ÇİN İLE YENİ DOĞU TÜRKİSTAN DİLİ

                                                        Ahmet Taşgetiren

Farkındayım, daha geniş bir değerlendirme yapmalıyım ama güncellik kaçıyor, onun için kısa da olsa, bazı notlar düşmeliyim.

Doğu Türkistan için yüreği yanmış bir hareketin içinden geliyorum. Doğu Türkistan’ın son Başbakanı merhum İsa Yusuf Alptekin‘in dünya liderlerine gönderdiği birçok mektubu hazırlama bahtiyarlığına erdim.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu‘nun da, böyle yüreği yangın bir insan olduğuna inanıyorum.

O şimdi Çin’i ziyaret ediyor ve ziyaretine Doğu Türkistan’dan başladı. Divan-ı Lügati’t- Türk’ün yazarı Kaşgarlı Mahmut’un, Kutadgu Bilig’in yazarı Yusuf Has Hacib’in kabirlerini ziyaret etti, Doğu Türkistan’ın başşehri Urumçi’de, binlerce Doğu Türkistanlı ile omuz omuza saf tutup, cuma namazı kıldı. Yaşadığı duyguları anlayabiliyorum.

Doğu Türkistan’ın Çin yönetimi ile sıcak sorunları var.

Bu arada Türkiye ile Çin’in ilişkileri, askeri boyut dahil şaşırtıcı biçimde gelişiyor.

Önemli soru şu:

Türkiye, Çin ile ilişkileri geliştirirken, Doğu Türkistanlı kardeşlerinin yaşadığı sorunları ıskalamış mı oluyor?

Sanmıyorum. Bunu, şu andaki Türkiye yöneticileri yapmazlar. Gül de, Erdoğan da, Davutoğlu da… Özellikle Davutoğlu… Doğu Türkistan’ın kültür-medeniyet birikimini yüreğinde içselleştirmiş, “kültür adamı” niteliği öne çıkan Davutoğlu bunu yapmaz. Türkiye’nin stratejik derinliği ile Türkistan arasındaki derin bağları bilen bir insan olarak bunu yapmaz.

Peki ne yapılıyor?

Çin bir dünya gücü olarak önemseniyor. Ama Doğu Türkistan’ın insan ve kültür varlığının Türkiye için ne kadar önemli olduğunun da altı çiziliyor. Böylece Çin ile ilişkide Doğu Türkistan, düşmanca değil ama hassas bir halka haline geliyor. Böylece Çin’e “Türkistan’da olan biteni gözlüyoruz, Türkistan’ı üzersen biz üzülürüz” mesajı veriliyor. Çin ile ilişkileri geliştirerek ise Doğu Türkistan’ın “kavga zemini” olmaması öngörülüyor. Bu bir reel-politik yaklaşımı.

Bu yaklaşım, Doğu Türkistanlılar’ı tatmin eder mi? Bu bir soru.

Ama herhalde, Urumçi’de kendileriyle cuma namazı için saffa duran bir Türk Dışişleri Bakanı’nın verdiği mutluluk yüreklerinden hiçbir zaman gitmeyecektir. Şimdi İsa Yusuf Bey, olsa nasıl mutluluktan uçardı, tahmin edebiliyorum.

http://www.ahmettasgetiren.com/cin-ile-yeni-dogu-turkistan-dili/