Uygur Türkü olan İlham Tohti Çin devleti tarafından ayrılıkçı eğilimler nedeniyle ömür boyu hapse çarptırılmıştı. ABD Kongresi Çin İcra Komisyonu tarafsız üyeleri Marco Rubio’nun liderliğinde Uygur Türkü İlham Tohti’ye Nobel Barış Ödülü verilmesi yönünde girişimlerde bulunacaklarını belirtti.
İlham Tohti daha önce birçok insan hakları örgütü tarafından ödüle layık görülmüştü. 2017 yılında Liberal International kuruluşu tarafından “Özgürlük Ödülü“ne, 2014 yılında PEN tarafından “Barbara Goldsmith Yazım Özgürlüğü Ödülü”ne ve 2016’da Martin Ennals “İnsan Hakları Ödülü“ne layık görüldü.
İLHAM TOHTİ KİMDİR?
İlham Tohti, aşırılıkçı (radikal) bir milliyetçi olmadığını ve Uygurlar ile Çinlilerin bir arada yaşaması için gereken ve bizzat Çin’in anayasasında bulunan hükümlerin uygulamaya konulması gerektiğini ifade ediyordu. Ürümçi katliamı sonrası sömürge valisi Bekri’yi suçlayan makalesinin ardından kendisinden haber alınamadı. 8 Temmuz tarihinde Özgür Asya Radyosu, Tohti’nin tutuklandığını bildirdi. Daha sonrasında Çin’deki Tibetli ve Hong Konglu aktivistlerin girişimi ile uluslarası çapta bir imza kampanyası başlatıldı. İlham Tohti, 23 Ağustos tarihinde ABD Başkanı Barack Obama’nın girişimleriyle serbest bırakıldı. Ancak serbest bırakılışından sonra kendisinin ve ailesinin Pekin’den çıkışına izin verilmedi.
Tohti, Ocak 2014’te ise yeniden tutuklandı. Annesi ile beraber evinde gözaltına alınan Tohti, Doğu Türkistan’daki bir hapishaneye nakledildi. 23 Eylül’de ise mahkeme tarafından bölücülük suçlamaları ile ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Uluslararası Af Örgütü, Tohti’nin avukatlarının delillere ulaşımının engellendiğini, altı ay boyunca avukatların Tohti ile görüşmesine izin verilmediğini, bu şekilde yapılan yargılamanın hukuku katletmekten öteye geçmediğini kaydetti.
KAYNAK : http://habernida.com/isgalci-cinin-tutukladigi-uygur-bilim-insani-icin-nobel-baris-odulu-girisimi/
