ÇİN’İN YARKENT-İLİŞKU KATLİAMININ AYRINTI VE SIRLARINA AİT YENİ BİLGİLER (I.BÖLÜM)

Hamit Göktürk / Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

     Çin İşgal yönetiminin  28 Temmuz Yarkent-İlişku  Ayaklanmasında  etnik  soykırım  yaptığı yıllarca kendilerine sadakatla hizmet eden ve kendi Milleti aleyhinde onlarla işbirliği yapan  İşbirlikçe Memurlarını dah ayrıt etmeden öldürdüğü hakkında ulaşılan  bir kısım yeni bilgiler daha önce açıklanmış ve siz değerli okuyucularıızın bilgisine sunulmuştu. Ancak,  Çinli işgalcilerin yaptığı etnik soykırıma  ait  yeni bilgiler, kanıtlar ve   ayrıntılar   ortaya çıkmaya  devam ediyor.

        Çin işgal yönetimi Yarkent-İlişku olaylarını sözde Terörcüler tarafından daha önceden planlanmış örgütlü bir  şiddet olayı ve toplu bir ayaklanma olarak iddia etmiş ve etmeyi de sürdürmekte. Çin yönetimi   olayların üzerinden 2,5  ay geçmiş olmasına rağmen,   şimdiye karan bu olayın çıkış sebebi ayrıntıları,ölen ve yaralananlan hakkında   gerçek  ve tatmin edici hiçbir bilgiyi   kamu oyu ile paylaşmış değil.

   Olayların  çıkış nedenleri olarak, şimdiye kadar kamu oyuna yansıyanlar ise, Ramazan bayramı arafesinde bir evde toplanarak ibadet eden kadınların tutuklanması, Komşu  köyde  Hamile bir bir hanımın çocutları ile birlikte yolda yürürken,  bir bir etnik Çinli şoför tarafından kasıtlı  ezilerek öldürülmesi şeklinde  olmuştur.  

      Yarkent-İlişku olaylarında  isyancı halk ile birlikte öldürülen İlişku /Noçi kenti Başkanı ile Disiplin Kontrol Sekreteri’nin eşlerinin Hür Asya muhabirlerine bizzat anlattıkları olayın başka bir boyutuna ait sırların açığa çıkmasını sağlamış bulunuyor.  

     Noçi kent Başkanı Gulam Tohtı ile Disiplin Kontrol Sekreteri Abdulgani  Turdi’nin akraba ve yakınlarından  de kendileri gibi   Çin işgal yönetimine sadakat ile hizmete eden kişiler mevcut olup, bunların eşleri bu bilgileri direkt olarak bunlardan elde etmiştir. Bir kısmını ise,kocalarının görevi dolayisiyle  yıllardan beri yakından tanıdıkları resmi görevlilerden  ve  memur olan yakınlarından  temin  etmiştir.

      Abdulgani Turdi’nin öldürülmesinden sonra onun evine başsağlığı ziyaretinde bulunan  İlişku Emniyetinin Üst Düzeyi sorumlusu’nun(Sakçı Başlıkı’nın)   anlatımına göre ise, kent başkanı ve Sekrterini rehin alan   İsyancı gurup, hapiste olan 13 siyasi tutuklu ile onları takas etmek istemişler.

    Kent Başkanı Gulam Tohti’nin Karısı Anagül(Anıgül)’ün bu konuda anlattıkları Şöyle ;

    İlişku Kent Polis Başakanın anlattıklarına göre ; Eşim ve yardımcı talimat üzerine isyancıları ikna için giderken,yolda isyancı guruplarla karşılaşmışlar.Eşim onlara Hükümete ve parti’ye güveniniz ve bu isyandan vaz geçiniz. anlamında cümleler sarfederek bunları ikna etmeye çalışmışlar.Ancak,İsyancı halk onlara “Sen Müslüman ve Uygur değimlisin?Senlerin  Hükümetin Tasmalısı (Köpeği)   olduğun besbelli”diyerek bunları hırpalamışlar. Olaylardan önce yönetim  onların yakınlarından 13 kişiyi tutuklayıp hapsetmiş. İsyancılar onların serbest bırakılmasını talep etmişler.Eşim ise,Hükümete  güvenmelerini,bu tutukluların masumiyeti kanıtlanırsa serbest bırakılacaklarını söyleyerek bunları iknaya çabalamış. Eşim Gulamcan daha önce İlişku Kentinde 12 yıl görev yapmış ve Kent KP. Sekreteri  olarak çalışmıştı.Halk  eşimi yakinen bilir ve tanırlar.İsyancılar şimdi kentin yüksek düzey iki memurunu rehin aldık.Tutuklu adamlarımız için bir ümit var. Bunlarla takas yapabiliriz diya düşünmüşler.

Bunlar  Polislere isim vermemişler, ancak,13 kişi olaydan 2 gün önce tutuklanmış.Yetkililere bunları   serbest bırakırsanız,biz bu kent yöneticilerini bırakabiliriz,demişler.

 Bunlar, Çin yönetiminin verdiği maaş ve Bankadan faiz ile alınan krediyi harcamak  dinimize Uygur değil, şeklinde  mevcut yönetimin uygulamalarını eleştirirdikleri için “İstakrar ve Toplumsal Güvenliği bozdukları”gerekçesi ile tutuklanmışlar. Bunu duyan halk          bazılarının kışkırtmaları ile toplanarak bu şekilde isyanı başlatmışlar.

     Abdulgani Turdi’nin Karsı Tursungül’un Anlattıkları

      Muhabir : Eşinizin kurşunlanarak öldürüldüğünü gördüğünüzde,yetkililere sebebini sormadınız mı ?

    Tursungül  : Bize gece saat 03’te  kocamın ölümünü  bildirdi ve cesedini teslim ettiler.Ben cesedi görünce bayıldım ve  bunu sorcak durumda değildim.

  Muhabir : Kocanız rehin alınıdığında kaçma teşebbüsünde bulunmamış mi ?

       Turusungül  :  Bu konuda çeşitli söylentiler var.İsyancılar Kocamı götürürken,Polisler onları kovalamış ve eşimi de onlar ile birlikte kurşun yağmuruna tuturak öldürmüşler.Bazı söylentilere göre ise, Eşimin isyancıların önünde yürürken,Polislerin  kurşununa hadef olmuş. Bu konuda söylentiler  çok  fazla.

     Muhabir   : Kocanız kendisinin öldürülemeyeceğine inanmış her halde ?

   Tursungül : Elbette.Çünkü Kocam yıllarca Yönetime sadakatla hizmet etti. Kendilerine bir şey olmayacağına inanmış. Polislere “Biz Devlet Memuruyuz. Bize ateş etmeyiniz” diye Çince  bağırmışlar.Buna rağmen öldürülmüşler.

         Yarkent-İlişku ayaklanmasının bastırılması esnasında Çin işgal güçlerince öldürülen Kent Başkanı ve Disiplin Bekereteri’nin eşlerinin anlattıklarına göre,olayın çıkış  nedeni hakkında üçüncü bir  varyant  böylece ortaya çıkmış oluyor. Bu ise,olay öncesi siyasi sebeplerle  gözaltına alınan 13 kişinin serbest bırakılmasına  yönelik  girişim ve eylemlerdir. 

Kaynak  : rfa.org.uighur/Hewerler/Şöhret Hoşur-  08.10.2014