ABD-ÇİN ANTİTERÖR GÖRÜŞMELERİNDE UYGUR SORUNU GÜNDEME GETİRİLDİ.

Hamit Göktürk/ Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)
15 Temmuz’da Washington’da ABD ve Çin Heyetleri arasında başlayan “ ABD-Çin Antiterör Görüşmeler” inde Uygur ve Doğu Türkistan sorunun de gündeme getirildiği açıklandı. b
Bu kez Washinotorn’da yapılan Dialog Toplantısında ABD.yönetimini Dış İşleri Bakanlığı Küresel Güvenlik,Demokrasi ve İnsan Hakları’ndan sorumlu Bakan Yardımcısı Sarah Diciwal l, ve aynı bakanlığın Terörle Mücadele Dairesi Direktörü Büyükelçi Tina Kaydonov, Çin tarafını ise, Dış İşleri Bakan Yardımcısı Çin Guo Ping başkanlığındaki Heyetler temsil etmiştir.
ABD-Çin Terörle Mücadele’de Ortak Hareket Etme Dialogu görüşmelerinde Çin heyetinin “Doğu Türkistan İslemi Hareketi”nin bir terör Örgütü olduğu görüşünde ısrarlı olduğunu ve Doğu Türkistan’da yürütülmekte olan Müslüman Uygurların Çin karşıtı eylemlerine karşı Çin yönetiminin aşırı güç temelli operasyonlarını “aklama”ya çalıştığı belirtildi. Çin, ABD’nın terör ve onunla mücadele konusunda”Çifte Standart” kullanmamaya ve “Doğu Türkistan Terör Güçlerine karşı kendilerini anlamaları ve Çin’in operasyonlarını her yönden desteklemesi çağrısında bulunduğu ifade ediliyor.
Hür Asya Radyosu Haber Sitesinde yer alan bir haber- analizde,15 Temmuz’da başlayan ve halen devam eden bu toplantıda tarafların terör konusunda kendi görüş ve düşünceleri ile alınacak tedbirler hakkındaki tekliflerini ortaya koymuştur. Ayrıca, tarafların karşılıklı işbirliği ve dayanışmanın güçlendirilmesi fikrinde birleştikleri belirtiliyor.Toplantı’da taraflar “her türlü terör ve şiddete karşı koymak ve ortak hareket etmek noktasında fikir birliği için oldukları” ve gelecek yıl yapılacak aynı konudaki toplantı’ya kadar her iki tarafın global teröre karşı pratik olarak işbirliğini güçlendirmek ve bu konuda fikirler geliştirmek ve gelecek yıl tekrar toplanmak konusunda ortak kararlar almıştır.
ABD.Dış İşleri Bakanlığı’nın yazılı açıklamasına göre ; “Taraflar,terorizmin her iki ülkeye ve uluslar arası topluma karşı ortaya koyduğu tehditlerin bertaraf edilmesi noktasında fikir birliğine vardıkları, dünya barışının ve halkların terör ve şiddet’ten uzak huzurlu bir hayata kavuşturulmasının dünya barışı için çok önemli olduğu noktasında anlaşmaya varıldığı ifade edildi. Ancak, “ Doğu Türkistan Terör Güçlerine Darbe Vurmak yolundaki Çin tezlerine anlayış gösterilip desteklenmesi “ yolundaki taleplerine verilen cevap konusunda ise, her hangi bir ifadeye rastlanmıyor.
Konunun uzman ve Analizcilere göre ; ABD.-Çin Ortak Dialog Toplantısında ,ABD. yönetimi, Çin ile Terörle Mücadele’de ortak hareket noktasında işbirliğini onayladığını açıklamış olsa da,Çin’in Doğu Türkistan ve Uygurların protesto amaçlı eylemlerinin, terör ve şiddet eylemi olduğu noktasında görüşünün kabul edebileceğini düşünmenin bir az zor olduğunu düşünüyorlar. Çünkü,her iki Ülke terör konusunda farklı düşündüklerini ve bu nedenle ABD – Çin ‘in terörle ortak mücadele noktasında işbirliği ve hareket sahasının çok sınırlı olduğunu düşünüyorlar.
ABD’de yaşayan ve K’it’a Çin’i Demokrasi Hareketi’nın önde gelen şahsiyetlerinden Siyasi Durum Analisti ve “Pekin Baharı” dergisinin baş yazarı Hou Ping ABD.ve Çin’in terör konusundaki farklı görüşlerinin bu konuda işbirliğini engellediğini bildirerek şöyle konuştu, “ Bana göre her iki ülkenin Terörle Mücadele konusunda işbirliği yapmalarını sağlayacak bir ortak nokta bulunmamaktadır.Çin’in devlet olarak terör tanımı ABD’nin,bizim ve uluslar arası toplumun tanımları ile temelden farklıdır ve bu nedenle Çin’in öne sürdüğü Terör ve Terörle Mücadele tanımı ,teröre karşı olmayıp,tamamen insan haklarına karşı bir saldırı niteliğinde bir tanımdır. . Bu nedenle biz Çinlilerin terör tanımını kabul etmeyiz ve tanımayız de. Onların öne sürdüğü terör konusundaki işbirliği ve dayanışma talepleri ile Çin Komünist partisi iktidarı’nın terörle mücadelesi bize göre terör ve onunla mücadele değildir. Çin’in bu konuda aldığı tedbirler ve yaptığı uygulamalar insan haklarına yapılan en büyük müdahale ve saldırı olup, bu konuda işbirliği yapmak mümkün değildir.Çin’de ve Uygur bölgesinde meydana gelen itiraz ve protesto amaçlı eylemleri “Terörist Eylemler” olarak nitelemek mümkün değildir.”
Çinli Aktivisit ve Analizci Ho, bu konuda Uygur Diasporası ve Uygur Örgütlerinin şu noktaları, uluslar arası topluma çok iyi bir şekilde izah ve onları ikna etmeleri gerektiğini ifade ederek şu görüşleri öne sürüyor ; “ Doğu Türkistan’da meydana gelen protesto amaçlı ve şiddet içerikli olaylarda şu hususların irdelenmesi bana göre çok önemlidir ;
1. Protestocuların ana hedefi yönetimin polis ve askerleri olmuştur.
2. Fedai olarak nitelenen Uygur Eylemcilerin bu şiddet hareketlerinde kullandıkları silahlar ve araçlar çekiç ve benzin gibi çok basit ve ilkel nesnelerdir. Ayrıca,son zamanlarda Kibrit’i de eylemlerinde kullandıkları görülmektedir.
3. Bu eylemler tamamen örgütsüz ve ferdi olarak gerçekleştirilmektedir.Bir kaç kişinin yaptığı eylemlere katılanlar bir birleri ile akraba,komşu,Arkadaş veya yakın kişilerdir.
4. Bu eylemleri gerçekleştirenlerin yurt dışındaki Uygur veya diğer örgütler ile hiçbir bağlantısı bulunmamaktadır.
Yukarıda saydığım noktaların çok önemli olduğunu düşünüyorum.Çin’in Bölge’de yürüttüğü “Terör Operasyonları” olağandışı ve gülünç hale gelmiştir.Çin Uygurları bastırmada çok fazla ve aşırı güç ile devlet terörü kullanarak yapmakta olmasına rağmen, Bölge’de barış ve istıkrarı sağlamayı şimdiye kadar başarabilmiş değildir. Üstelik Müslüman Uygurların Çin’e karşı itiraz ve protesto eylemleri de gün geçtikçe artmaktadır. Bu durum bize şu durumu açıkça gösteriyor ki, Uygur Bölgesindeki karşılık verme eylemlerinin sosyal temeli çok derin ve grift’tır. Bu protestolar ve buna bağlı meydana gelen şiddet olayları ,Çin’in uygulamaları ve rejim’in özelliklerinden ve olumsuzluklarından ve kötü yönetim tarzı ve yöntemleri ile çok yakından bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
Çinli Muhalif ve Siyasi Analizci Hou Ping sözünü şöyle sonlandırıyor. “ Ben ABD’nın bu kez Washington’da yapılmakta olan ortak Terör Dialog Toplantısında Çin’in Terörü bahane ve gerekçe göstererek Uygulara baskılarını kınayacaklarını ve eleştireceğini ümit etmekteyim. Çin’in terörle mücadele konusundaki tekliflerinin ABD.yönetimi tarafından reddetmeye çağırıyorum. ABD.Çin’i başka Millet’lerin de hak ve hukukuna ve insani değerlerine saygı göstermesini talep etmelidir. Çin’in terör konusundaki görüş ve tezlerini savunmak ve ona katılmak mümkün değildir.ABD.yönetimi Çin’in Doğu Türkistan’daki terörle mücadele yöntemine derhal itiraz etmeli ve bu yöndeki uygulamaları kınamalıdır. “
Bilindiği üzere ,Washington’da ABD -Çin arasında gerçekleşen Antiterör Dialog Toplantısı 30 Nisan ve 22 Mayıs tarihlerinde Urumçi’de meydana elen intihar saldırılarından sonra gerçekleştirilmesi dikkati çekmektedir.
ABD.yönetimi ilk kez Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’de meyedana gelen son iki intihar saldırısından sonra yaptığı açıklamalarda bu olayları “Terörist saldırı ve olay” olarak nitelemiş ve saldırıları kınadığını açıklamıştı.