AMASYA’NIN UYGUR KASABASINDA YAŞAYAN UYGUR TÜRKÜ SOYDAŞLARIMIZ

Hamit GÖKTÜRK
Amasya’nın Uygur Kasabasında yaşayan Uygur Türkü Kardeşlerimiz bizim özümüzdür ve Türk töresini en güzel şekilde korumuşlardır. 2015 yılında Uygur Kasabasında yaşayan Uygur Kardeşlerimizi ziyaretimiz esnasında buna şahit oldum ve çok etkilendim. Bu gezi ile hatıra ve gözlemlerimi Uyghurnet.org haber sitesinde yazdım.

Bugün sayın Yılmaz Karahan’ın bir paylaşımı üzerine bu hatıra ve gözlemlerimin bir bölümünü tekrar paylaştım.

Köy, yerleşimin  batısında bulunan yüksek dağın eteklerinde korunaklı bir yerde  kurulmuştur.Her taraf bağ , bahçe ve  özellikle Kavak ağaçları ile dolu idi. Bana Doğu Türkistan’ın Tarım Bölgesinin  her hangi bir köyünü hatırlatıyordu.

Köy adeta çorak topraklar  arasıında  bir vaha görünümünde idi.Yeşillikler insan eli ile meydana getirilmişti. Coğrafi yapı ve şartlar farklı ise de, bu durum Doğu Türkistan’daki  zeki ve üretken   halkımızı hatırlattı.

Köyde yaşayan Kardeşlerimizin  misafirleri içten bir ilgi ve sıcak bir şekilde karşılamaları Uygur Türklerinde mevcut misafirperveliğin burada  hala canlı ve güzel bir şekilde devam ettirildiğini ve yaşatıldığını gösteriyordu.

Bize gösterilen ilgi olağanüstü idi.Gönüllerini  sonuna kadar bizlere açtılar.Duygusal anlar yaşadık. Ben şahsen  çok duygulandım.Birbirlerini yıllar önce kaybetmiş Kardeşlerin  ve arkabaların yeniden buluşmalarını hatırlattı.

Sempozyum sürecinde sürekli çay-Kahve ve yiyecekler ikram edildi.Bu durum, Uygur Türklerinin  misafirlere  yemek ikramına verilen önemin aynısı idi.

Hüseyin Er adında bir köy sakini kardeşimiz bizlerin şerefine koyun kurban etti kurban etinden yemekler yaparak  bizleri evinde ağırladı.

İkram sahibi Hüseyin Beyin değerli eşi Hanımefendi, bizzat kapıda bizleri karşıladı.Büyük bir incelik ve nezaket göstererek  bizlere  hoş geldiniz  diyerek  evine buyur etti. Doğu Türkistan’daaki misafir karşılama adetinin tıpkısının aynısı idi.

Uygur, Özbek, Kazak veKırgiz ve diğer Türk boylarında çok değer verilen misafire  koyun,keçi veya en azından Tavuk kesmek adeti halen devam etmektedir.Kazak ve Kırgiz Türkleri ise,At keserler.Kurban kesilmeden önce misafirlerden kurbanın Allah tarafından kabul edilmesi için dua istenir. Uygur Köyünde bizi kurban keserek ağırlayan Hüseyin Er Kardeşimizin babası  Amcamız, yemeğe başlamadan önce dua etti.  Ritüeller aynı ancak, dua zamanı farklı. Değişen hiç bir şey yok.

700 yıllık zaman aralığı ve 5 bin Km.lık mesafenin  güzel adetlerimizi  yaşatmamız için bir engel teşkil etmemiş olduğunu memnuniyetle gördük. Küçük  farklılıklarla aynen devam ediyor.Bizi biz yapan değerler bunlardır,

• Köyün genel durumundan İnsanların zeki, çalışkan ve gayretli olduklarını gördüm.Çünkü, bir çok evin önünde   Otomobil ve Traktörler vardı.
• Köy sakini Kardeşlerimiz çok içten,samimi ve asil insanlardı.Davranış,tavır ve hareketlerinden bunu sezinledim.
• Doğu Türkistan’daki Uygurlar toptan assimile ve soykırım yöntemleri ile imha  edilirken Anadolu’muzun bağrından bir Uygur köyünde Doğu Türkistan konusunun gündeme getirilmesi bizler için bir teselli ve hatta doping olmuştur.
• 700 yıl geçmiş olmasına rağmen,Uygur Türkü kimliklerini korumaları olağanüstü bir başarı  idi. Uygur Türkü’yüm  derken heyecanlanıyorlar ve bundan gurur duyuyorlardı.

• Sempozyum sonrası gittiğim Kayseri’deki çalışmalarımızda Şehrin göbeğindeki Tac-ı Kızıl (Altın Taç) Mahallesinin Eretna Beyliği döneminde kurulan bir Uygur yerleşimi (Mahallesi)olduğunu Kayseri Vakıflar eski Bölge Müdürü sayın Mehmet Çayırdağ Ağabeyden   öğrenmiş olduk. Bölge Müdürümüzün anlattıklarına göre Kayseri’nin  civar ilçe ve köyleri ile Eretna Beyliğinin eğemenliğinde bulunan civar vilayetlerde bu bu döneme ait çok eserler  bulunmaktadır.

• Bilindiği üzere Eretna Beyliği Anadolu Biylikleri zamanında İlhanlı devletinde bir yüksek rütbeli Uygur Türkü komutan olan Alaeddin ERETNA bey tarafından kurulmuştur (1324- 1380) Eretna Beyliğinin merkezi Kayseri şehri idi.Anadolu Beylikleri içerisinde toprak büyüklüğü bakımından en geniş sınırlara sahipti.
• Eretna Beyliğinin Kurucusu Alaeddin Eretna Bey Kayseri’nin doğusunda bulunan Köşk bölggesinde kendi yaptırdığı Köşk Medresesinin içindeki Türbe’de medfundur
• Bis gititiğimizde Türbe kapalı idi ve depo olarak kullanılıyordu.Bu durum çok üzüntü verici idi.
• Anadolu’da Uygur Türklerinin yerleşimleri, devlet kurmaları ve siyasi ve sosyal  etkilerinin hala araştırılmaya muhtaç ve bakır bir konu olduğunu düşünüyorum.

• 
  KAYNAK : Kwww,uyghurnet.org/http://www.uyghurnet.org/amasyanin-uygur-kasabasinda-uygur-gucunun-700-yili-sempozyumu-yapildi/

Etiketler: Çin » Din » Dünya » Genel » Haber