1.   Hindistan’in Keşmir bölgesine sığınan, çoğunluğu Doğu Türkistanlı Kazak Türklerinin oluşan 1.850 kişi 1953 yılında  iskanlı göçmen olarak Türkiye’ye getirilmiştir. Bu göçmenler Kayseri’nin  Develi, Yeşilhisar ve Yahyalı ilçelerine, Manisa/Salihli  ile  Niğde’nin Altay Köyü ile Sulutan Hanı İlçesine toprak ve ev verilerek yerleştirilmiştir.
2. Doğu Türkistan’dan Taşkurgan-Vahan Koridoru  yolu ile Afganistan’a göç eden Doğu Türkistanlılardan Ekim/1965’de 234 kişi ve  Kasım/1967’de ise 74 kişi olmak üzere toplam  318 kişi  Kabil’den uçaklarla Ankara’ye getirilmiştir. Bu göçmen Uygur Türkleri Kayseri Şehir Merkezine  bağlı Koru çayırı (Şimdiki Kadir Has Kültür Parkı) mevkiinde kendileri için   inşa edilen bahçeli evlere yerleştirilmiştir.

ÖNEMLİ BİR HATIRA :  Bu arada benim de bir çocuk olarak bizzat tanık olduğum bir olayı özellikle hatırlatmak istiyorum. Afganistan  Kraliyet yönetimi soğuk savaş döneminin şartlarında  bizlerin Komünist Çin gibi azılı  bir Komünist Rejimden  gelmemiz hesasıyle bizlerin de Marksist ve Komünist  ideolojilere  sahip olabileceğimiz vahmine kapılmıştır. Bu nedenle  ülkelerinde yaşamamızı  kendi ülkelerinin güvenliği için  tehdit olarak algılamış ve Çin’e teslim etmeyi kararlaştırmıştır.

Bunun üzerine Eyalet yönetimi bizleri kadın erkek çoluk çocuk herkesi bu  geri gönderme kararını  tebliğ için  Bedahşan  şehrinin merkezinde ve kenti ikiye bölen  Cavzung   deresindeki bir çayırlık meydana toplamıştı. Tam olarak bilemediğim yaşlı bir Afgan Ordusu mensubu Albay(General de olabilir) bir gurup Afgan askerleri ile  bu kararı bizlere tercüman aracılığı ile   anlatmıştı. Geri gönderilme kararını dinleyen herkes büyük bir üzüntüye kapılmış ve yüksek  sesle ağlamaya başlamış ve yaşlı Hanim Teyzemiz ” Bizi Çin’e teslim ederseniz, Çinli komünistler bizleri öldürecekleri kesindir. Siz bizi ölüme göndereceğinize(yakınında çok şiddetli akan Nehri  gösterek)  şu  Amu nehrine atınız!” sözlerini  gözyaşları için haykırmıştı.   Bu haykırıştan sonra  Cevzung Vadisi vadisi adeta bir cehenneme dönmüş   özellikle çocukların ağlamaları ve  feryatlar  gökleri inletmişti. Bu manzara karşısında  çok etkilenen yaşlı Afgan Ordusu Albayı  bu feryatlar karşısında göz yaşlarını  tutamamış ve topluluğa “Sizin geri yollanmamanız için elimden geleni yapacağım. Bu konuda Allah, Kur’an ve Peygamberimiz adına  sizlere söz  veriyor v ve yemin ediyorum.” sözleri ile  bizleri teselli etmiş ve geri yollamıştı.

Bu  acı olaydan sonra  Büyüklerimiz ve Önderlerimiz durumu  Türkiye’deki Liderlerimiz Mehmet Emin Buğra ve  İsa Yusuf Alptekin Beylere haber vermiştir. Liderlerimizin girişimi ile devletimiz bu olaya el koymuş ve Kabil Büyükelçiliği devreye girerek bu  Çin’e geri teslim girişimini durdurmuştur.

3. Hindistan’a iltica eden ve 1953’teki göç ile Türkiye gelemeyen Uygur Türklerinden  1969’da 90 kişi  ve 1977 yılında yaklaşık 100 olmak üzere  toplam 190 kişi yine Uçaklarla  İstanbul’a   serbest göçmen olarak  getirilmiştir.

4. Çin’de Komünist Lider Mao’nun ölümünden sonra kısmı bir gevşeme ve ardından  insanlara yurt dışına gidebilme hakkı tanınmıştır.  Türkiye’ye önceki yıllarda  yerleşen Doğu Türkistan Türkleri memlekette kalan aile ve yakınlarını  yıllardaki İskan Kanununun “Parçalanmış Ailelerin Birleştirilmesi ” maddesinden yararlanarak devletimize başvurmuştur. Devletimizin  buna bizzat   müdahil olması ile benim de Annem başta olmak üzere   Doğu Türkistan’da yaşayan yakınlarımız   göçmen statüsü ile ülkemize gelmeleri sağlanmıştır. Bu durumdan yararlanarak gelenlerin sayısının  2.500- 3.00 kişi civarında tahmin edilmektedir.

4. Doğu Türkistan’daki   İşgalci  ÇKP’ iktidarının   zulmünden kaçarak Tayland, Vietnam, Myanmar, Endonezya ve diğer Güneydoğu Asya ülkelerine sığınan  devletimizin resmi açıklamalara göre 20.000(yirmi bin) Doğu Türkistanlı sığınmacı  yine devletimizin girişimi ve sahiplenmesi ile Malezya üzerinden ülkemize getirilerek  onların  hayatlarını kurtarmıştır.

Bunlardan Tayland’a sığınan 109 kişi  Tayland yönetimince  Çin’e teslim edilmiştir. Çin yönetimi Bangkok’tan getirdiği özel uçaklarla bu sığınmacı Uygur Kardeşlerimizin kafalarına siyah torba geçirerek el ve ayakları zincirlenerek  Çin polislerince   uçaklara bindirilerek Çin’e götürülmüştür.  Özellikle Çin medyası  bütün bu geri götürme sürecini  tv.lardan canlı yayın yaparak dünyaya  duyurmuş ve aklınca göz dağı vermeye çalışmıştır.

Özetlersek ; O  karanlık ve netamalı yıllarda   güneydoğu  Asya ülkelerine sığınan  Doğu Türkistanlı Uygurlara   sahip çıkan tek ülke Türkiye olmuştur.

Türkiye’mize Minnet ve Şükran Kanada’ya da  Teşekkürler !  

Allah Türkiye’mizden Razı Olsun

Tayland’a sığınan ve Devletimizce sahiplenilerek  2014 yılında Türkiye’ye getirilen Uygur Türkü Sığınmacılardan Şair  Abdulhamit Uygur’un bu konudaki  sosyal medya paylaşımı çok dikkate değerdir. Abdulhamit Uygur  Uygurca paylaşımında şunları ifade ediyor:  ” Türkiye devletimiz biz  20 bin Uygur sığınmacılara sahip çıkmasa ve Türkiye’ye getirmemiş olsa idi, bizi de diğer Kardeşlerimiz gibi  Çin sığındığımız ülkelere baskı yapar ve tehdit ile geri alır ve bizi  Çin’e götürerek hepimizi yok ederlerdi. Bunun için Türkiye’ye ne kadar teşekkür etsek ve minnet duysak azdır. Allah Türkiye’mizden razı olsun.”