ABD KONGRESİ’NCE ONAYLANAN “UYGUR İNSAN HAKLARI VE HUKUK YASASI” VE MADDELERİ

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (UYHAM)

 04 Aralık 2019’da ABD.Parlamentosunun alt kanadı Kongerede  Uyghur-2019 adı ile onaylanan “Uygur insan hakları ve hukuk yasası” Demokrat Partılı 221 ve Cumuhuriyetçi Partili 185 ve  bir diğer  başka Partİlı 1 Kongre üyesinin  toplam 435 oyu ile kabul edilmiş bulunuyor. Yasa tasarısı  oylamanın ilk 5 dakikasında 400 evet sayısına ulaşarak Kongre tarihinde bir rekor olduğu söyleniyor.Cumhuriyetçi Parti’li bir Milletvekili ret oyu kullanmış ve 24 oy ise geçersiz sayılmıştır.

Yasanın Onaylanması ve Yürürlüğe Girmesi

ABD.Parlamentosu iç tüzüğüne göre  bir yasa tasarısının oylamaya sunulabilmesi için Kongre’de 218, Setano’da ise 51 kişinin (senatör’ün) imzasına erişmesi gerekiyor. Bir yasa Parlamentonun her iki kanadının çoğunluk oyları ile kabul edildikten sonra ABD.Başkanının bu yasayı 10 gün içinde imzalayarak yürürlüğü koyması gerekiyor.Bu süre içinde eğer imzalamazsa Parlameneto’ya iade edebiliyor. Eğer Başkan 10 gün süre içerisinde onaylamayarak veya hiçbir itiraz bildirmez ise otomatik olarak yürürlüğe girmiş sayılıyor. Başkan’ın reddetmesinin de bir önemi kalmıyor.

Kabul Edilen Yasa Tasarısı Ve Önemli Maddeleri ;

Yasanın Giriş Bölümü

Uyghur-2019 adı ile onaylanan Uygur İnsan Hakları ve Hukuk Yasası ile Çin yönetiminin Uygur bölgesinde Uygurlar başta olmak üzere azınlık olarak tanımlanan  Müslüman Türk halklarına karşı şiddetli baskı, sindirme,bastırma ve  etnik aşağılama içeren uygulamalar yaptığı teyit edilmektedir. Çin’in Uygurlara ve diğer Müslüman Halklara karşı bu insanlık dışı uygulamaları BM.İnsan Hakları evrensel Bildirisi  ve  insan hakları ile ilgili uluslar arası yasa ve yükümlülüklere karşı ağır ihlal olarak kabul edilmektedir. Çin yönetiminin son 5 yıl içerisinde Çinli olmayan Azınlık Müslüman halklara karşı yürüttüğü hak ihlalleri çok önemli ve inandırıcı kanıtlarla 23 madde halinde açıklanıyor.

Yasanın Maddeleri

1. 1.Madde :  Uyghur-2019 adı ile tanımlanan  Uygur İnsan Hakları ve Hukuk Yasası yürürlüğe girdikten  sonraki 6 ay(180 gün) içerisinde  aşağıda  hususları uygulamaya koyar.
2. Madde : Çin Devlet Başkanı ve ÇKP Genel Sekreteri Xi Jinping’e resmi bir çağrıda bulunulacak.Çağrıda  Başkan Xi’nin geçmişteki insan haklarına aykırı tutum ve icratatlarından vaz geçmesi , Uygur bölgesindeki bütün Çin tipi Toplama Kamplarını kapatması,tutukluları serbest bırakması talep edilecek. Ayrıca Çin vatandaşlarının temel insani haklarının iadesi ve bu haklar için güvence verilmesi ve geçmiş hatalarının düzeltilmesi  istenecek.
3. Madde : BM.İnsan Hakları Yüksek Konseyi   yetkilileri ve uzmanlarından kurulu bir Heyetin en kısa zamanda  kayıtsız ve şartsız olarak Uygur bölgesine ziyaret etmelerine izin verilmesi  talep edilecek.
4. Madde : ÇKP üst düzey yöneticileri ile Uygur bölgesi ÇKP Bölgesel Sekreteri Çin Çuvenggo başta Çinli yöneticilere Magnetisky yasası uygulanacak ve  onlarını mal varlıkıları dondurulacak ve yurt dışı seyahatlerine ambargu konulacak.
5. Madde : ABD.yönetimi  BM.Teşkilatı başta tüm uluslara arası kuruluşlar nezdinde Çin halk Cumhuriyeti yönetimini en ağır şekilde eleştirecek ve Uygur bölgesinde görevli yetkililerin suçları  gündeme getirilecek.
6. Madde : BM. Ve uluslar arası Dini Özgürlükler yasası gereğince  Çin yönetimi Vatandaşlarının dini özgürlüklerini en ağır şekilde ihlal ettiği ve engellediği için kınanacak.Bu engel ve yasaklamaları kaldırmadığı takdirde  çeşitli şekillerde en ağır müeyyide ve  tedbirler uygulanacak.
7. Madde : ABD.Ticaret Bakanlığı ABD.Şirketlerinin Uygur bölgesindeki faaliyetleri ve üretimlerini sıkı şekilde denetleyecek.İnsan hakları ve  kişilerin maddi manevi çıkarlarına yönelik  aykırı bir işlem ve üretim yapıldığı tesebit edildiği takdirde  bölgedeki faaliyetleri derhal engellenip yasaklanacak.
8. Madde : Uygur bölgesindeki   Çin güvenlik birimleri,Birleşik Cephe(Birlik Saf= Silahlı Çin Milis Güçleri ) başta olmak üzere Müslüman Azınlıklara yönelik zorunlu ve haksız çalıştırma  organları ile Toplama Kamplarındaki Üretim tesislerinin faaliyetlerini sıkı şekilde kontrol edecek ve bunlardan aykırı faaliyet içerisinde bulunanlar  Kara Listeye alınacaktır.
9. Madde : ABD’de yaşayan Uygur bölgesinden gelen Uygur ve Kazakların ülkelerindeki aile ve yakınlarının yaşamları ve  ülkelerindeki durumu hakkında  ayrıntılı bilgi verilmesi için Çin yönetimine müracaatlarına cevap vermeleri talep edilecek.
10. Madde : Uygur bölgesinden gelerek ABD’devletinde sığınma hakkı talep eden Uygur ve diğer azınlık Müslüman Halkların  sığınma işlemleri için kolaylıklar sağlanacak.Bunlara ülkeleri aileleri üzerinden şantaj yapan ve onları tehdit eden  Çinli yetkilileri hakkında  gerekli tedbir ve işlemlerde bulunulacak.
11.  Madde : Merkezi Çin’de ve Uygur bölgesinde ticari faaliyet gösteren  Şirketler veya özel kişiler hakkında Çin yönetiminin onların insan haklarına yönelik engelleme ve yasaklama gibi temel insan haklarına yönelik olumsuz hiçbir işlem yapmalarına izin verilmeyecek.
12.  Madde :  ABD.yönetimi, Özgür Asya Radyosu  Uygurca bölümünde çalışan  Gazetecilerin Uygur bölgesindeki insani kriz ve Çin’in baskı ve zulüm uygulamaları hakkındaki cesur ve sorumluluk duygusu taşıyan iş ve işlemleri ile kendilerine yönelik Çin’in çeşitli şantaj ve tehditlerine karşı kahramanca  karşı koymalarını takdirle karşılar.

ABD. Devlet Güvenliği  ile ilgili  Maddeler

1. Madde : Çin’in Uygur bölgesinde yaşayan azınlık Müslüman halklara karşı bastırma ve sindirme uygulamaları hakkında açık veya gizli şekilde raporlar hazırlanacak.Hazırlanan bu raporlara göre Çin’in devletler ve bölge ülkelerine karşı etkisi ve tehditleri ortaya konulacaktır.
2. Madde : Orta Asya Ülkeleri ile Güneydoğu Asya ülkelerine sığınan Uygurlardan Çin’e  istemleri dışında ve aykırı olarak ve zorla  iade edilenlerin toplam sayısı hakkında çalışmalar yapılacak.
3. Madde : Çin yönetiminin Uygur bölgesindeki çok sıkı gözetim ve kontrol sisteminde kullandığı teknolojiler ve bu teknolojilerin kalitesi, ve gelişimi ,bölgelere ve kentlere göre dağılımı hakkında çalışmalar yapılacak ve sonuçları raporlanacaktır.
4. Madde : Çin’in Uygur bölgesinde kurduğu Toplama  Kampları Kampların  ülke genelindeki dağılımı tesbit edilecek.Ayrıca bu toplama kamplarının kuruluşu ve inşasına bizzat iştirak eden,rol alan ve bu konuda Çin yönetimine her türlü bilgiler sağlayan tüm Çin Şirketlerinin listesi  hazırlanacak ve haklarında  ayrı ayrı raporlar tanzim edilecek.

Sosyal ve Diplomatik Konulara Ait Maddeler

1. Madde : Yasa yürürlüğe girdikten  sonraki 120 gün(4 ay )içerisinde diasporada   yerel.bölgesel ve küresel düzeyde faaliyet gösteren  Uygur Sivil Toplum Kuruluşlarının  güncel durumu.etki sahası ve bunların haberleşme özgürlükleri ve çalışmaları  ile  diğer  hususlar tesbit edilecek. Onlara  gerekli teknik ve maddi  yardımlar yapılacak.
2. Madde : Özgür Asya Radyosu(Merkezi Washington) Özgür Avrupa radyosu (merkezi Çekya’nın başkenti Prag) çalışanlarına yönelik her türlü tehditler hakkında rapor hazırlanacak.
3.  Madde : Çin Halk Cumhuriyeti  ile  Şanghay İşbirliği Örgütü   üyesi devletlerin  Uygurlara yönelik sahte  ve yalan propagandaları  ile Uygurların içinde bulundukları insani sorunları  insan hakları ve hukuk krizinin aşılması ve bu hakların iyileştirilmesine yönelik olumsuz  tutum ve faaliyetler  (itibarsızlaştırma – Önemsizleştirme)  hakkında  inandırıcı ve doğru bilgilerle raporlar hazırlamak.
4.  Madde : İşbu yasa yürürlüğe girdikten sonraki 180 gün(6 ay ) içerisinde ABD yönetiminin ilgili birimlerinin nezaretinde Uygur bölgesinde Çin’in kurduğu Toplama kamplarının miktarı ile bu kamplarda  tutulanların toplam sayısı ,Kampların genel durumu,  kampların yeri ve mevcut şartları  tesbit edilerek raporlanacaktır.
5. Madde : Çin yönetiminin Yeniden Eğitim Merkezleri adını verdiği bu kamplarda uygulanan Eğitimler(Eğitim Araçları) ile tutukluların zorunlu ve haksız çalıştırılmaları hakkında ayrıntılı rapor hazırlanacak.
6. Madde : Anılan Kamplarda tutulan Uygurları haksız  ve zorla çalıştırarak  tüzel veya kişisel çıkar sağlayan  Çin Şirketlerinin listesi çıkarılacak. Bu koruda Çin’i  taşeron Firma ( yüklenici –Aracı Firma) olarak 3. Derecedeki bir devlet konumuna düşürülecektir.
7. Madde : Çin’in Uygur bölgesindeki   azınlık Müslüman Halklara yönelik nezaret sistemi ve bu sistem için kullanılan her türlü araç ve gereçler ,Muhabirler ve Turistlerin özgürlük ve kişilik hakları hakkında çalışmalar yapılacak ve bu konuda raporlar hazırlanacak. Ayrıca Çin Turizm Firmalarının  üst düzey   yöneticileri ile yüksek teknoloji uzman ve elemanlarının listeleri de tanzim edilecektir.
8. Madde : ABD.yönetimi   Çin ve İslam İşbirliği Teştilatı  ve bu örgüte  üye ülkelerin de  katılım ve katkısı ile Uygur bölgesindeki insan hakları ihlallerinin ortadan kaldırılması ve  bu olumsuz durumun  düzeltilmesi için diplomatik platformlarda her türlü çaba ve gayreti gösterecektir.  

 Kaynak : https://iuyghur.com/?p=110536– rfa.org (Uygurca)

Etiketler: Çin » Dünya » Eğitim » etnik Çatışma » Genel » Görüş Yorum » Gündem » Haber » insan hakları » Siyaset » Soykırım