21 Nisan 2019

Doç.Dr.EMET : ÇİN MÜSLÜMAN UYGURLARIN KALBİNDEKİ CAMİLERİ ASLA YIKAMAZ !

Ankara Ün.DTC.Fakültesi Öğretim Üyesi Doç,Dr.Erkin Emet Milli Devlet Gazetesine verdiği raportajda ” ÇİN’İN UYGULADIĞI POLİTİKALAR UYGURLARIN GÖNLÜNDEKİ O DİNİ-MANEVİ VE MİLLİ DUYGUYU, KALPLERİNDEKİ O CAMİLERİ ASLA YIKAMAZ” dedi.

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi (UYHAM)

ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ VE DÜNYA UYGUR KONGRESİ GENEL SEKRETERİ DOÇ. DR. ERKİN EMET İLE ÇİN HÜKÜMETİNİN UYGULAMIŞ OLDUĞU CAMİ YIKMA POLİTİKASINI VE DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ SON DURUMU KONUŞTUK.

“ÇİN 1997 YILINDAN İTİBAREN DOĞU TÜRKİSTAN GENELİNDE 1200’ÜN ÜZERİNDE BÜYÜK CAMİYİ KAPATTI. BUNUN DIŞINDA YÜZLERCE KÜÇÜK MESCİDİN DE KAPISINDA KİLİT VURULDU. KAPATILAN CAMİLERDEN BİR KISMI ÇİN KOMÜNİST PARTİSİ’NİN İRTİBAT BÜROSUNA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ. AYAKTA KALAN CAMİİLER İSE KAPALI DEVRE KAMERALARLA 24 SAAT İZLENİYOR.” BU BİLGİLER ÇİN’İN ‘CAMİLERİ YIKMA VE DİNİ YASAKLAMA’ UYGULAMALARININ YENİ BİR UYGULAMA OLMADIĞINI GÖSTERMEKTEDİR. 2016 YILINDAN İTİBAREN İSE ÇİN’İN CAMİLERİ YOK ETME POLİTİKASINI HIZLANDIRDIĞINI HABER ALMAKTAYIZ. SİZ BU DURUMU NASIL DEĞERLENDİRİYORSUNUZ?

Bu bilgiler doğrudur. 5 Şubat 1997 tarihinde bildiğiniz gibi Gulca Katliamı diye bir olay olmuştu. ‘Kadir Gecesi’nde ibadet eden kadınlar karakola götürülüp işkenceyle öldürülmüş ondan sonra da oradaki bir takım milli, dini ritüeller ve törenler tamamen 1997 yılından itibaren yasaklanmaya başlanmıştı. Özellikle 2008 yılında olimpiyat oyunlarını bahane ederek 23 çeşit dini faaliyet Çin tarafından yasaklanmış, hemen camilerin üzerine 2008’den itibaren memurlar, emekliler, kadınlar ve üniversite öğrencileri camiye giremez diye 6 maddelik bir ‘giremez yasağı’ camilerin üzerine yapıştırılmıştı. Ondan sonra 2015-2016 yıllarından itibaren Çin özellikle Kaşgar ve civarındaki camileri “tehlike yaratıyor, yıkılmak üzere, onun için bunları, insanların güvenliğini sağlamak için köhnemiş camileri, çatlamış duvarları yıkmamız lazım” bahanesiyle 2016 yılında çok sayıda camiyi yıkmıştır. Kaşgar ve Hotan bölgelerinde bu artarak devam ediyor.

Bir Amerikalı gazeteci Çin’in iki tane tarihi camiyi yıktığını tespit etmiştir. Bu doğrudur. Çin, Kaşgar’da ve Doğu Türkistan’da, tarihi camileri yok etmek istiyor, özellikle Türk ve Müslüman izlerini oradan silmeye çalışıyor.

ÇİN’İN CAMİLERİ YIKMA POLİTİKASININ SADECE ‘DİNİ YOK ETME” AMAÇLI OLMADIĞINI GÖRÜYORUZ. ÇİN AYNI ZAMANDA DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ TÜRKLERİN KÜLTÜRÜNÜ DE YOK ETMEYİ HEDEF ALMIŞ DURUMDADIR. BU KONU HAKKINDA NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ?

Bu sorunuz gayet doğru bir tespit. Çin’in camileri yok etme politikasının sadece dini yok etme amaçlı olmadığını görüyoruz. Çin aynı zamanda Doğu Türkistan’daki Türklerin izlerini de, Türk izlerini de tarih izlerini de yok etmek istiyor. Yüzlerce örnek verebiliriz. Bunun en yakın çarpıcı örneği eskiden Kaşgarlı Mahmud’un, Divan-ı Lügatit Türk’ün yazarı Kaşgarlı Mahmud’un, Çin’in ifadesiyle Sincan’da doğup büyüdüğünü, ‘Sincan ezelden Çin toprağı olduğunu göre’, Çin, Kaşgarlı Mahmud’un da Çin’in değeri olduğunu iddia ederdi. Özellikle 1980’den sonra Divan-ı Lügatit Türk, yeni Uygurcaya, Çinceye çevrilmişti, çok araştırmalar yapılmıştı. Mezarı restore edilmişti çünkü oraya turistler gelip gidiyordu. Son zamanlarda Çinli bir yazar makalesinde Kaşgarlı Mahmud’un Uygurlarla alakası olmadığını onun Türk olduğunu yani Uygurlarla uzaktan yakından alakası olmadığını belirten bir yazı yazdı. Ondan hemen sonra bizim çok önemli kültürel bir değerimiz olan 12 makamı Çin somut olmayan kültür varlıkları diye 5-6 sene önce Birleşmiş Milletler’e kabul ettirmişti. Çin: “Uygurlar Çin’in ayrılmaz bir parçası böyle olduğuna göre 12 makam da bizim zenginliğimiz” diye sahiplenirdi ama bu kamp olaylarından hemen sonra bir makale çıktı. Bu makale 12 makamın da Uygurların olmadığını, bunun Uygurlarla hiç alakası olmadığını ve Uygurların ayrı bir Türk soyundan geldiğini tespit eden bu makale ortak değerlerimizin hepsinin Uygurların olmadığını söylüyor. Yakın zamanda yine Çin’de çıkan bir makale de, Çin’de medyada yayınlanan bu tip makaleler devlet görüşüdür. Yani Çin devlet görüşünü bu tip yazarlar aracılığıyla yansıtır, buna böyle diyor. Bu duruma bakıldığında Çin orda Türk izlerini yani Uygurların milli ve dini değerlerinin hepsini tamamen silmek istiyor. Hem somut olmayan kültürel varlıklar hem de somut kültürel varlıkların hepsini yok etmeye çalışıyor.

ÇİN’İN BU POLİTİKALARI KARŞISINDA DOĞU TÜRKİSTAN’DA YAŞAYAN TÜRKLERİN DURUMU NASILDIR?

Şimdi, Çin’in bu politikası karşısında Doğu Türkistan’da yaşayan Türklerin durumu nasıldır derseniz: Eskiden bu tip söylemler çıktığı zaman en azından Uygur aydınları, yazarlar, çizerler, akademisyenler, sanatçılar kısmen de olsa bunun bizim değerimiz olduğunu belirten yazılar yazıp görüşlerini ifade edebiliyordu. Ama şu an bizim edindiğimiz bilgiye göre tespit edilen 250-260 civarında bilim adamı, yazar, akademisyen, sanatçı… tanınmış insanlar hapiste. Bazıları ömür boyu hapis ile bazıları da idam ile yargılandı. Böyle bir durumda Uygur Türklerinin Çin’in bu kararlarına ses çıkarması mümkün değil. Durum çok vahim. Batılıların dediğine göre 1,5-2 milyon, bizim tespitimize göre 3 milyon civarında Uygur Türk’ü hapiste. Bu durumda Uygurlar çaresiz. Şu durumda ses çıkarması karşı koyması mümkün değil.

SON OLARAK NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ?

Son olarak şunu demek istiyorum. Çin yönetimi 1966’dan 1976’ya kadar devam eden kültür inkılabı döneminde de Uygurların camilerini yıktılar, imamlara domuz beslettirdiler, namaz kılmayı ve her türlü ibadeti yasakladılar. Ama 1980’lere gelindiğinde biraz serbestlilik, özgürlük olunca Uygurların yine İslam’ı yaşattığını gördük. Gönlündeki camiyi yıkamadılar. Onun için Çin’in bu uyguladıkları Uygurların gönlündeki o millî duyguyu, o dini-manevi duyguyu, gönlündeki o camileri yıkamaz. Burada dünyaya şunu söylemek istiyoruz: Bugün Doğu Türkistan’da 25 milyon Türk soylu Müslüman sadece Türk soylu ve Müslüman olduğu için bu zulme maruz kalıyor. Bir de o topraklarda yaşadığı için o topraktaki hem millî hem dini değerleri yok ediliyor. Oradaki camilerin ve tarihi eserlerin hepsi bütün Türk dünyasının ortak değerleri, ortak eserleri. Kaşgarlı Mahmud hepimizin, Yusuf Has Hacip hepimizin, Sultan Saltuk Buğra Han hepimizin… Dolayısı ile bütün Türk dünyasının ilk önce bu ortak değerlere sahip çıkması lazım, Çin’e dur demesi lazım, bize destek olması lazım, bu değerlerimizi korumamız lazım. İkincisi de buradaki tarihi camiler bütün İslam dünyasının ortak eserleri, ortak değerleri. Onun için İslam dünyası, İslam Konferansı Teşkilatı’nın Çin’in bu yaptıklarına dur demesi lazım. Yıllar önce Prof. Dr. Eklemeleddin İhsanoğlu’nun İslam Konferansı Teşkilatı genel sekreteri iken biz bu yıkılan camilerle ilgili kendisine rapor da sunmuştuk. O zaman Ekmeleddin İhsanoğlu Çin’i ziyaret de etmişti. Oralara gidip Çin hükümetine de bunu söylemişti, gündeme getirmişti. İslam Konferansı Teşkilatı geçenlerde bir toplantısında Çin’in bu yaptıklarını tasdikleyen, onaylayan bir açıklama yaptı: “Çin’in, buradaki zalime karşı mücadelesini destekliyoruz” şeklinde. Artık İslam dünyasının buradaki Müslümanlara sahip çıkmasını istiyorum,
Kaynak : www.millidevletgazetesi.net/doc_dr_erkin-emet-cinin-uyguladigi-politikalar-uygurlarin-gonlundeki-o-milli-duyguyu-o-dini-manevi-duyguyu-gonlundeki-o-camileri-yi