04 Nisan 2019

Genel, Tüm Manşetler, Türkiye

SEÇİME DAİR TUHAF BİR SORU VE “TÜRKİSTAN KAYGISI” KİTABI

Birkaç aydır gündemimizi bütünüyle rehin alan seçimleri, hamdolsun, beklenen olgunlukla tamamladık. Yapılan itirazlar ve sonuçlarını da milletin iradesine saygı ve rıza gösterip aynı olgunlukla karşıladık. Artık işimize ve geleceğe odaklanmalıyız.

Zekeriya KurÅun — Zekeriya KURŞUN

https://www.yenisafak.com/yazarlar/zekeriyakursun/secime-dair-tuhaf-bir-soru-ve-turkistan-kaygisi-2049896? Seçim öncesi son haftaya girdiğimizde bende garip bir merak uyandı. Öyle, seçimlerin sonuçları falan cinsinden bir merak değil. Büyük şehirleri özellikle dünyanın metropollerinden olan İstanbul’u yönetmeye hazırlanan başkan adaylarının en son hangi kitabı, kitapları okuduğunu merak etmeye başladım. Belki soran oldu ama ben yazılı, sözlü ve görsel röportajlarda bu soruyu yöneltene rastlamadım. “Hay-huy” bazen de “hır-gür” içinde; hele bunca şehir, kasaba ve belde sorunları ve çözüm önerileri tartışmalarının arasında benim sorumun ne kıymeti vardı ki?
Ama, merak işte. Sayın Binali Yıldırım ve Sayın Ekrem İmamoğlu en son hangi kitabı okudular? Yoğun bir dönem geçirdiklerini ve buna zamanlarının olmadığını da biliyorum. Bu yüzden soruyu değiştirerek bir kere daha soruyorum. Danışmanları onlara en son hangi kitapların özetlerini sundular?
Tarihte iz bırakmış pek çok isim bize tecrübelerini yansıtan nice eserler, nice hatıralar bırakmışlardır. Zaman zaman bunlara dikkat çeker, mümkün olan herkese tavsiye ederim. Bizden önce bizim yaşadıklarımıza benzer sorunlar ile boğuşan, bazen mağlup, bazen de üstesinden gelerek kendisini ve toplumunu düze çıkaran şahsiyetlerin hatıraları, hem geçmişin tarihini yazmak ve hem de geleceğin tarihini kurmak için en önemli rehberlerdir.
Benim ne okuduğumu ve sözü nereye getirmek istediğimi merak ediyorsunuz. Önce 1960’lı yıllarda yayımlanan Yakın Tarihimiz Dergisinde merhum Zeki Velidi Togan ile yapılan bir röportajı okudum. Orada esefle, Türkistan Tarihi ile ilgili yazıp yayınlayamadığı bir eserinden söz ediyordu. Elbette bu 1942 yılında yayımlanmış olan Bugünkü Türkili ve Yakın Tarihinden başka bir kitap olmalıydı. Muhtemelen kendisinin Basmacı Harekâtı içindeki erken dönem mücadelesini de içine alan hatıralarıydı. Bu eski röportajı okumamın ardından, yeni bir okuma arayışındaydım ki, imdadıma Doğu Türkistan’ın İlk Devlet Başkanı Alihan Töre’nin Hatıratı, Türkistan Kaygısı yetişti. İlk baskısı 2006 yılında yapılmış olmasına rağmen dikkatlerimden kaçan ancak oğlu Kutlukhan Şakirov’un (Edikut) hazırlayıp, Oğuz Doğan’ın Türkiye Türkçesine uyarladığı ve Şubat ayında Tarih-Kuram yayınlarından çıkan ikinci baskısı elime ulaştı. Büyük dava adamı Alihan Töre de tıpkı Zeki Velidi Togan ile aynı yıllarda Türkistan’da mücadeleye girişen önemli fikir ve ilim adamlarından biri. Zeki Velidi Togan’a göre ülkemizde fazla bilinmeyen Alihan Töre; Basmacılar Hareketini, pek çok vatan evladının yok olmasına sebep olan israf edilmiş bir kalkışma olarak görüp farklı duruş sergileyen bir siyasetçi. Başka bir ifade ile Zeki Velidi Togan’dan oldukça farklı düşünen bir aksiyon adamı.
Alihan Töre’nin hatıraları, önce gündemimize giren sonra seçim sath-ı mailine girdiğimizden unuttuğumuz eski Sovyetlerin Türkistan’da ve Çin’in Doğu Türkistan’daki zulmünün tarihi sürecini anlamak isteyenler için de vazgeçilmez bir kaynak. Bugünkü Kırgızistan’ın Tokmak yani eski Balasagun şehrinde Özbek bir ailede doğan Alihan Töre, okuyucularını bütün Türkistan’da uzun bir seyahate çıkarıyor. Bir tarafta Sovyetler, diğer tarafta Çin’in kıskacına giren Türkistan’da verdiği siyasi mücadelesini ve Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunu anlatırken bir yandan da okuyucusunu Türkistan ve İslâm Tarihinin derinliklerinde yüzdürüyor.
Düşünün bir kere; Semerkant, Buhara, Kaşgar gibi büyük ilim ve medeniyet merkezlerinin adını duyar, Ortaçağlarda oralarda yetişen ilim adamları ile iftihar ederken; aynı coğrafyada yirminci yüzyılda yetişmiş kaç isimden söz edebilirsiniz? İşte Alihan Töre hak ettiği ilgiyi görmemiş bilmediğimiz isimlerden sadece biri. 1920’li yıllardan itibaren Balasagun ile Kaşgar arasındaki seyahatlerini; her biri romanlara, senaryo ve filmlere konu olacak hatıralarını anlatırken sizi birden Oğuzların, Uygurların tarihine, Satuk Buğra Han’dan Samanoğulları’na taşıyor. Hatırlarının arasında Türkler’in İslamlaşma sürecindeki gecikmenin sebeplerini; Kuteybe bin Müslim’in Fergana’daki acıklı hikâyesini; İbn Sina, Farabi, yetiştiren bir milletin cehalet ve bilgisizlik batağına düşünce başına gelenleri anlatıyor. Kaşgar’ın içine düştüğü esareti hatırlatıp, eğitimi ihmal etmenin sonuçlarına vurgu yapıyor. Sorumlular için de hiç kimsenin anılmak istemeyeceği bir dil kullanıyor: “Bunlar vatan ve millete karşı affedilmez bir suç işlemiş adamlardır. Çünkü bu adamlar, devletlerini çöküşe, milletlerini köleliğe, vatanını ise aşağılanmaya mahkûm ettiler..”
Alihan Töre’nin hatıraları, tarihçilerin kullanacakları belge niteliğinde pek çok bilgiyi de ihtiva etmektedir. Söz gelimi Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda Azatlık Cemiyetinin faaliyetlerini ve 12 Kasım 1944 tarihindeki Bağımsızlık Bildirgesinden sancak ve bayraklarının renklerine ve anlamlarına kadar pek çok bilgiyi sunmaktadır. Dokuz maddelik bildirgeden birkaç madde sıralayarak nokta koyalım.
Doğu Türkistan topraklarında Çin egemenliği ebedî olarak yok edilecektir.
Kurulan yeni devlet Doğu Türkistan halkının eşitliğine dayanan gerçek, özgür ve tam bağımsız bir devlet olacaktır.
Doğu Türkistan halkının çoğunluğunun Müslüman olması sebebiyle İslamiyet desteklenecek, ancak diğer dinler de himaye edilecektir.
Sizce de herkesin ama öncelikle siyasilerin hatırat okuması gerekmiyor mu?
Kaynak : https://www.yenisafak.com/yazarlar/zekeriyakursun/secime-dair-tuhaf-bir-soru-ve-turkistan-kaygisi-2049896?

Etiketler: Çin » Dünya » E-Kitap » Edebiyat » etnik Çatışma » Genel » Görüş Yorum » insan hakları » kÖŞE YAZARLARI » Kültür Sanat

1079 Kez Görüntülendi.

BENZER HABERLER

UYGUR AKTİVİST GHENİ:

UYGUR AKTİVİST GHENİ:

İNSAN HAKLARI ÖRGÜTÜ : JAPONYA ÇİN’İN SINIR ÖTESİ BASKILARINA KARŞI ÖNLEM ALMALI !

İNSAN HAKLARI ÖRGÜTÜ : JAPONYA ÇİN’İN SINIR ÖTESİ BASKILARINA KARŞI ÖNLEM ALMALI !

YRP MİLLETVEKİLİ BEKİN : ÇİN,DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ ETNİK SOYKIRIMA SON VERMELİDİR !

YRP MİLLETVEKİLİ BEKİN : ÇİN,DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ ETNİK SOYKIRIMA SON VERMELİDİR !

ÇİN, BM.İNSAN HAKLARI KONSEYİ’NİN UYGUR SOYKIRIMINA AİT RAPORLARINI RED EDİYOR

ÇİN, BM.İNSAN HAKLARI KONSEYİ’NİN UYGUR SOYKIRIMINA AİT RAPORLARINI RED EDİYOR

TBMM. İÇ İŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI : UYGURLARIN TÜRK VATANDAŞLIĞI İÇİN ÇALIŞIYORUZ

TBMM. İÇ İŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI : UYGURLARIN TÜRK VATANDAŞLIĞI İÇİN ÇALIŞIYORUZ

İYİ PARTİ MİLLETVEKİLİ KAVUNCU, TBMM’DE DOĞU TÜRKİSTAN CUMHURİYETLERİNİ KUTLADI

İYİ PARTİ MİLLETVEKİLİ KAVUNCU, TBMM’DE DOĞU TÜRKİSTAN CUMHURİYETLERİNİ KUTLADI