AMASYA UYGURLARI ANADOLU’YA YERLEŞMELERİNİN 700.YILINI KUTLAMAYA HAZIRLANIYOR

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

Amasya İli’mizde yaşayan Uygur Türkleri Anadolu’ya göç ederek yerleşmelerinin 700.yılını “Göçün 700. Yılında Doğu Türkistan’dan Uygur’a 1326-2015 Etkinlikleri” adlı,2 gün sürecek bir etkinlikler ile kutluyor.Bu etkinliğin proje tanıtım ve gerçekleştirme Toplantısı bu İli’mizin Uygur Kasabasında gerçekleştirildi.
Amasya’nin Uygur Kasabasında yaşayan Uygur Türkleri  kurdukları “Uygur Kasabası Kültürel Güzelleştirme,Koruma ve Dayanışma Derneği” marifeti ile Türk Kültürünü Koruma ve Yaşatma Projesi kapsamında desteklenen bir plan çerçevesinde bu etkinlikleri düzenliyorlar. Bu kutlama programı için ilk  hazırlık toplantısını 14 Eylul 2015’de Uygur Kasabasında gerçekleştirildi. Bu toplantı’ya proje danışmanları olarak,Türkiye’ye yerleşen Uygur Türkleri konusundaki araştırmaları ile tanınan ve bu konunun önde gelen  uzmanlarından  ve Uygur Türklerinin Anadolu’da 14.yüzyılda kurdukları Eretna Beyliği hakkında kitap yazan  Kayseri-Erciyes Üniversitesi emekli öğretim üyesi Prof.Dr.Kemal Göde,Hacettepe Üniversitesi Tarih bölümü öğretim üyesi Doç.Dr.Erkin Ekrem,Ankara Ün.Öğretim Üyesi Doç.Dr.Erkin Emet ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan emekli Araştırmacı ve Uzman  Ali Fuat Er ile  Uygur Kasabası Derneği başkanı Hüseyir Yıldırım  ve Uygur Kasabaı ileri gelenlerinden bir gurup iştirak etti.

Toplantı’yı Uygur Kasabası Derneği ve Hazırlık Komitesi başkanı Hüseyin Yıldırım açtı ve katılımcılara teşekkür ederek ve toplantı’ya katılan Proje danışmanlarını   katılımcıları tanıtarak konuşmasınaa başladı. UYGUR Kasabasında yaşayan Uygur Türklerinin bu bölgeye yerleşmelerinin tarihi önemine vurgu yaparak şunları söyledi,” Amasya’ya yerleşen biz Uygur Türklerinin buraya yerleşmemiz 1326 yılına kadar uzanmakatadır.Bu konudaki tarihi belgeler ve büyüklerimizin anlattıkları ve tarihi rivayetler bunu göstermektedir.Biz bu 700. yıl anma toplantımızda bugün Doğu Türkistan’daa yaşayan soydaşlarımız ve kardeşlerimiz ile Anadolu’da yaşayan Uygur Türkleri arasında yeniden güçlü bağlar kurmaya çalışacağız.Bunu de toplantımıza katılarak bizlere destek veren UYGUR Türkleri uzmanı ve Uygur bilim adamlarımızın katkıları ile bilimsel olarak gündeme getirmeye çalışacağız. Hazırlıklarımızı büyük bir ciddiyetle sürdürüyoruz.İnşaallah 28-29 Kasım 2015 tarihleri arasında 2 gün sürecek bir programla Anadolu’ya gelişimizin 700.yıl dönümünü hep birilikte kutlayacağız.”şeklinde konuştu.

Diğer Katılımcılar ve Proje danışmanları da  söz alarak görüşlerini açıkladılar.

Özgür Asya Radyosu internet sitesinde yer alan bilgilere göre,daha sonra  konuşan ve  Danışma Heyeti’nde yer alan Bilim adamları ve uzmanlar şunları ifade etti ;
Prof.Dr.Kemal Göde – Program Danışmanı ve Uygur Türkleri Uzmanı
Amasya’ya yerleşen Uygur Türkleri 14.yüzyılda Anadolu’da Kayseri merkez olmak üzere kurulan Eretna Beyliği zamanında göç etmişlerdi. Sultan Alaattin Eretna Bey zamanında Uygur Kasabanını kurulumuş olabileceğini tahmin ediyorum.Bu yıllar ise,İlhanlı Hükümdarı Ebu Seyyid Bahadır Han devri ile çakışmaktadır.Çünkü 1316-1335 yılları arasında İlhanlı Devletinin Uygur asıllı Kumandanı Alaattin Eretna Bey, bu devlette Vezir rütbesinde görev yapıyordu.Daha sonra ise,Sultan Alaatin Eretna Bey İç Anadolu merkezli Uygur Beyliği’ne Bey olarak tayin edilmiştir.Bu yıllarda Amasya,Sivas,Kayseri,Kırşehir ve Şebinkarahisar gibi bölgeler bu devletin sınırları içerisinde bulunuyordu.Uygur Türkleri Amasya’ya bu devirde yerleşmişlerdir.Amasya Uygurları daha sonra diğer Türk boyları ile karışarak kendilerinin Uygur Türkü olduğunu unutmuşlardır.Ancak,Uygurların çoğunlukta bulunduğu Uygur Kasabası gibi bazı bölgelerde yaşayan Uygur Türkleri Uygurlara özgü bazı örf adet,gelenek ve görenekleri korumuşlar ve günümüze kadar bunları devam ettirmişlerdir.Uygur kasabası’nda yerleşen Uygur Türkleri kardeşlerimiz adının Uygur olması sebebiyle kendi tarihlerini ve özelliklerini tekrar ortaya çıkarmak için bu etkinlikliği tertip etmektedirler.Bun kutlama etkinliğini çok önemli buluyorum.Bu etkinlik tarihi öneme haizdır.
Doç.Dr.Erkin Ekrem Proje Danışmanı Uygur Bilimi adamı
Hazırlık toplantısı çok verimli ve başarılı geçmiştir.Hazırlık toplanatısında şu gerçek ortaya çıkmıştır ki,Anadolu’ya yerleşen Uygur Türkleri ile ilgili yapılacak daha  çok iş vardır.Bu konuda çok çalışılması gerektiğini düşünüyorum. Ben bu toplantılar sonunda bu kanaata varmış bulunuyorum.

Ali Fuat Er Kültür ve Turizm Bakanlığı emekli Yetkilisi ve Uygur Kasabası halkından
Devletimiz,  Anadolu’ya yerleşen Uygur Türklerinin tarihinin araştırılması ve kamu oyuna duyurulması amacı ile yapılacak böyle bir projeye ilk kez maddi olarak destek vermektedir.Bu biz Amasya Uygurları için bir başlangıçtır.Biz Doğu Türkistan’da yaşayan Uygur Türkü Soydaşlarımız ile aramızda mevcut dil,edebiyat,örf adet ve diğer maddi ve manevi  değerlerimizin ortak olduğunu düşünüyoruz.Bu tür faaliyet ve çalışmalar ile bunların ortaya çakıralmasını temin edeceğiz ve Uygur Türklerinin tarihi toprakları ile aramızdaki ilişkileri açığa çıkartmayı  düşünüyoruz.Butün bu çalışmalar ve araştırmalar bizim için çok önemlidir.Biz 700 yıldır Anadolu’da yaşayan Uygur Türkleri olarak geçmişimizi en iyi şekilde öğrenmeye çalışacağız. Bu suretle Doğu Türkistan’daki Kardeşlerimiz ile aramızdaki bağları tekrar kurmak surutiyle, kültürel ve ticari ilişkilerimizi ana Vatanımız ile tekrar kurarak bunu canlandırıp güçlendirmeyi hedefliyoruz.