03 Kasım 2017

ÇİN KOMÜNİST PARTİSİ (ÇKP.)’NİN 19.KURULTAYI İZLENİMLERİ

Flora Nesibe Kurt

Kongrede Dünya Medyası Hangi Habere Odaklandı?

Çin komünist parti 19. Kongresi 18-24 Ekim 2017 de Pekin Halk Sarayı’nda gerçekleşti. [1]2300 Kongre üyesine karşılık [2]Kongreyi 1800 yabancı gazeteci izledi. Artı Tayvan, Hongkong’tan gelen gazeteci sayısı 1000 civarında olup, Çin ana karesinden Kongreyi izlemeye Pekine toplanan gazeteci sayısı [3]3000 olarak açıklandı.

Siyasi Büroya yen seçilen 7 kişi: (soldan sağa) Xíjìnpíng, Lǐkèqiáng, Lì zhàn shū, Wang Yang, Wánghùníng, Zhàoyuèjì, Hánzhèng.

Sadece Çin komünist parti propaganda bakanlığına bağlı CCTV kanalı Kongre hakkında canlı yayın yapma iznine sahip olduğu için, Çinli gazeteci ordusu kalabalık oluşturmaktan başka bir role sahip olamadı. Yabancı gazeteciler Kongrenin baş aktörü olan Çin devlet başkanı Xi Jinping’e değil, diğer ayrıntılara yöneldi. Xi jinping elindeki “siyasi rapor” metnini 3,5 saat okuyacaktı. Gazeteciler, bu metnin bir orta okul öğrencisine verilirse bile aynı tempoda okuyup bitireceğini biliyordu. Delegelerin nerede alkışlayacağı, nerede alkışın ayakta olacağı önceden belli olan konuşmada rutinliği haber yapmak yerine, Xi jinping’in sol yanında oturan 90 yaşında eski devlet başkanı [4]Jiang zemin’in önündeki rapor metnini değil, başka bir kırmızı kapaklı kitabı açıp okumaya başladığını, aralarda uyuya kaldığını ve her uyanışında kol saatine baktığını gündem haber olarak ajanslara geçtiler. Xi Jinpeng, 3,5 saat metin okurken, Jiang zemnin 9 defa kol saatine baktığı, aynı kelime, içreklerin tekrarlandığı bu can sıkıcı “siyasi rapordan” hiç hoşlanmadığı konusunda yabancı gazeteciler sayısız yorumlarda bulundular. Xi Jinping’in sağ yanında oturan 74 yaşındaki eski devlet başkanı [5]Hu Jintao’un da kol saatine 5 defa baktığı yazıldı ve çizildi. 3,5 saat tarihi “ siyasi rapor” metni okunurken, cenaze namazı gibi buz kesilen halk sarayında liderini dinleyenler arasında tek bir kişinin bile ihtiyacını gidermek için bile kalkma cesareti gösteremediği Kongre içeriğinden daha fazla ajanslarda haber konusu olmuştur.

Sağdan sola: Eski başkanlar Jiang zemin, Hu jintao

Tayvan, Hongkong medyasında, Kongre tüm Çin’de canlı yayın yapıldığını yazıyordu. Cezaevleri, akil hastanesi, kireç, ana okullarda bile 3,5 saat Xi jinpeng’in “siyasi Rapor” unu seyretme zorunlu olarak organize edildi. 3-5 yaşlı yavruları 3,5 saat TV karşısında oturtmak çok acı verici olduğu manşetlere taşınmıştır.

Bir diğer basında yer alan ilginç haber ise Çin halkının online alkış yarışını bir uygulama ile tutuşması haber şöyle;

“Çin Komünist Partisi Kongresinde düzenlenen alkışlarla kaçırdınız mı? Neşelen: Çinli olmanın övgüsüne cep telefonunuzdan katılabilirsiniz.” Şeklinde propaganda ile Çin’in her yerde bulunan WeChat platformu, ülkenin yüz milyonlarca akıllı telefon kullanıcısının, Başkan Xi Jinping’in telefon ekranlarına dokunarak üç buçuk saatlik açılış konuşmasını geriye dönük olarak alkışlamalarına izin veren bir oyun yayınladı. Oyun, partinin mesajını yaymak, başta Xi olmak üzere liderliğe sadakat göstermek için internetin ve popüler kültürün nasıl kullanıldığına bir örnektir. “Xi Jinping için Clap: Harika Bir Konuşma” adlı çevrimiçi oyunda Xi’nin çeşitli pasajlarının kısa videoları gösteriliyor.
Yaklaşık 10 saniyelik klipler tamamlandıktan sonra, oyuncular ekrana iki alkışlayan el görüntüsü verirken, toplanan delegelerle birlikte telefonlarına dokunuyorlar.
Oyuncular, görünüşte 19’uncu parti tarihinde yapılan kongrenin onuruna uygun olarak seçilen 19 saniye içinde kaç kez “alkışlarlar” diye rekabet etmek için yarışıyorlar.

Korku Sal, Saygınlığın Artsın

Çin devlet başkanı Xi Jinping tarafında 18 Ekim Kongrede [6]“Yeniçağda Çine Özgü Sosyalizm Düşüncesi” fikrini ortaya atıldı ve “Yeni Çağda Çine Özgü Sosyalizmi Sürdürme ve Geliştirmenin On Dört Temel Stratejisi” ni yorumladı. Bu ön dört noktanın çoğu Çin komünist parti önderliğinin tartışılmasız olduğu üzerinde duruyordu. Mesela; “Tüm işlerde Partinin önderliğini korumak, Çin Halk kurtuluş ordusu üzerinde partinin mutlak önderliğini sürdürmek, Sosyalist temel değer sisteminden caymamak, Yeni gelişim kavramına uymak, Partinin genel katı kurallarına uymak…” gibi maddiler içermektedir.

Xi Jinping kendi önderliğindeki Çinin Yeni bir döneme girildiğinin altını tekrar çizmiştir. Çin komünist parti 40 yıllık reform sonrası ekonomideki liberal politikayı korumakla beraber siyasi rejim olarak Leninist çizgiye tekrar döndüğünü gizlememektedir. Çin medyası, Xi, ortaya koyan “Yeniçağ” söylemini yeni buluş gibi Çin kamuoyuna sunmaya devam etmektedir. Ancak, Mao Zedong 1 Ekim 1949 da Tiyan’anmen meydanında “Çin ayağa kalkmıştır. Yeni bir çağ başlamıştır…” diye haykırmıştı. 1966 da başlattığı kültür devrimini de yeni çağın yeni devrimi olarak sunmuştu. Mao’un ölümünden sonra sürgüne gönderildiği köyünde hayvan bakıcılığını bırakıp tekrar Pekine dönen Deng Xiaoping, Mao’un 38 yıllık eşi Jing çing başta olmak üzere tüm katı Mao’cuları içeri attıktan sonra, 1979 da “Reform ve açılma” söylemi ile Yeni bir çağ başlattığını duyurdu. 1979 da Çinin milli geliri Japonya’nın üçte birine, ABD’nin onda birine denk geliyordu. Kişi başına milli gelir 100$ idi. Bugün ise Çin dünyanın ikinci büyük ekonomisidir. Xi Jinping, Mao gibi ülkeyi kurtarmadı ve kırmızı kitabı yok. Deng gibi ülkede ekonomik mucize yaratmadı. Xi, iktidara geldiği 5 yıl içinde ekonomi yavaşladı. İşsizlik çığ gibi büyüdü. Kamu borcu korkunç derecede arttı. Muhalif, siyasi aktivistler ortadan kaldırıldı. Uygur ve Tibetlilere olan etnik baskı şiddetini artırdı. ÇKP siyasi bürosundan ilçe parti sekreterine kadar olan [7]134 milyon parti yetkilisi cezalandırıldı. Merkez ve 31 eyalette 1225 üst düzey, 8684 orta düzey sivil ve ordu komünist parti yetkilisi görevden alınarak cezaevine gönderildi, ya da işten kovuldu. Xi Jinping bunları yaparken en yakın mesai arkadaşı, ÇKP Siyasi Bürosu Üyesi, Merkezi Disiplin kurulu Sekreteri Wang çishan’in eli ile yaptı. 19. Kongrede 7 ÇKP Siyasi Bürosu üyesi içinden 5 üye ihraç edilirken aralarında Wang çishan’de vardı. Xi jinpeng, Çin’e özgü tarihi saray usulü ile önündeki tüm engelleri kaldırmakla kalmadı, belki, Xi ile beraber nüfuzu yükselen, gelecekte engel olma ihtimali olanları da ekibinden uzaklaştırdı. Xi Jinping iş başına gelen 18. Parti kongresinde seçilen 204 merkezi komite üyesi vardı. 19. Kongrede sadece 87 kişi yerini korudu. 117 Merkezi komite üyesini Xi, bizzat yeniden tespit ederek seçtirdi. Xinhuanet, 204 üyenin eksiksiz oyu ile Xi jinpeng’in ÇKP merkezi komite genel sekreterliğine tekrar seçildiğini duruyordu. Eğer 204 parti merkezi komite üyesi arasında ret oyu veren çıksaydı, onun sonu ne olurdu acaba?

Bu 204 kişi ÇKP Merkezi komite siyasi bürosuna önceden belirlenen yeni 5 kişini aynı şekilde oy birliği ile seçtiler. Seçilen 5 kişi kendilerinin bu ulaşılmaz en üst makama Başkan Xi tarafından getirildiğini gayet iyi bilmektedirler. Onlar ömür boyu Xi’nin bir dediğini iki etmeyecek sadik kişiler olarak kalmaya mahkûmdur. Bu yüzden kimse Xi Jinping’in “Yeni çağ” söyleminin ne anlama geldiğini sorgulama durumda değildi. Xi, kendi dönemini “Yeniçağ” diye adlandırması, kendinden önceki dönemleri kapalı eleştirme ve yok sayma anlamını taşımaktadır. Çin’de kralların “korku sal, saygınlığın artsın” stratejisi Xi tarafından da aynen uygulanmış ve çok büyük başarıya ulaşmıştır. Böylelikle Xi, Mao’dan sonra kendi adını Çin komünist parti tüzüğüne yazdırmayı başardı. Nasıl mı?

“Xijinpeng Düşüncesi”

Çin komünist parti 19. Kongresi tarih yazdı denmektedir. Yazdığı tarih “Xi jinping düşüncesi” cümlesinin ÇKP parti tüzüğüne yazarak Başkan Xi Jinping’i, ülkenin kurucu babası Mao Zedong ile aynı yüksek statü konumuna getirmesidir. Bu karar, Bay Xi’nin ülkedeki liderliğini sadece sonraki beş yıl Çin’in en güçlü lideri haline getirmekle kalmıyor. En önemlisi, parti içi rakiplerin ona ve politikalarına meydan okumasını zorlaştırıyor. Bundan sonra Çinliler “Xi Jinping Düşüncesi”ni geçmişte “Mao Zedong Düşüncesini” öğrenme, benimseme ve uygulamaya zorlandığı gibi zorlanacaklardır. Xi Jinping düşüncesi tüm okulların derslik kitaplarında yer alacak, bütün medya, propaganda mekanizması Xi Jinping düşüncesini yorumlamaya odaklanacaktır. 1,4 milyar Çinli kuzu, kuzu Xi, ne derse onu ezberleyecek. Eleştirenlerin ise canı yanacaktır. Mao, devrime önderlik yaparak, 28 yıl iç savaş yapmak sureti ile Çine sosyalist sisteme getirerek, parçalanmış Çini bir bütün hale getirerek ve kurduğu kızıl Çin’de 26 yıl kesintisiz “halk devrimi” yaparak devrimci kitleler içinde büyüleyici özellik kazanmıştır. Bay Xi jinpeng ise 5 yıl içerisinde parti ve ordu içindeki tüm rakiplerini “yolsuzlukla mücadele” adı altında tasfiye ederek “büyük önder” lik karizmasını yaratmıştır. Bay Xi jinping, raporda, güçler ayrılığını benimseyen batı demokrasisini kesinlikle ret ettiğini, Çince sosyalist rejimi sonuna kadar koruyacağının altını çizmekle beraber, Çini uluslararası arenanın tam merkezinde oturtmaya kararlı olduğunu kendine emin bir sesle dile getirmiştir. Bu, içe dönük bütün aykırı seslere asla hoşgörü göstermeyeceği mesajıdır. Yeni dönemdeki Çin Mao dönemine geri dönmese de, ona yakın katı tutumla halkı kontrol altına alması muhtemeldir.

Oxford Üniversitesinden ünlü İngiliz sosyolog Stein Ringen, geçtiğimiz günlerde, Çin sistemini “mükemmel diktatörlük” olarak nitelendiren bir kitap yazdı; ideolojisinin, insanların düşündüklerini, yapacaklarını ve konuşacaklarını kontrol etmede Dünyada tek ve benzersiz olduğu belirtiyor.

Stein Ringen, Batı akademisyenlerinin Çin’in ekonomik başarılarını yanlış analiz ettiklerini ve Çin sisteminin karanlık tarafını görmezden gelerek otoriter bir hükümetin etkili yönetim stratejisine yanlış yorumladıklarının özellikle vurguluyor.

New York Times Asya Pasifik bölümü Çin tespitine göre; Xi Jinping zaferinin istikrarının ve partinin önünde ciddi riskler söz konusudur. Aşırı borç ve gereksiz endüstriyel üretimler, stok fazlalığı nedeniyle yavaşlayan ekonomi, yolsuzluğun artışı, merkezi politikalar ile uygulama arasında bürokrasiden kaynaklanan kayıp, kargaşa ve özellikle komşu ülkelerle uluslararası gerginlikler. İnsan hakları hususundaki sert tutumu Dünyayı endişeye sürükleyen faktörlerdir . Çin’in bu 5 sene de bu engelleri nasıl aşacağı merak konusu.

Dışa Dönük Rejim ve Kültür İhracatının Adı “Bir yol, Bir kuşak” olacaktır

Okunması 3,5 saat süren “siyasi rapor” da, ABD, diye tek bir kelime bile geçmemiştir. Ancak, ABD medyası, Çin komünist parti 19. Kongresini büyük dikkatle izlemektedir. ABD medya analizcilerini ortak kanısı ise şöyle; Çin “ Bir yol, Bir kuşak projesi” ile dünyaya yayılma adımını hızlandıracaktır. Gittiği bölgelerde ABD’nin etkisini zayıflatmaya, ortam müsait ülkelerde hatta silmeye yönelik faaliyetlerini planlı ve disiplin içinde sürdürmeye devam edecektir. İdeoloji bakımından Çin kendine olan güven içinde Batıya sızma alanını kapsamlı bir şekilde genişletecek, ekonomik bakımdan zayıf düşen bazı bölgeleri önce ekonomik, sonra kültürel istilaya uğratmaktan çekinmeyecektir.

Pekin, ülke kalkınmasında maddi ve insani kaynakları seferber etmede komünist parti önderliğindeki sosyalist rejime borçlu olduğunu dünyaya kanıtlamış olduğuna inanmaktadır. Diktatörlerin seferberlik gücünün sınırsız olduğu bir gerçektir. Ancak, bu kalkınanın arkasındaki karanlıkta ne derece trajediler yaşandığını konusunda dış dünyanın pek haber yoktur. Çinin diktatörlüğüne özenen birçok ülke liderleri vardır. Çin, oralara kolay yerleşebilir. İsteyerek Çinin boyunduruğu altına girme eğiliminde bulunan ülkelere de vardır. ABD ve müttefikleri onlara engel çıkarırlarsa Çinin tutumu geçmişteki gibi yumuşak olmayacaktır. Bu yüzden Bay Xi, partiyi Mao’nun devrimci ideallerini koruyarak, Çin’in eski geleneklerine dayanan milliyetçi ruhunu okşayacak {8]“Çin Rüyası” fikrini hep ön planda tutmaktadır. “ Çin Rüyası” bütün dünyadaki etnik Çinlileri bir arada tutmaya yarayan tutkal rolü oynadığı bir gerçektir.

Xi Jinping iktidara gelen 5 yıl içerisinde Pekin, Washington ile ticari ilişkiler dengesi konusundaki taleplerine kulak tıkamıştır. Kuzey Kore nükleer problemi, Güney Çin denizindeki tartışmalı adalar konularında iş birliğine yanaşmamıştır. Başkan Trump Kasım ayında Çin’i ziyaret edecek ve 19. ÇKP Kongre sonrasındaki Xi Jinping’in kendisine göstereceği güçlü duruşunu hissedecektir. 19. Parti kongresi sonrası Xi jinping tarafından yükseklere taşınan “Çin Rüyası”, Birleşik Devletler için bir kâbus olacağı da çok geçmeden anlaşılacaktır.

“Bir yol, Bir kuşak projesi” 19. Kongrede ÇKP parti tüzüğüne eklenmiştir. Bu aslında bir devlet projesi olmasına rağmen parti tüzüğüne yazılması yurt dışındaki Çinli muhalifler arasında maskara konusu olmaktadır.

Kongre değerlendirmem Çin’in gelecek 5 yılı: Deng Xiaoping yönetim bir dereceye kadar uygulanabilir olma esasına dayalı bir yol çizerek Çinlilerin sözleriyle “Taşları yoklayarak nehri geçmeliydi.” Mao’nun sürekli devrimi ütopyacı dönüşüm görüşleri ile birlikte bir kenara atmıştı. Çin yönetimi ideolojinin reformlarını engellemesine izin vermeyecekti; bunun yerine “Sosyalizmi Çinlilerin ayırt edici özellikleriyle” yeniden tanımladı. Batıya açıldı ve Çin için batının da ilerisine geçecek ekonomik bir plan hazırladı. Bunu reformlarla tamamladı. Jiang zemin ve Hu Jintao ise kişilik olarak Mao ve Deng gibi devrimci değildi. Olağan Deng ekonomik plana sadık kaldı ve Çin’i istenilen hedefe doğru sağlam adımlara plan dahilinde taşımaya çalıştı. Bugünün Çin’ine geldiğimizde Xi Jinping in ekonomide fark yaratamaması sebebi ile Mao ya doğru sert idari yönetimle halkı bastırarak kendi kimliğini ismini Mao ve Dng’in isimleri yanına eşit ağırlıkta koyma biçimini yeni bir düşünce, yeni bir devrimmiş gibi sanal bir Xi felsefesi üreterek yapma eğilimindedir. Reel ekonomik durgunluğu, gelir dağılımındaki aşarı uçurumlar, toplumsal gerginliği, etnik sorunları, gittikçe artan sansür ve yasaklarla Çin in ileri değil tekrar Mao rejimine doğru 5 yıl içinde içe kapanmaya hazırlandığını görüyoruz. Bir taraftan Yol Kuşak projesi ile ekonomik açılım nefes aldırmaya çalışırken toplumsal olarak Siber Çin setti inşa etmesi oldukça manidardır.

Yararlanılan Kaynaklar:

All you need to know about the election of delegates to the 19th CPC National Congress Global Times)

Foreign journalists and diplomats discuss 19th CPC National Congress (China Plus)
More than 3,000 Journalists to Cover 19th CPC Congress (womenofchina.cn)

4-5.十九大开幕惊悚：江泽民用纸尿布挺到底，习近平泄露常委名单

Xi Jinping heralds ‘new era’ of Chinese power at Communist party congress (theguardian)
砍向基层的反腐大刀：134万干部受罚
中国共产党第十九次全国代表大会在京闭幕习近平主持大会并发表重要讲话
https://phys.org/ne…/2017-10-china-mobile-users-speech.html… Alkış Tutan APP.

Kaynak ( Paylaşılan): http://www.21yyte.org/tr/arastirma/asya-pasifik-arastirmalari-merkezi/2017/11/02/8732/cin-komunist-parti-19-kongresi-izlenimlerim