İNDEPENDENT GAZETESİ : ÇİN,UYGURLAR KONUSUNDA KOMŞULARINA BASKI YAPIYOR

İngiltere’de yayınlanan Independent gazetesi yazarı Kim Sengupta,      Çin’in batısında Uygur Türklerinin yaşadığı Doğu Türkistan(Şincan) bölgesindeki ayrılıkçı harekete karşı Pekin’ın attığı adımları ve bu sorunun artık nasıl bölgesel bir mesele haline geldiğini ve ele alındığını dile getiriyor.

         BBC.Ajansı ingiltere’de yayınlanan Independent gazetesi yazarı Kim Sengupta’nın Çin ve Doğu Türkistan konusundaki bir haber yorumunu özetleyerek yayınladı. Haber-yoruma göre Çin’in kuzey-batısındaki Uygur Türklerinin yaşadığı Doğu Türkistan(Xinjiang) bölgesindeki bağımsızlık ve ayrılıkcı eylemlere karşı  kendilerinin aldığı tedbirlerin yanında   bu hareketlere karşı Doğu Türkistan’a komşu Türkistan Cumhuriyetleri yönetimlerinden de destek ve yardım talep ettiği ve bu taleplerin bazen baskıya dönüştüğünü  bildiriyor.
Yazar Kim Sengupta  “The İndependent – Bağımsızlık” gazetesindeki makalesinde  Doğu Türkistan(Batı Bölgesindeki)’deki Ayrılıkçı Haraketler bölgedeki güvenlik rıskını arttırıyor”başlıklı yazısında nüfusunun tamamının müslüman olduğu bu bölge’de yaşayan Uygur Türklerinin Çin’in uygulamalarına karşı son yıllarda şiddet içerikli karşı koyma eyelemlerinin arttığına dikkat çekerek ” Uygur bölgesinde 2013’te Çin yönetimi ile Uygurlar arazında meydana gelen çatışmalarda ölenlerin sayısı 130 civarında iken, son yıllarda bu şiddet olayların hızla arttığını  ve ölü sayısının de bir kaç misli artış göstermiştir.” tesbitinde bulunuyor ve yazısını şöyle sürdürüyor, ” Çin yönetimince İsyancılar olarak tanımladığı Müslüman Uygurların Çin yönetiminin ifadesine göre  ayrım gözetmeksizin karşı koyma ve saldırı eylemleri düzenlediklerini, yönetimin ise  karşı koyma eyelemlerini bastırmak için  çok sert ve acımasız davranmaktadır. 28 Temmuz /2014’de Yarkent’in İlişku kentindeki olayaların aşırı şiddet kullanılarak bastırılmasında 100’den fazla sivil hayatını kaybetmiştir. Pekin yönetimi ise,yaptığı açıklamada öldürülen bu kişilerin 59’nun “Terörist” olduğunu bildirdi.

       Turfan’ın Bugur kasabasında yaşanan bir dizi patlamada ise 40’tan fazla kişi öldü. Çin yönetimi resmi açıklamalarında yine Bugur’deki olaylarda ölenlerin bir kısmı ‘terörist’ olduğunu iddia etti. Uygur bölgesinde karşı koyma ve şiddet olaylarının tırmanmasına karşılık Çin Lideri Xi, talimat  nitelenebilecek açıklamasında her zamanki gibi ”  Bu Teröristlere ilk ve Sert Darbelerin Bir an Önce Vurulmasını” emretti. Bu talimattan sonra UYgur bölgesinde islam dini ve onun yükümlülükleri ve ibadetlere yönelik sert kısıtlama ve yasakalar uygulanmaya başlandı.
Erkeklerin Sakal bırakamaları,Müslüman Uygur Hanımların başörtüsü ve peçe takmaları,tesettürlü kıyafetler giymeleri yasaklandı.Uygur gençlerinin ay yıldız ve hilalli T-shirtler giymeleri ve dini sembolize eden takıları taşımaları de bu yasaklar kapsamına alıındı.Öğrencilerin ve devlet memurlarının oruç tutmaları yasaklandı ve Ramazan ayında toplu ve  ücretsiz öğle yemekleri düzenlenerek ve zorla su içirilerek oruçları bozduruldu.
Yazar, Çin yönetimi Müslüman Uygurların yaşadığı Uygur bölgesinde bu engelleme ve yasakları uygularken,diğer yandan bölgeye yatırımlar yaparak bölge ekonomisini kalkındırmaya ve halkın refah seviyesini arttırmaya yönelik iyileştirici tedbirler aldıkıların ve bu suretli ayrılıkcı hareketlerin önüne geçileceğini iddia ediyor.

       Çin Uygurlar Konusunda Sürekli Bölgesel işbirliği  Talep Ediyor
Pekin’in Uygur bölgesi konusunda sürekli komşularını uyardığı ve ayrılıkçı hareketlerin basatırılmasında kendilerine yardımcı olmalarını bu komşu ülke yöneticilerinden talep ediyor.Bu talep zaman zaman baskı seviyesine de çıkmaktadır. Çin yönetiminin bu talep ve girişimlerine karşılık, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani geçen yıl Ağustos ayında yaptığı Pekin ziyareti sırasında Çin Lideri Şi Jinping’e ” Taliban’a karşı mücadele’de ve Pakistan’la ilişkilerin iyileştirilmesi için ciddi anlamda” yardım sözü vermiştir. Afganistan’in bu çerçeve’de Çin’in bu ülkeye yaptığı ekonomlik yardımlarına karşılık Afganistan’da Taliban’ın bünyesi ve himayesinde faaliyet gösteren ” Ayrılıkçı Uygur Türkü Mücahitlerin yok edilmesi için destek vaadında bulundu.Bu ziyaretten sonra,Afganistan’ın ülkesinde yaşayan ve Çin’in iadesini istediği Uygur Türklerini sınır dışı(Çin’e teselim) etmeye  başladığı yolunda haberler  oyuna yansımaya başladı.

Pakistan ve Afganistan’daki Taliban kamplarında ayrılıkçı Uygur Türkü Mücahitlerin barındığı,lojistik destek ve eğitim aldığı iddia edilen yazıda “Çok sayıda Uygur’un bu kamplara katıldığı yönünde istihbarat raporları olduğu iddia ediliyor. Çin,bölge’de geçen yüzyılda zamanın egemen ve büyük güçleri İngiltere ve Çarlık Rusyasının giriştiği “Büyük Oyuna Benzer” bir oluşumun içinde rol almak istediği açıktır” ifadesi ile haber-yorum son buluyor.

KAYNAK  :  BBC.Türkçe Haber Sitesi