WUHAN’DA BAŞ GÖSTEREN CORONA SALGINI VE TOPLAMA KAMPLARINDA TUTUKLU TÜRKLER

Münevver Abdullah ( Şair-Yazar Araştırmacı ve Uygur Türkü Aktivist- Avustralya)

Dünya Sağlık Örgütü, 30 Ocak’ta Çin’in Wuhan kentinde görülen koronavirüs salgınınını İnsan Sağlığını tehdit eder boyutta olduğu için küresel düzeyde Acil Durum ilan ettiğini açıkladı. Çin hükümeti başlangıçta ilk günlerde salgının ciddiyetini sıkı şekilde gizledi. Bu da virüsün başlangıçta ele alınmamasına ve virüsün dünyanın diğer bölgelerine yayılmasına neden oldu. Wuhan’da başlayan salgın şu anda küresel bir endişe konusudur.

Günümüz itibariyle toplam 27 ülkede 24 bin’den fazla onaylanmış vak’a ve en az 500 ölüm olayı gerçekleşmiş durumda.

Konunun uzmanları coronavirüs’ün salgın bir hale gelebileceği yolunda uyardıklarını buna rağmen bu virüsün yayılmasının çok hızlı olduğunu açıkılamış bulunuyorlar. Birçok ülke, vatandaşlarını Çin’den tahliye ederek, havalimanlarında taramalar yaparak, Çin’in içine ve dışına malların gönderilmesi ve seyahat ve diğer hareketllikleri kısıtlayarak bazı tedbir alma yoluna gittiği görüldü.Ayrıca, ülkeler vatandaşlarınu bu hastalıktan nasıl korunabilecekleri ve nasıl güvende kalacakları konusunda eğiterek ve aşı geliştirmek ve Çin’e yardım etmek için ekipler göndererek daha fazla vakayı önlemeye çalışıyor. Bununla birlikte, bu konuda çok yüksek riskli bir alan/bölge ise büyük ölçüde göz ardı edilmiştir. Bu bölge ise, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi olarak tanımladığı Çin işgali altındaki Doğu Türkistan bölgesidir.

Çin hükümeti Uygur bölgesinde en az 32 koronavirüs vakasının varlığını doğruladı, ancak Çin’in Doğu Türkistan’daki kitlesel gözaltı ve gözetim kampanyasının sonucu ülke genelinde kurduğu yüzlerce Çin tıpı Toplama Merkezlerinde hapiste tuttuğu 1-3 milyon arasında tahmin edilen insanların durumu hala ciddiyetini korumaktadır. Doğu Türkistan ile iletişim olmaması nedeniyle Kamplarda tutulan Türklerin sayısının daha yüksek sayılarda olabileceği ihtımalanı dilellendiriyorlar.

Birleşmiş Milletler ve ABD’den gelen tahminler, Çin’in toplama kamplarında, zorunlu çalışma fabrikalarında ve diğer gözaltı tesislerinde 1 milyondan fazla ve 3 milyon kadar Uygur ve diğer yerli halkları gözaltına aldığını gösteriyor . Diasporadaki Uygurlar, özellikle ailelerinden ayrılan ve devlet yetimhanelerinde ve anaokullarında gözaltında tutulan Uygur çocuklarının sayısı göz önüne alındığında, gerçek sayının çok daha yüksek olabileceğinden korkmaktadır .

Kamplarda aşırı kalabalıklaşma, yetersiz beslenme, fiziksel ve cinsel istismar, organ toplama ve diğer insan hakları ihlallerine ilişkin raporlar , bölgenin koronavirüs için bir üreme alanı olabileceğini düşündürmektedir. Ancak Çin, Doğu Türkistan’daki potansiyel kurbanları taramak, teşhis etmek ve tedavi etmek için yeterli kaynak tahsis ediyor gibi görünmüyor ve bunun yerine Wuhan’daki virüsle mücadele etmek için neredeyse tüm kaynakları odakladı . Görmezden gelinen bölge, kitle salgınlarına ve başka hiçbir yerde bildirilenden daha yüksek ölüm oranlarına maruz kalabilir.

Yeni Coronavirüsü Anlamak

Şu anda Çin’i, özellikle merkezi Hubei eyaletini rahatsız eden 2019 yeni koronavirüs (2019-nCoV), develer, sığırlar, kediler ve yarasalar da dahil olmak üzere birçok farklı hayvan türünde yaygın olan büyük bir virüs ailesinin bir parçasıdır. Bilim adamları, enfeksiyonun spesifik kaynağını ortaya çıkarmak için bu virüsün genetik ağacını hala analiz ediyorlar.

İnsanları enfekte ettiği bilinen diğer iki koronavirüs, SARS ve MERS , sırasıyla misk kedileri ve develerden geldi. SARS ve MERS gibi yeni koronavirüs, enfekte bir kişi öksürdüğü, hapşırdığı, damladığı veya nefes verdiği durumlarda üretilen solunum damlacıkları yoluyla bulaşır.İLAN

Ne yazık ki, virüs için belirli bir önerilen antiviral tedavi yoktur . Enfekte olanların karantinaya alınması ve ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi grip benzeri semptomlar için tedavi edilmesi gerekir. Ağır vakalarda, tedavi hayati organ fonksiyonlarını desteklemeye özen gösterir. Virüsten korunmanın en iyi yolu , ellerinizi sık sık yıkamak, maske takmak, hasta insanlarla temastan kaçınmak ve bağışıklık sisteminizi sağlıklı tutmak da dahil olmak üzere önleyici tedbirler almaktır .

Çocuklar, yaşlılar ve zayıf bağışıklık sistemi ve diğer hastalıklardan muzdarip hastalar, virüs bulaşmışsa ölüme yol açabilecek komplikasyonlar geliştirme riski altındadır. 2019-nCoV, daha düşük ölüm oranına rağmen, sekiz ay boyunca 8.000 kişiyi etkileyen SARS’tan çok daha hızlı yayılıyor . Çin, yaklaşık 25.000 yeni koronavirüs vakasını doğruladı, ancak epidemiyologlar dünya çapında 100.000 kişiye bulaşmış olabileceğinden korkuyorlar .

ABD’li sağlık yetkilileri Çinli yetkilileri ABD ve diğer uluslararası soruşturma kurumlarından virüsle mücadelede yardım etmeyi reddettikleri için eleştirdiler . Çin, 2003 SARS salgını sırasında olduğundan daha şeffaf olmakla birlikte, ABD’li yetkililer ve diğer sağlık kuruluşları, güvenilir bilimsel verilerin doğrudan aktarılmasından ziyade basın brifingleri yoluyla bilgilerini alıyorlar.

Bir salgının ilk aşamalarında ölüm oranlarını tahmin etmek zordur ve yeni koronavirüs insanlar arasında yayıldıkça mutasyona uğrayabilir . Genetik değişikliklerin az çok virülan yapıp yapmayacağını tahmin etmek de imkansızdır. Çarşamba sabahı itibariyle, dünya çapında onaylanan 20.000’den fazla vakanın 494’ü ölümle sonuçlandı, bu da yaklaşık 50’de 1’dir. Buna karşılık, normal mevsimsel grip ölüm oranı 1000’de 1’dir. Durum hakkındaki anlayışımız geliştikçe bu rakamlar hiçbir şey ifade etmeyebilir; ancak tıbbi tesislere erişimi olmayanların ölüm riski çok daha fazladır.

Uygur Bölgesinde Toplu Salgınlar ve Ölüm Tehlikesi

Çin’in kitlesel gözaltı kamplarındaki Uygurlar ve diğer zulüm gören gruplar için, insan hakları gözlemcileri ve kamptan kurtulanlara göre, hastanelere, karantina alanlarına, yeterli beslenme, hijyen ürünlerine ve sağlıklı yaşam için diğer gerekliliklere erişim ciddi şekilde kısıtlanmıştır .

Gözaltındakiler aşırı kalabalık hücrelerde tutuluyor, burada yanınızdaki kişiye dokunmadan yaşamanız imkansızdır. Hayatta kalanların ifadelerine göre kamplardaki birçok kişi yetersiz beslenmeden, kampların korkunç hijyenik koşullarından ve fiziksel, zihinsel ve cinsel istismardan son derece zayıf kalıyor. Bu nedenle, enfekte olma ve koronavirüsten ölme riski çok daha yüksektir.

Koronavirüs, bölgedeki insanları zaten virüs olarak etkiledi ve Wuhan’dan Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’ye uçak seferleri ve diğer ulaşım virüsün haberleri sızmaya başladığında da devam etti. Artan riske rağmen, Çin hükümeti ve dünyanın geri kalanı Virüs’ün Uygur bölgesindeki yayılmasını büyük ölçüde göz ardı etmiş ve bu da kitle salgınları ve Wuhan’dan çok daha yüksek ölüm oranları potansiyeli getiriyor.

Her kampın binlerce insanı tuttuğu ve gözaltı tahminlerinin artmaya devam ettiği göz önüne alındığında, milyonlarca Uygur ve Çin’in kitlesel gözaltı kampanyasının diğer kurbanları aynı zamanda da koronavirüsün kurbanı olabilirler .

Dış baskı olmadan, Çin’in yakın zamanda Doğu Türkistan’daki koronavirüsün yayılmasını ele almak için yeterli önlemleri alması mümkün değildir. Çin’in Doğu Türkistan’daki kitlesel gözaltı ve gözetim kampanyasını detaylandıran Çinli hükümet belgelerinin büyük bir sızıntısından sonra bile , Çin bölgedeki insanlığa karşı suçlarını reddetmeye devam ediyor. Kamplardaki aile üyelerinin hala hayatta olup olmadığı hakkında haber alamayan diasporadaki Uygurlar, Çin’in kamplardaki salgınları kasıtlı olarak görmezden gelebileceğinden veya kitlesel ölümleri açıklamak için coronavirüsü kullanmasından korkuyorlar.

Eğer dünya yakında bu salgından insanları korumak ve bu salgını tehlike olmaktan er ya da geç sona erdirmek istiyorsa, Doğu Türkistan’ı ihmal edemez. Dünya Sağlık Örgütü ve küresel sağlık üzerinde çalışan diğer organizasyonlara şu tekliflerde bulunuyorum ;

Koronavirüsün mevcut yayılımını değerlendirmelerini, kitlesel Toplama kamplarının içindeki ve dışındaki riskleri değerlendirmeli,salgın sonucu meydana gelebilecek ölümleri için gerekli tedbirleri almak için BM.ve bağımsız gözlemcilerden oluşan bir Heyet göndermelidir.
BM.başta olmak üzere bütün ülkeler birlikte ve ortak hareket ederek küresel düzeyde Çin’e tavır kaymalı ve Çin tipi Toplama Kamplarının kapatılmasını sağlamalıdır.
Çin yönetiminin Doğu Türkistan’da kurduğu yüzlerce Çin tıpı Toplama Kamplarında hapiste tutulan tutukluları ve ülke genelindeki tutuksuz ve serbest tüm insanları Corona virusu konusunda taramaya tabi tutmalıdır. Tarama sonucunda bu hastalığa yakalananlar tedavi ettirilmelidir.Bunun için DOğu Türkistan’a özel olarak teşhis ve tedavi için tıbbı ekipler ve tıbbı ekipmanlar göndermelidir.

Makalenin yazarı Munawwar Abdulla Kimdir ?

Şair ve insan hakları aktivisti Münevver Abdullah Avustralya’da yaşayan bir Uygur Türkü Aydındır. Avustralya’dan Yüksek Lisans derecesine sahiptir. Halen ABD’de Harvard Üniversitesi evrimsel bir sinirbilim laboratuvarında laboratuvar yöneticisi ve teknisyeni olarak çalışmaktadır .Aynı zamanda Tarim Network’ün bir kurucusudur. Münevver Abdullah’ın yazıları Uygur İnsan Hakları Programı( UHRP Blog) SubbedIn ve Overachiever Magazine gibi bir çok yayın organlarında yayınlanmıştı.

Kaynak : https://thediplomat.com/2020/02/uyghurs-and-the-china-coronavirus/?fbclid