ÇİN, KARAMAY’ DA CAMİ YAPILMASINI ENGELLİYOR.

Hamit Göktürk / Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

   Doğu Türkistan’ın petrol bölgesinin merkezi konumundaki Karamay(Kara Yağ) şehrinde  Müslüman Uygur Türklerinin  Cami inşa etme taleplerinin  Çin işgal yönetimince sürekli  engellendiği ibildiriliyor.

   2007’de yılında uygulamaya konulan  Karamay şehrinin nufüsünün arttırılması  çalışmaları çerçevesinde  şehir dışında bulunan 5 No.lu Petro_Kimya Kmpleksi Lojmanlarında oturan Müslüman Uygurların evleri  tahliye edilmiş ve kendilerinin şehir merkezinde oturmaları istenmişti. Kompleksin içindeki Mahallelerde bulunan Camiler de evler ile birlikte yıkılmıştı.Şehire göçen Uygurlara de yıkılan Camiler ve diğer dini yapıların şehir merkezinde yeni taşındıkları mahalde yeniden yapılacağı vaat etmişlerdi. Ancak aradan 8 yıl geçmesine rağmen, halkın kendilerinin Cami yapma taleplerini Uygun yer ve arsa olmadığını öne sürmekte ve  de engelledi.Ayrıca,Cami,Mescit Vb.dini yapıların “Ülkenin Güvenlik ve İstikrarı İçin Tehlike Oluşturacağını” ileri sürerek engellemeyi devam ettirmektedirler.

       ABD.merkezli Hür Asya Radyosu muhabiri’nin Karamay Şehri  3.Kompleks Camii imam hatıbı ve Cami İdare Heyeti Üyesi ile yaptığı görüşmede bu iddiaların doğruluğu teyit edilmiştir.

      Camii İmam Hatibi şunları şöyledi,”Biz evlerimizi boşaltırken,Belediye bize göç edeceğimiz mahalle’de sizlere Camii yeri vereceğiz ve yapılmasına da yardımcı olacağız,diye vaaddetmişilerdi.Daha sonra Karamay’da bir çok şiddet içerikli olaylar oldu.Tekrar gittiğimizde bu olayları gerekçe gösterdiler.Yeni Mahallememizde yaklaşık 2 bin Hane ve 10 bin Müslüman Uygur yaşamaktayız.Ama cami’miz yok.Namazlarımızı evde kılmak zorunda kalıyoruz.Camaatımız dağılmış vaziyette.Cenaze namazlarımızı uzaktakı Merkez Cami’nde kılabiliyoruz.Bayram ve Cuma Namazlarını de orada  eda etmek zorunda kalıyoruz.Burada yaşayan insanların  çoğu emekli ve genellikle yaşlılardan oluşuyor. 6 yıldır, Cami sorunu çözülemedi.

        Cami İdare Heyeti’nden olduğunu söyleyen bir Bölge sakinin anlatıtıkları  ise şöyle ; “ Belediye tahliye ettiğimiz  eski mahallemizdeki  Cami’nın yerine buraya camı arsası tahsis edeceğini taahhüt etmişti.Ancak,bu taahhüdünü 6 yıldan beri yerine getirmiyor.3.İşletme’de 2,3 bin Müslüman aile yaşıyor. Ve bu da yaklaşık 15 bin kişi demektir.Ben devlet Memuru’yum.Bu konuda devleti korumam ve onun lehinde konuşmam lazim.Ancak gerçekleri dile getirmemin elzem olduğuna inanıyorum. Yeni yerleştiğimiz bölge’de  Hastane,Okul,PTT. Yapıldı.Fakat,bölge halkı için  en az onlar kadar gerekli olan Cami,vaad edilmiş olmasına rağmen yapılmadı.Bu bizim için  çok külfetli ve zor bir durum.Çünkü, Merkez Cami bize çok uzakta ve ulaşım sorunu var.Her zaman araç yok. Yakınlarımızda yeni yerleşim yerleri inşa ediliyor.Arsa çok.Oradaki arsadan Camii yeri gösterilirse mesele çözülür.Halk,kendisi Camii inşaatını tamamlar.” Şeklinde konuştu.

     Karamay  Petrol bölgesi  ve Petro-Kimya Tesislerinin yer alması  sebebiyle Çin için çok önemli bir şehir. İdari olarak de Urumçi gibi özel  şehir statüsünde. Geçen yıldan beri özellikle dini  baskılar ve yasaklamalarla gündeme gelmekte. Bu ramazan ayında Hanımların  tesettürlü giyim ve erkeklerin sakal ve bıyık ile  cadde ve sokaklarda dolaşmaları yasaklanmış ve bir çok şiddet içerikli olaylar meydana gelmesi ile  tanınıyor.

      Bölge’de 1930’lu yıllarda Savyetler Birliği itarafından ilk petrol bulunmuş ve çıkarılmaya başlanmıştır.Küçük bir yerleşim yeri iken, petrol dolayisiyle  1958’de Karamay adı ile şehir statüsü verilmiştir.  Maytağ, Akbulak ve Orka,  Karamay şehrininin  ilçelerini oluşturuyor.

   2002 yılı resmi istatistikilerine göre bölge’de 10 milyon kişi yaşıyor ve  yüzölçümü  8 bin Km2,dir. Nufüsünün büyük bir bölümü etnik Çinli göçmenlerden oluşmaktadır.Buradaki Müslüman Uygurlar de 1950’lı yıllardan sonra Petrol işleteme ve  tesislerinde çalışmak üzere diğer bölgelerden gelen  Müslüman Uygurlardan oluşuyor. 100 bin civarında Müslüman Uygur’un yaşadığı tahmin ediliyor. Çin işgal yönetiminin  alt yapı,sağlık  ve eğitim yatırımlarına önem verdiği bu şehirde okuma yazma  ve eğitim seviyesinin  ve oranının   çok yüksek olduğu biliniyor.  Bu petrol bölgesinde de Üniversite bitirimiş Uygur gençleri için işsizlik sorunu had safhada.Etnik Çinli göçmenlere iş verilirken, yüksek tahsilli Uygur gençler etnik kökeni nedeniyle    işe yerleşemiyor,Bu  şehir  zaman zaman de etnik gerginlik ve protesto gösterileri ile öne çıkıyor. Geçen yıl, işe alınmayan Üniversiteli gençlerin Anneleri protesto gösterileri yapmış ve bir kısmı de Urumçi’ye giderek sözde Özerk Bölge Yönetimine dilekçe vermeleri ile  gündeme gelmişti.

 Kaynak : rfa.org.uighur/ Hewerler  – Bölge Sakininin verdiği bilgiler