ÇİN ZİNDANLARINDAKİ AKTİVİST DOÇ.DR. İLHAM TOHTİ UYGURLARIN SESİ VE VİCDANIDIR !

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (UYHAM)

Uygurlar, dönüşümlü olarak Uygur Türkleri , Orta ve Doğu Asya’nın tam merkezinde yaşayan Uygur bölgesinden köken alan bir Türk halkıdır. Dili ve kültürel olarak Türk ırkına bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur, uzun yıllardan beri Çin’in egemenliğinde yaşamaktadırlar. ÇHC, ülkenin kuzey-batısında yer alan bu bölgede yaşayan Müslüman Halklara yönelik insan hakları ihlallerinden dolayı uluslar arası toplumun yayılım ateşi altında kalmış durumdadır.

Bugün bu etkinlikte Çin’in baskı ve zulümlere karşı konuştuğu için zulüm gören ve ömür boyu hapse mahkum edilen bir Uygur aktivistinin hikayesini getireceğiz. Uygur asıllı ekonomist ve aynı zamanda insan hakları aktivisti Doç.Dr. İlham Tohti, Çin’in “bölücülük suçlamaları” sebebiyle Eylül 2014’de ömür boyu hapse mahkum edilmiştir.

dR. iLHAM tOHTİ RESİMLERİ ile ilgili görsel sonucu

Dul bir Müslüman Uygur Annenin dört evladından biri olan Dr.Tohti alçakgönüllü bir bilim insanı olarak tanınıyor .O,Pekin’de öğrenime başladı ve daha sonra bitirdiği Pekin Merkezi Milletler Üniversitesine öğretim üyesi oldu. Okuduğu bütün okullarda çok başarılı ve mükemmel bir öğrenci olduğunu kanıtlayan Dr.Tohti ailesi ve halkı tarafından insan hakları savunuculuğunun yanında akademik hayatını de başarılı bir şekilde sürdürdüğü için çok sevilerek desteklendi.

Pekin’deki Minzu( Merkezi Azınlık Milleteler) Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı ve daha sonra Sincan ve Orta Asya ile ilgili ekonomi ve sosyal konularda profesör oldu.

Tohti’nin akademik çalışmaları Çin’in idaresinde yaşayan deki Uygurların yaşamına ve yasal temel insanı haklarına odaklandı. Dr.Tohti Uygurlar ve diğer etnik Çinli olmayan ve azınlıklar için sosyo-ekonomik zorluklara yol açan ÇKP. devlet politikaları hakkında düşüncelerini açıkladı ve bu konuda bazı eleştirilerde de bulundu. O,Çin yönetiminin bütün baskılarına rağmen açık sözlü iyi niyetli ve itidalli bir tavır içinde kalmaya ve sergilemeye çalışmıştır. Çin’in Uygur bölgesindeki varlığının ekonomik temelini oluşturan uygulamalarını eleştirmeye devam etti.Bölgeye göçmen olarak yerleştirilen etnik Han Çinlisi insanların bölgedeki ekonomik imkan ve faaliyetlerden sonsuz bir şekilde yararlandıklarını,buna karşılık bölgenin yerli Türk halkının dışlandığını ve bu durumun adaletsiz ve orantısız olduğunu kanıtları ile ortaya koydu. Uygurların bölgenin çıkarılan doğal zenginlikleri ile yatırımlardan orantısız ve eşit olmayan bir şekilde adeta dışlandıklarını ifade özgürlüğünü kullanarak cesurca dile getirdi.

Bu çalışmaları ve açıklamaları yüzünden Zaman zaman, Çinli yetkilileri tarafından eleştirilerek cezalandırıldığı ve çalışmalarının engellendiği ve taciz edilerek ve kınandığı da olmuştur. 1999’dan 2003’e kadar olan dönemde, yetkililer tarafından basına konuşması ve açıklama yapması yasaklandı.

Dr.Tohti ülkedeki genel siyasi havanın belirsiz ve tehlikeli olmasına rağmen, etnik Han Çinlileri ile ve kendi toplumu olan Uygurlar arasında politik, ekonomik ve kültürel konularda daha iyi bir anlayış tesis edilmesini ve bu 2 farklı insan topluluğu arasında barış ve anlayışın sağlanması fikrini savunmaya devam etti. 2006 yılında, kendisi ve diğer yol arkadaşları ile birlikte Uygurların yasal haklarının mücadelesini medya üzerinden yürütmek için Uyghurbiz.web. sitesini kurarak çalışmaları başlattı.

Çin hükümetinin sansür politikasına ve temelde politik nedenlerle basın özgürlüğüne zarar vermesine rağmen, halk üzerindeki kontrolünü koruma çabası günden güne arttı.

Tohti, edebi eserlerinin yerel medyada görülmesi istenmeyen ve engellenen seçilmiş bir Uygur kurbandır . Bu sebeple zamanla çalıştığı üniversitenin saygın bir akademik dergisi veya diğer dergilerde yazılarının yayınlanması neredeyse imkansız hale geldi.

Doç.Dr.İlham Tohti 5 Ocak 2014 tarihinde yaşadığı ve çalıştığı başkent Pekin’de tutuklandı ve 3 ay sonra kendisinin Uygur bölgesinin merkezi Urumçi’deki bir Hapishaneye konulduğu ailesine bildirildi. Eyluul 2014’de ise Urumçi’de yargı önünne çıkarıldı. Savcı kendisini bölücülük yapmak ile suçladı ve “etnik nefreti” kışkırtmaktan suçlu bulundu. Bu cümleyi veren mahkemeye göre Tohti, web sitesi aracılığıyla ayrılıkçı inançlar yaymıştı -.Çin yargısına göre Dr.Tohti uzun zamandan beri yönettiği Uygurbiz Web sitesi üzerinden Xinjiang’ın Çin’den ayrılmasını isteyen makaleleri yazmak ve dağıtmak ve bu konuda öğrencilerini organize etmek ve kandırmakla suçlandı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Tohti’nin “şiddet veya yasadışı eylemi kışkırtmak gibi herhangi bir nesnel standart tarafından yorumlanabilecek her türlü konuşma veya davranışta” bulunduğuna dair ortada mevcut her hangi bir kanıt olmadığını söyledi.

Çin’de halen hapiste tutulan Doç.Dr.İlham Tohti geçtiğimiz yılın Aralık ayında Avrupa Parlamentosu 2019 Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülüne layık görüldü. Kendisi adına bu prestijli ödülü onun adına ABD’de öğrenim gören kızı Cevher İlham Avrupa Parlamentosunun bulunduğu Fransa’nın Strazburg kentinde düzenelenen muhteşem bir törenle teslim aldı.