazarlar, Sanatçılar kültür  ve cemaat erbapları ve aktivistler ve Öğrenciler katılarak  zaman zaman kendilerinin duygu ve düşüncelerini ifade ettiler.

Dr.Nebican Tursun Kim ?

1963 yılında Doğu Türkistan kadim şehirlerinden Aksu Vilayetinin Kırgizistan sınırına 70 km.uzaklıktakı İpek yolunun önemli  geçiş noktası olan Uçturfan ilçesinde Aydın bir Uygur ailesinde dünyaya geldi.  Babası Babası Tursun Barat tarihçı  ve Tezkire(tarihi belgeler) uzmanı  ve annesi Nurnisa Abdurrahim öğretmen idi. İlk,orta ve Lise öğrenimini kendi memleketinde, Üniversite öğrenimi ise  1981-1985 yılları arasında Pekin Merkezi Milletler Üniversitesi Türkoloji bölümünde tamamlamıştır. Daha sonra aynı Üniversitede bir yıl süre ile Çağatayca ve Fars dilleri eğitimi almıştır. 1988-1990 arasında Urumçi Üniversitesi  Orta Asya Araştırmalar  Enstitüsü’nde  bir yandan  okutman  olarak çalıştı ve  aynı zamanda Yüksek Lisans eğitimini tamamlamıştır. 1990-1992 yılları arasında  Moskova’daki  Rusya  Bilimler Akademisi  Doğu Bilimleri Enstitüsünde doktora öğrenimi gördü. 1995 Nisan ayında  uluslararası bilimsel ünvan  ölçütlerine göre  Tarih Bilimleri Doktoru ünvanını aldı.

Uygur Türklerinin Umumi Tarihi

Dr.Nebican Tursun’in  yazdığı en önemli eseri  1990 yılında başladığı ve 2000 yılında (30 yılda) tamamladığı ” Uygurların Umumi Tarihi ” adlı külliyatidir. Bu eser    Doğu Türkistan ve Uygur Türklerinin ilk çağlardan başlayarak günümüze kadarki tarihi ele alınmış olup, çok güvenilir ve önemli kaynaklara dayanarak  anlattığı 11 bir sayfadan oluşan 13 büyük  boy kitaptan oluşmaktadır.  Ayrıca kendisinin  yayınlanmış başka  eserleri de vardır.

2001 yılından itibaren Özgür Asya radyosu Uygurca bölümünde  gazeteci-yazar ve Siyasi yorumcu  ve Baş Redaktör olarak çalışmaktadır.   Dr. Nebican Tursun  birisi kız 2 evlat sahibi olup, Türkçe, Çince,Rusça ve İngilizce  dillerini bilmektedir.

TEBRİK VE TEŞEKKÜR : 13   ciltli Uygurların Umumi Tarihi  adlı  mükemmel  eseri  ve kaleme aldığı onlarca bilimsel ve fikir yazıları yazarak  bilim dünyasına ve Doğu Türkistanlılara armağan eden Doğu Türkistanlı Uygur Türkü değerli bilim adamı ve  Tarihçimiz  Dr.Nebican Tursun’un  60.yaş gününde kendisini en içten dileklerimizle kutlar,  kıymetli ailesi ile birlikte sağlık, esenlik ve huzur içinde   nice  bilimsel  çalışmalarında  üstün başarılar diliyor ve teşekkür ediyoruz.(UYHAM)

Kaynak : https://iuyghur.com/dunya-uyghur-alimliri-we-erbapliri-tarixshunas-nebijan-tursunning-ijadiy-

Share
5406 Kez Görüntülendi.