logo

trugen jacn

DOĞU TÜRKİSANLI ÜNLÜ UYGUR TARİHÇİ TURGUN ALMAS VE TARİH KİTABI “UYGURLAR “

 Hamit Göktürk (UYHAM)
Ülkesinin Özgürlük ve Bağımsızlığı  İçin   Kendini Adamış Bir Uygur  Entellektüeli 
 Hayatını Ülkesi Doğu Türkistan’in  özgürlük ve bağımsızlığına adamış Doğu Türkistanlı ünlü entellektüel, aynı zamanda ünlü bir  şair, yazar ve tarihçi  olan  Turgun Almas 30.10.1924 tarihinde  Kaşgar’ın Bulakbaşı(Çeşmebaşı)  mahallesinde dünyaya   geldi. Mahalle Mektebine devam ile başladığı öğrenim hayatı sırası ile ve 1942 yılına kadar çeşitli okullarda  devam etti. Yükseköğrenimini Urumçi şehrindeki Darulmuellimin (Eğitim) Enstitüsünde tamamlar. Almas, Enstitüyü bitirdikten sonra Karaşehir’e ilkokul öğretmeni olarak atanır. 1947 yılı Mayıs ayında Turgun Almas ve arkadaşları, Kaşgar’da İşgalcilara  gösteri yürüyüşü yaparlar. Bu gösteri yürüyüşünden dolayı tutuklanarak hapse atılan şair, 8 Nisan 1948 yılında,  Kaşgar halkının ve Doğu Türkistan Cumhuriyeti yönetiminin  yoğun baskısı sonucu  serbest bırakılır. Hapisten çıkan şair, aynı yıl Gulca şehrine giderek burada Alma (Elma) gazetesinde çalışır. Daha sonra da Urumçi şehrindeki Tarım dergisinde çalışır.
1940’lı yıllarda Rus, Fransız ve Sovyet yazarlarının eserleriyle tanışan Almas, edebi kariyerine “ Kayıtmaymız = Dönmeyiz” adlı şiiriyle  ilk adımını attı. 1942 yılında öğretmen olarak atanan  Almas,  Çin Halk Partisi( Gomindang’ın) işgalindeki ülkesinde  Türklere yönelik Çin’in baskı ve zulmüne karşı  koydu ve bu nedenle tutuklandı. Hapishanedeyken   Çincesini ilerletti ve edebi çalışmalarını sürdürdü.  Hapishanedeki yazdığı  “Tutkun”“Garip İhtiyar” ve “Hürriyet Meşalesi” gibi şiirlerinde  kendisinin  ve    Halkının   özgürlük ve bağımsızlığa olan karşı konulmaz   arzu ve taleplerini cesurca yansıttı ve halkının büyük sevgi ve saygısına nail oldu. Turgun Almas, sadece tarih yazarlığıyla değil, aynı zamanda edebi eserleriyle de Uygur kimliğini ve mücadelesini anlatmaya ve desteklemekle kalmadı. 12 Kasım 1944 Gulca merkezi kurulan zDoğu Türkistan Cumhuriyeti’nin kuruluşuna da bizzat katıldı. Çin yanlısı  İşbirlikçilere re karşı yazdığı “Satkunga Ölüm” (Haine Ölüm) adlı şiiri, halk arasında büyük bir yankı uyandırdı. Bu şiiri, Çin yönetimine karşı Uygur halkının direnişini ve hainlere duyulan öfkeyi dile getiren güçlü bir edebi eser olarak tarihe geçti.

 Eserleri Çeşitli Dillerde Yayınlandı ve Dünyacı Tanındı

Komünist Çin’in işgalinden sonra  da bütün baskılara rağmen,şiirler  ve önemli edebi eserler  yazmaya ve Doğu Türkistan tarihi üzerinde  çalışmaya ve  araştırmalar  yapmaya kendisini adadı. Bu yıllarda Turgun Almas, “Tarim Rüzgarları” ve “Tan-Seher” gibi şiir  kitaplarını (derlemelerinı) yayınladı. Bu şiirlerinin bazıları Uygur sanatçılarca bestelendi ve özgürlük sembolü olarak halkın  kalbinde  yer aldı.  Bazı eserleri, Çince, Rusça  ve İngilizce  dillerine çevrilerek yayınlandı ve büyük takdir topladı. 1980’lerde  ağır sağlık sağlık sorunlarına rağmen kapsamlı tarih ve edebiyat çalışmalarını hız kesmeden sürdürdü.

Hayatı Özgürlük Mücadelesi İle Geçen Bir Şair ve Tarihçi   

Turgun Almas, özellikle Çin  işgal yönetiminin baskı ve zulmü  altında varlık mücadelesi veren   Milletinin  haklarını savunarak onlara  muhteşem geçmişini tekrar hatırlatarak onlara büyük umut, ilham ve moral   vermiş ve halkının kendi tarihine  sahip çıkması noktasında büyük  katkılar sunmuştur. Çin  işgal yönetiminin  Doğu Türkistan  Türklerine yönelik  baskıcı zulüm  politikaları ile etnik ayırımcı uygulamalarına kalemini kullanarak  sürekli karşı çıktı.  Onun bir birinden değerli eserleri Uygur Türklerinin milli kimliklerine  tekrar kazanmaları  ve özgürlük  mücadelesinde  yol gösterici  olarak çok önemli  roller oynadı. Çin’in asimilasyon  ve soykırım politikalarına karşı duran ve Uygur Türklerinin tarihini gün yüzüne çıkaran çalışmaları, onu  Uygur Türklerinin  gözünde bir kahraman haline getirirken İşgalci Çin yönetiminin gözünde  ana hedef  haline gelmesine yol açtı.

 Uygurlar Kitabı Yasaklanıyor ve Kendisi  de Tutuklanıyor  

Doğu Türkistan Türklerinin 20,yüzyılda  yetiştirdiği çok değerli bir şair, yazar, Tarihçi ve aynı zamanda seçkin bir entelltüel olarak tanınan Turgun Almas’ın en bilinen ve tanınan  eserlerinden biri  Çin kaynaklarına dayanarak yazdığı “Uygurlar”  kitabıdır. Uygurlar kitabı    Mehmet Emin Buğra’nın Şerki Türkistan Tarihi kitabından sonra bir Uygur Tarihçi  tarafından yazılan 2. bir tarih kıtabıdır. Turgun Almas Uygurlar adını verdiği bu kitabında, 6 bin yıllık Türk tarihini ve muhteşem  geçmişini gözler önüne sermektedir. Ayrıca Uygur Türklerinin  geçmişini de yeni bilgi ve belgeleri göre ele alan önemli bir çalışma  olarak kayıtlara  geçmiştir.  1989 yılında başkent Urumçi’de   Uygur lehçesinde  yayınlanan bu esen Doğu Türkistan çapında büyük yankı yapmış ve kitap çok kısa zamanda tükenmiş ve hatta karaborsaya  düşmüştür. Bu  milli  ve  toplumsal heyecandan korkuya kapılan Çin işgal yönetimi kitabı piyasadan toplatmış ve yasak kitaplar listesine  almıştır. Bulunduranlar ve okuyanlar hakkında ceza kovuşturması başlatmıştır.

Karalama  Kampanyası Başlatıyor

İşgalci Çin’in  etnik ayırımcılık temelli ve  resmî tarih  anlatısına aykırı olan bu kitap, Uygur halkının gerçek tarihini gözler önüne sermesi sebebiyle büyük yankı uyandırmıştır. Bunun üzerine kendisi evinde gözaltına alınarak cezalandırılmıştır. Turgun Almas  Uygurlar adı ile yazdığı bu  önemli eseri ile  Uygur  Türklerinin ve Doğu Türkistan’ın kadim  tarihine aydınlatmış  özgürlük ve bağımsızlık mücadelesine   büyük katkılar  sunmuştur.  O,Uygur Türklerinin  köklü tarihini  Çin kaynaklarını kullanarak  araştırmıştır. Çin’in baskı, zulüm ve asimilasyon uygulamaları ile tarih sahnesinden silmeye çalıştığını bunun ise, Milletinin  asıl ve  kültürel kimliğine tekrar sahip çıkma ve  koruma çabası ile ancak mümkün olabileceğini göstermiştir. Bundan büyük bir endişe ve korkuya kapılan Çin yönetimi Urumçi’de Uygurlar kitabındaki  tezlerin  çürütülmesi  için sözde bir bilimisel Toplantı düzenlemiştir. Çinli ve bazı işbirlikçi  Uygur sözde tarihçileri davet ederek bilimsel yönden bir karalama ve  yalanlama kampanyası başlatmıştır. ÇKP iktidarının güdümündeki tüm medyayı bu  kampanyaya dahil etmiş ve günlerce  bu karalama kampanyasının propagandasını yaptırtmıştır. Ancak, ok yaydan bir kez çıkmıştı. Türk Kağanlarımızın Çin İmparator ve İmparatoriçelerine yazdıkları  eleştiri ve  onları yaptıklarından dolayı  ağır sözlerle kınama mektupları asılları ile birlikte bu kitapta yer almış  ve bu mektuplardan Doğu Türkistan Türkleri ilk kez haberdar olmakta idi.  Doğu Türkistan’da Türklük şuur ve  gururu  zirveye ulaşmıştı. ÇKP İşgal yönetimi artık bu yalanlarına hiç bir Uygur, Kazak, Kırgiz ve diğer Türkleri inandıramayacaktı ve nihayet öyle de oldu.Onun  bir birlerinden değerli eserleri, sadece  Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri için değil, tüm Türk dünyası için önemli bir bilgi kaynağı olarak kabul edilmektedir.

barinayaklanmasi.png

Biz Özgürlük Savaşımıza Uygurlar Kıtabını Okuyarak Başladık

04 Nisan 1990’de Kaşgar’in Pamir dağları eteklerindeki dağlık Barın İlçesinde İşgalçi Çin yönetiminin  halkın yapmak istediği bir Caminin inşaatını durdurması ve Uygur kadınların doğum yasağı  zorunlu kürtaj uygulamasına karşı   bölgenin sevilen ve  önde gelendin alimlerinden  Zeydin Yusuf Liderliğinde Doğu Türkistan İslahatçı İslam Partisi’nce silahlı bir ayaklanma başlatılmıştır. Çin işgal güçleri merkezi Çin’den  bölgeye  soykırım için  eğitilmiş  özel Katliam Birlikleri  naklederek  günlerce  sivil halka karşı soykırım yapmıştır. 2001 yılında  ABD’ye iltica  eden  ve bu  Özel katliam Birliği’nde Teğmen olarak  katliam operasyonlarında görev alan bir Çinli asker ABD.Kongeresi’nde  tanık olarak verdiği ifadesinde  şunları söylemiştir : “Bize  Çin Kızıl Ordusu üst makamları  ” Hareket Eden Her Canlıyı Öldüreceksiniz –  Hiç Bir Canlıyı (Tavuklar dahil) Sağ Bırakmayacaksınız.” talimatını verdikleri için biz de emre uyarak büyük katliam yaptık. 7 köyü haritadan tamamen sildik. Beşikte uyuyan babekleri  ağıldaki hayvanlar ile kümesteki tavukları dahi öldürdük.” demişler. Ayrıca, katliamcı Çin Ordusunun Subayı esir  aldıklarını  Barın Mücahitlerinin sorgulamada niçin isyan ettiklerini sorduğumuzda “Biz Turgun Almas’ın Uygurlar kıtabını okuyarak atalarımız gibi   kendi topraklarımızda özgür yaşamamız gerektiğini öğrendik. Bu nedenle  siz İşgalcıları yurdumuzdan defetmek için   Barın Özgürlük Mücadelesini başlatmaya Karar verdik!” dediğini aktarmıştır.

Tüm Ömrü  Gözaltılar, Hapishaneler ve  Çalışma Kamplarında Geçti

Turgun  Almas, Doğu Türkistanlı bir Uygur Türkü Şair,Yazar ve Tarihçi olarak işgalci  Çin yönetimince  sürekli bir tehdit olarak gördüğü ve tüm hayatı gözaltılar. Hapishaneler ve Çalışma Kamplarında  baskı ve zulüm alında geçti. Ancak  İşgalcilerin  tüm bu baskı ve zulümleri, onun Doğu Türkistan  Türklerinin özgürlük ve bağımsızlık mücadelesi  için verdiği mücadeleden geri adım atmasına  ve vazgeçmesine yetmedi  ve etmeyecektir de.  Turgun Almas,  Günümüzde Doğu Türkistan Türkleri için bir sembol ve özgürlük ve bağımsızlık savaşçısı olarak ebediyen  yaşayacak ve aynı zamanda  Türk dünyasının önemli bir simgesi olarak  tarih sayfalarındaki  şerefli yerini daima koruyacaktır.

UYGURLAR Kıtabı Türkiye’de Uygur  Ve Türkiye  Türkçesi ile Yayınlandı

ÇKP. işgal  rejiminin  tarihi gerçeklerin ortaya çıkacağı korkusu ile yasakladığı ve okuyan ve bulunduranların ” Bölücü” olarak yaftalayarak cezalandırdığı Uygurlar Kitabı İstanbul’da tıpkı basımı yapıldı ve Türkiye Türkçesine  de çevrilerek yayınlandı.

Uygurca nüshası 2010 yılında İstanbul merkezli Teklamakan Uygur Yayınevi tarafından yine kendi yazdığı Uygur Edebiyat Tarihi ile birlikte tek cilt olarak  yayınlandı.  Eser Selenge Yayınevi sahibi Dr. Ahsen Batur tarafından Türkiye Türkçesine aktarıldı ve  neşredilmiştir.

Turgur Almas’ın Vefatı

Turgun Almas’ın  kalem Küreşi/Mücadelesi ile yorgun düşen kalbi, üstüne üslük  İşgalcıların sürekli  takibi ve gözetimi altında  yaşamak zorunda kalması sonucunda 11 Eylül 2001 tarihinde Urumçi’deki evinde  durdu .Urumçi’de yapılan cenaze merasimi özellikle  on binlerce genç ve her yaştan Uygurların katılımı ile adeta bir  gösteriye dönüştü. Yeri göğü titreten Tekbir   sedaları  Türk Milli Ruhunun Doğu Türkistan’in kalbi sayılan başkent Urumçi’de bir kez daha  zirveye ulaştığını kanıtladı. Doğu Türkistan halkı  hayatı özgürlük mücadelesi içinde geçen sevgili bilgelerini ne kadar çok sevdiklerini  ve kendisine ve eserine ne kadar değer verdiklerini İşgalcilere bir kez daha göstermiştir.

Doğu Türkistan Türklerinin 20.yüzyılda yetiştirdiği önemli bir şair,Yazar ve Tarihçi merhum Turgur Almas Bilgemizi vefatı yıldönümünde rahmet,minnet ve saygı ile anıyoruz. Merhumun kabri nur ve mekanı cennette olsun. Amin.

Share
243 Kez Görüntülendi.