5 Temmuz’da BM’nin 3 Uygur akrabasıyla ilgili kararına ilişkin Ankara’daki Çin Büyükelçiliği önünde basın toplantısı düzenlendi. Daha sonra avukatları Güldan Sonmaz Hanım mektubu Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’e Çin Büyükelçiliğine iletti ancak Çin tarafı kabul etmedi. Güldan Sonmaz, Çin’in mektubu kabul etmemesinin nedeninin Birleşmiş Milletler üyesi olmaması ve Birleşmiş Milletler yasa ve yönetmeliklerini kabul etmemesi olduğunu söyledi.

Çin’in Türkiye’deki toplama kamplarında mağdur olan Niğmet Hamit, Tajinisa İmin ve Dilşat Oralbay gibi kişilerin yakınları, Türk avukat Gülden Sönmez aracılığıyla BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne şikayette bulundu. Onlar hakkında önemli bir karar. Kararda, “Uygur ve Müslüman oldukları için tutuluyorlar. Bu infazlar keyfi kaçırmalardır. Çin hükümeti Uygurlara karşı ciddi ve sistematik insan hakları ihlalleri işliyor” denildi ve Çin, Uluslararası İnsanlık Bildirgesi’nin 2. Maddesini ihlal etmekle suçlandı. Haklar.

RFA/Erkin Tarim

5-ئىيۇل كۈنى مەزكۇر قارارغا مۇناسىۋەتلىك خىتاينىڭ ئەنقەرەدە تۇرۇشلۇق ئەلچىخانىسىنىڭ ئالدىدا ئۆتكۈزۈلگەن ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنىدا خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىدا زىيانكەشلىككە ئۇچراۋاتقانلاردىن نىغمەت خەمىت، تاجىنىسا ئىمىن ۋە دىلشات ئورالباي قاتارلىق كىشىلەرنىڭ ئىستانبۇلدا ياشاۋاتقان تۇغقانلىرى ۋە ئادۋوكات گۈلدەن سۆنمەز خانىم سۆز قىلدى.

Güldan Sonmaz, gazetecilere açıklama yaptıktan sonra mektubu Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’e Çin Büyükelçiliği’ne teslim edeceğini bildirdi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin aldığı kararla ilgili olarak bugün Ankara’daki Çin Büyükelçiliği önünde görüştük. Bu kararda bizim için en önemli husus, dilekçe sahiplerimizin yakınlarının kamp ve cezaevlerinde serbest bırakılmasının yanı sıra bu 3 dilekçe sahibinin yakınlarının gözaltına alınmasına karışan devlet görevlilerinin de cezalandırılmasının istenmesidir. Bunun için Çin’e 6 ay süre verildi. Çinli yetkililer tüm bunları yaptıktan sonra Birleşmiş Milletler’e yazılı olarak bildirmekle yükümlü. Ayrıca Çin hükümetinden onları derhal serbest bırakmasını istiyoruz.”

Çin büyükelçiliği önünde düzenlediği basın toplantısında konuşan Nurmamet Matthursun, annesi Tajinisa Imin ve 14 akrabasının Hotan’da kaçırılıp 2012’de alıkonulmasıyla ilgili avukat Güldan Sonmaz aracılığıyla BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne şikayette bulundu. 2017’den beri bir çalışma kampı. Kadın, tutuklandığından beri ondan haber alamadığını söyledi.

İstanbul’da tanık olarak yaşayan Gulaayşa Oralbay, amcası Dilşat Oralbay ile ilgili görüşmemizi kabul etti. Amcası Dilşat Oralbay’ın evinden alınmasının ardından polisin kendisinin 25 yıl, kız kardeşi Bayizhigül’ün 19 yıl, küçük kardeşi Bağilan’ın da 15 yıl hapis cezasına çarptırıldığını söylediğini ancak kendisine ilgili herhangi bir belge veya hüküm belgesi vermemişler, sadece sözlü olarak ifade edilmiştir. “Çin’den ne istiyorsun?” Sorumuza cevaben “Kardeşlerim 5 yıldır cezaevinde. Avukatımız Gülden Sonmaz Hanım geçen yıl mayıs ayında BM’ye 130 şikayet gönderdi. Üçümüz hakkında iyi haberler var. Çin hükümetini bu BM kararını uygulamaya davet ediyorum.

Bir avukat olan Güldan Sonmaz, Çin’deki esir kamplarında işkence gören ancak Çinliler tarafından işkence gören Niğmet Hamit, Tajinisa İmin ve Dilşat Oralbay ile ilgili mektubu Xi Jinping’e teslim etmek için Türk polisinin koruması altında Çin Büyükelçiliğine gitti. diplomatlar mektubu alamadı. Avukat Güldan, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Gördüğünüz gibi bu kararı kurbanların temsilcileriyle birlikte Çin Büyükelçiliği’ne getirdik. Bu mektupta kamplarda zulüm gören milyonlarca Uygur’un serbest bırakılmasını ve BM’nin aldığı kararların uygulanmasını istedik. Çin büyükelçiliği mektubumuzu almadı. Şimdi resmi bir şekilde elçiliğe gönderiyoruz. İkinci kez olmazsa durumu BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne bildireceğiz. Birleşmiş Milletlerin ilgili yasasına göre Çin, biz bu mektubu resmi bir kanaldan göndermesek bile Birleşmiş Milletlerin üyesi olmayacak ve Birleşmiş Milletlerin yasa ve yönetmeliklerini kabul etmemiştir. Birleşmiş Milletler’in kararının Nisan ayında alındığı, Haziran ayında avukat Güldan Sonmaz’a resmi bir belge ile tebliğ edildiği ve bunun Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin resmi internet sitesinde de yayımlandığı bildirildi.