ÇİN’İN ZEKA MODELİ DEEPSEEK : DOĞU TÜRKİSTAN VE UYGUR SÖZÜNÜ SANSÜRLÜYOR!

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)

Geçtiğimiz aylarda Çin’de üretilen yapay zekâ modeli Deepseek, son günlerde  bilgi,teknoloji ve finans dünyasını Dezenformasyon uygulamaları ile  meşgul ediyor. Çin’in bu  yeni modeli DeepSeek, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve Çin’de Apple cihazlarında en çok indirilen ücretsiz uygulama  bir uygulama  haline geldiği bildirildi. Ancak DeepSeek’in Çin karşıtı içerikli konulara  sansür uyguladığı  ve bu konularda Çin rejiminin resmi görüşlerinin paralelinde cevaplar verdiği  belirtiliyor. Peki DeepSeek, “Doğu Türkistan”, “Sincan Uygur Özerk Bölgesi” hakkında nasıl cevap veriyor? 

DeepSeek’e göre Doğu Türkistan neresi?

DeepSeek’e “Doğu Türkistan neresi?” diye sorduk. DeepSeek, önce bölgenin tarihi, kültürel ve siyasi önemine değindi: “Doğu Türkistan, Çin’in batısında yer alan ve resmi olarak Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Xinjiang Uygur Autonomous Region) olarak adlandırılan bölgedir. Bu bölge, tarihsel ve kültürel olarak Uygur Türklerinin ana vatanı olarak kabul edilir. Doğu Türkistan, Orta Asya’da stratejik bir konuma sahiptir ve Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan, Hindistan, Rusya ve Moğolistan gibi ülkelerle sınır komşusudur.

• Doğu Türkistan, binlerce yıldır Türk halklarının yaşadığı bir bölgedir.
• İpek Yolu’nun önemli bir kavşak noktası olarak tarihte büyük bir rol oynamıştır.
• Bölge, Uygur Türklerinin yanı sıra Kazak, Kırgız, Özbek ve diğer etnik gruplara da ev sahipliği yapar.”

“Uygur Türklerine uygulanan baskılarla gündeme geldi”

Daha sonra bölgenin siyasi durumunu ele alan DeepSeek, Çin Hükümeti’nin Doğu Türkistan’da Uygurlara yönelik insan hakkı ihlallerine değindi ve konunun uluslararası toplumun dikkatini çektiğini söyledi:

“Doğu Türkistan, 1949’dan bu yana Çin Halk Cumhuriyeti’nin bir parçasıdır. Çin hükümeti, bölgeyi Sincan Uygur Özerk Bölgesi olarak yönetmektedir. Son yıllarda, Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlalleri, kültürel baskılar ve asimilasyon politikaları uluslararası toplumun dikkatini çekmiştir.”

Yapay zekâ, Çin’in bölgede “terörle mücadele” adı altında Uygur ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik sert tedbirler aldığını vurguladı.

DeepSeek  Doğu Türkistan ve Uygur  Gerçeklerini Bir Süre Sonra Geri Çekti 

DeepSeek Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri hakkındaki  gerçek  bilgileri içeren bu cevapları  kısa bir süre sonra geri çekti ve  tekrar sorulduğunda şu cevabı vermekle yetinde : “Sorry, that’s beyond my current scope. Let’s talk about something else. (“Üzgünüm, bu konu kapsamımın ötesinde. Başka bir şey hakkında konuşalım.”)

Çin’in yapay zekâsı DeepSeek sansürü nasıl savunuyor?

DeepSeek’in hikayesi, Çin’in Hangzhou kentinde başlıyor. Zhejiang Üniversitesi’nden mezun olan Liang Wenfeng, 2023’ün Temmuz ayında bu yapay zekâ laboratuvarını kurdu. Wenfeng aslında tecrübeli bir girişimci; 2015’te High-Flyer adında bir yatırım fonu kurmuştu. DeepSeek’i kurmadan önce, ABD’nin Çin’e yapay zekâ çipi satışını yasaklayacağını tahmin etti. Bu yüzden, yasak gelmeden önce binlerce NVIDIA çipi satın aldı. İlk olarak Kasım 2023’te yazılım geliştiriciler için DeepSeek Coder’ı çıkardı. Bu başarılı denemenin ardından ChatGPT’ye rakip olabilecek bir model geliştirmeye karar verdi. Mayıs 2024’te çıkardığı V2 modeli, düşük maliyeti ve yüksek performansıyla herkesi şaşırttı. Son olarak bu ay piyasaya sürdüğü R1 modeliyle dünya çapında bir üne  kavuştu.