DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ LİDERİ AHMETCAN KASIMI’Yİ DOĞUMUNUN 110.YILINDA ANIYORUZ

Ahmetcan Kasimi  14 Nisan 1914’te   Doğu Türkistan’in Kazakistan sınırındaki Gulca kentinde dünyaya gelmiştir. Babası vefat ettikten sonra Amacası tarafından himaye edildi. ve onun vesayeti altında büyüdü. İlk ve Orta öğreniminden sonra  1920’lerin ortalarında  yüksek öğrenim için Sovyetler Birliği’ne gitti. Sırası ile Yakutsk, Alma-Ata  Taşkent ve  Moskova  kentlerinde bulundu. Doğu  Halkları Emekçileri  Üniversitesinden mezun oldu. 1942 yılında Gulca’ya döndü ancak bir süre sonra Çinli işgalciler kendisini tutuklayarak  1944 yılına kadar  2 yıl kadar Urumçi’de hapiste  kaldı. Ekim 1944’te  serbest bırakıldı ve hemen memleketi Gulca’ya döndü. Daha sonra  7 Kasım’da Gulca merkezli olarak İşgalcilere karşı başlatılan azatlık savaşına katılarak  mücadele hayatına başladı. Alihan Töre Saguni Başkanlığındaki  Azatlık Teşkilatının   kurucularından ve önde gelen  kişiliklerinden biri olarak  temayüz etti.  Azatlık Teşkilatı  tarafından  başlatılan bağımsızlık savaşı   bölge halkının büyük desteği ve yardımı ile kısa sürede başarı ile sonuçlandı. Kısa sürede Cungarya bölgesindeki İli,Altay ve Tarbağatay Vilayetleri    işgalcilerden  kurtarıldı.  12 Kasım 1944’de kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyetinin kurucu kadrosu içinde yer aldı.  Derin dünya görüşü, bilgisi   ve yılmaz ve yıkılmaz çelik iradesi ve   güçlü yeteneği ile   Doğu Türkistan halkının  takdir ve sevgisini kazanmıştır.  Hükümetin kendisine verilen görevleri  en tabandan başlayarak başarılı bir şekilde yerine getirdi . Doğu Türkistan Cumhuriyetinin  resmi yayın organı olan Azat Şerki Türkistan Gazetesini Yayın  Yönetmeni olarak bir süre  idare etti. Daha sonra sırası ile Bakanlar Kurulu (Kabine) Genel Sekreter Yardımcılığı, Askeri İşler Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve en son olarak Doğu Türkistan Cumhuriyeti Başbakanı olarak görevlerine getirildi.  Doğu Türkistan Cumhuriyeti Milli Ordusu kuzeyde kurtardığı  3 vilayetten sonra  Doğu Türkistan başkenti Urumçi başta Tanri dağlarının güneyindeki Tarım bölgesini  kurtarmak için ileri askeri operasyonlara başladı.

Doğu Türkistan Cumhuriyetinin bu büyük başarılarını ve  ileri askeri operasyonlarından korkan Stalin Doğu Türkistan Cumhuriyetine başkı yaparak Milli Ordunun ileri harekatini Urumçi’nin varoşlarındaki Manas ırmağı kıyılarında durdurdu.  2.dünya savaşının galip güçlerince Yalta Konferansında dünya  nüfuz  bölgelerine  bölünürken   Doğu Türkistan Çin’e bırakıldı.  Sovyet Diktatörü Stalin’in ağır baskı ve tehditleri ile  Doğu Türkistan Cumhuriyeti yönetimi ile Çin  Cumhuriyeti arasında barış görüşmeleri yapmaya zorlandı. Mareşal Cang Keyşek yönetimindeki Çin ile  Doğu Türkistan Cumhuriyeti arasında yapılan anlaşma sonucunda ” Ülkelik Hükümet = Eyalet Hükümeti ” kuruldu.  1946’da 15’i Türk ve f0’u Çinlilerden oluşan Eyalet hükümeti resmen kuruldu.  Ahmetcan Kasimi    yapılan anlaşma kapsamında  Temmuz 1946 ile  Ağustos 1947 tarihleri arasında  Urumçi’de kurulan koalisyon hükümetinin başkan yardımcısı olarak  görev aldı. Ancak.Çin tarafı yapılan bu anlaşmalara her zaman olduğu gibi asla uymadı. Bu duruma şiddetle itiraz eden Ahmetcan Kasımı ve  diğer Türk hükümet üyelerinin itirazları sonuçsuz kaldı. Çinliler Ahmetcan Kasimi’yi korkutmak ve saf dışı bırakmak için  bilinen sinsice  Çin entrikalara baş vurdu.   Çin işgal  Ordusu birliklerinin  bizzat katılımı  ile  25 Şubat 1947’de Urumçi’de  binlerce  asker ve Çinliler ile onların  onların paralı işbirlikçilerinin katılımı büyük protesto gösterileri düzenlendi.  Çin asker ve polisleri gösterilerde ile 10.000 Çin vatandaşı ve askeri polis sokaklara dökülerek “Ahmetcan  Urumçi’den defol ! Ahmetcan’a Ölüm ” sloganları attı.  Çin işgal Ordusu   Eyalet Başkan yardımcısı olan Ahmetcan Kasimi’ye yapılan bu saldırıları görmezden geldi ve  önlemek için hiç bir tedbir almadı.Bunun üzerine  Doğu Türkistan  Cumhuriyeti Başbakanı Ahmetcan Kasimi  Gulca’ya dönmek zorunda kaldı. Ahmetcan Kasımı Gulca’ya döndükten sonra görevini ve mücadelesini  sürdürmeye devam etti.  Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin  hakim olduğu üç vilayet bölgesinde  eğitimin gelişmesi ticaretin, ekonominin, kültürün  ilerlemesi ve gelişmesini teşvik etti.  Bunun için yeniden çeşitli kurum ve kuruluşlar kurdu. Halkın  eğitim,refah ve mutluluğu için  hayatının sonuna kadar  hiç durmaksızın çalıştı.  Başkent Gulca başta olmak üzere bütün kentler  eğitimin, kültürün, huzur ve refahın  örnek sahnesine dönüştü.

Rus Çin Ortak Hiyaneti ve  işbirliği İle Uçak Kazası Süsü Verilerek Şehit ediliyor 

Çin’deki iç savaştan galip olarak çıkan Mao başkanlığındaki Çin Komünist Partisi’nin  de ilk işi Doğu Türkistan’ı işgal etmek oldu. Yenik duruma düşen Mareşal Cang Keyşek  hükümat üyelerini ve  Çin ordusunun önde gelen Komutanlarını yanına alarak Tayvan adasına kaçtı. Sovyetler Birliği ile Çin Komünist Partisi arasında yapılan anlaşma uyarınca, Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin siyasi kaderi son belirleyici  ve tehlikeli bir aşamaya girmişti.   Sovyetler Birliği ile yapılan anlaşmada Doğu Türkistan Cumhuriyetinin  bağımsız  siyasi   durumunu ve Doğu Türkistan Milli Ordusunun  korunması  ve varlığını sürdürmesi  konusunda anlaşmaya varıldı. Doğu Türkistan Cumhuriyeti bu topraklarda yaşayan başta Uygurlar olmak üzere diğer Türk halkları ve diğer etnik gurupların kurduğu   Milli bir devletti.  Ahmetcan Kasimi Liderliğindeki Doğu Türkistan Cumhuriyeti   üyeleri bu devletinin bağımsızlığını  güvence altına almak ve   devam ettirmek için    o devrin karmaşık ve uygun olmayan şartlarına  rağmen sonuna kadar mücadele ettiler. Mao’nun daveti ve Stalin’in kendisinin Pekin’e gitmesi yolundaki  ısrarlı baskısı ile Doğu Türkistan Başbakanı Ahmetcan Kasımı yanında bakanlar ve askeri Komutanlardan   Milli  Ordu Komutanlarından General İshakbek Mononov ( Doğu Türkistanlı Kırgiz)  başta olmak üzere 11 kişi ile birlikte  27 Ağustos 1949’da bir Sovyet Uçağı ile Pekin’e gitmek üzere yola çıktı.  Bir süre sonra  bindikleri uçağın Baykal gölü civarında düştüğü ve Ahmetcan Kasımı başkanlığındaki Doğu Türkistan Cumhuriyeti Lider kadrosunun tamamen hayatlarını kaybettiği açıklandı. Aslında bu uçak kazası süsü verilerek Doğu Türkistan Cumhuriyeti Lider kadrosuna karşı yapılan bir suikasttı.  Doğu Türkistan Cumhuriyeti Lider kadrosu Sovyetler Birliği topraklarında gizemli bir uçak kazasında öldürüldü. Daha sonra Mao’nun ÇKP Kızıl Ordusu Uygurların Katili Cellat Stalin’in  askeri ve lojistik yardımı ile Doğu Türkistan Topraklarını on binlerce Müslüman Türkü öldürerek yüz binlercesini de tutuklayarak işgal etti. Doğu Türkistan Türkleri hala her yıl daha  bir  artan bir sevgi ve özlemle kahraman Liderleri  Doğu Türkistan  Başbakanı  Ahmetcan Kasımı’yı rahmet ve minnetle  anıyor ve dua ediyorlar.

Şehit Başbakanımız Ahmetcan Kasımi  İçin Ne Dediler ? 

Şehit Başbakanımız Ahmetcan Kasımi’nin  siyasi hayatı, halkının özgürlüğü  için yaptığı fedakarlıklar Milli Kurtuluş mücadelesindeki  yeri  ve konumu çok yüksektir.   Onun hayatı ve mücadelesi   hakkında çeşitli kitaplar yazılmıştır. Bunların içinde en önemlisi ise, kendisi de Doğu Türkistan Cumhuriyeti yönetiminde Emniyet Genel Müdürü olarak görev yapan  ünlü yazar Zia Samadi’nin biyografik romanı  olan “Ahmetcan Kasimi” adlı  eseridir. Bu  biyografik romanda  onun hayatı tüm yönleri ile detaylı olarak anlatılmıştır.  Bugün  özellikle Türkistan Cumhuriyetinde  Doğu Türkistan Cumhuriyetinde yaşayan görev yapan özgürlük ve milli bağımsızlık nimetini tadan on binlerce Doğu Türkistan asıllı  Uygur Türkü yaşamaktadır. Bu Cumhuriyetlerde yaşayan Uygur Türkleri her yıl çeşitli etkinler yaparak Doğu Türkistan Cumhuriyetini ve Ahmetcan Kasimi ve diğer Liderlerimizi rahmet, minnet ve şükranla anarak unutmadıklarını göstermektedir. Bu Cumhuriyetlerde yaşayan Uygur Türkü Aydınlarından bazılarının Ahmetcan Kasımı hakkındaki görüşleri şöyle ;

Ali Han Töre Doğu Türkistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı  : Merhum Cumhurbaşkanımız  hatıralarında :  ” Ahmetcan Kasımı aslında tam bizden biridir.  O derin bilgisi, güçlü ve kendine has  yetenekleri ile Cumhuriyet yönetimimizde  ve halkımız arasında güçlü bir etki ve bitmez tükenmez bir sevgi bırakmıştı.” sözleri ile kendisini tarif ve takdir etmiştir.

E.Albay Aztekin İbrahimi : Doğu Türkistan Milli Ordusu’nun albayı,  Ahmetcan Kasımı’nın 5 yıllık  yakın  ve yol yoldaşı. Ayni zamanda Doğu Türkistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Abdurrauf  Makdum Ibrahimi’nin oğlu  ”  Şehit Başbakan Ahmatcan Kasımı’nın halkımız nezdindeki imaji  çok yüksektir.Onun fikirleri ve milli bağımsızlık yolundaki mücadelesi  halkımızda  derin bir  izler  bırakmıştır.  Türkistan’da yaşayan  Uygurlar ve Orta Asya’daki diğer halklar  Merhum Babamdan ve Doğu Türkistan bağımsızlık Savaşının diğer Liderleri ve önde gelen şahsiyetlerinden   Ahmetcan  Kasımı hakkında  ilk elden bilgiler ve hikayeler dinlemişlerdir. Uygurlar ve diğer kardeş halkların kendisine olan   yüksek saygısı  ve bağlılıkları her zaman var olmuştur.  Bugün Kazakistan’daki Uygur toplumu ve Kazak gençliği   merhumu her zaman saygı ile anıyor ve kendisini büyük saygı ve  sevgi duyuyor.

Dr.Muhtarcan Abdurrahman 8Uygur Filoloji Enstitüsü Müdürü- Japonya :  Ben mesleki konumum itibariyle özellikle Ahmetcan Kasimi’nin  Milliyetçi fikirlerini araştırdım ve inceledim. Onun milliyetçi ve özgün fikirleri  ve felsefi görüşlerinin   Doğu Türkistan’ın ekonomik, siyasi, kültürel ve diğer gelişme ve  kalkınma sahalarına  rehberlik ederek oluşturulduğuna inanıyorum.   Onun fikirleri  2. dünya savaşı öncesi ve sonrasındaki   uluslararası ilişkiler  ve değişimlere ve çağdaş dünyanın gerçeklerine göre Doğu Türkistan halkının kaderini araştıran bir özelliğe sahiptir.  Onun görüş ve yöntemleri aslında bu yönüyle Uygur Türklerinin  tarihsel  düşünce  geleneğinin  bir devamı niteliğindedir.

Şehit Başbakanımız ve  Yolbaşçımız Şehit Ahmetcan Kasımı’yı rahmet,minnet ve şükran ile yad ediyor,aziz ruhuna dualarımızı iletiyoruz.Kabri nur,mekanı cennette olsun. Amin