İŞGALCİ ÇİN, UYGUR SİYASİ TUTUKLU AİLELERİNE BASKI VE TACİZ UYGULUYOR.

Yücel TANAY

Çin’in işgalı altındaki Doğu Türkistan’da Uygur  siyası tutukluların aileleri  Çin işgal yönetiminin  baskılarına karşı savunmasız ve çaresiz durumda  bulunmaktadır.  Bunun en bariz örneği Uygur Akademisyen  ve İnsan hakları savunucusu Doç.Dr.İlham Tohtı’nin eşi Güzelnur Hanım,Annesi,Kardeşleri ve çocuklarıdır.

Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi Çin’de tutuklu  44   gazetecinin 17’sinin  Uygur gazeteci olduğunu açıklamıştır. Bu rakam   Çin’de cezaevinde tutuklu bulunan gazetecilerin yaklaşık% 40’nın  etnik Uygur gazeteci olduğunu göstermektedir.  Bu  durum ise,  Çin’in işgal altında tutuğu Doğu Türkistan’da basın ve haber alma özgürlüğünün olmadığının en açık bir kanıtı olmaktadır.
Uygur gazetecilerin bu ülke’de yaşayan bütün aile fertlerine karşı büyük baskılar yapılmaktadır.  Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesinin bu konuda yayınladığı bir rapora göre   Radio Free Asia(Özgür Asya) Uygurca bölümünde çalışan ve bu ülke Vatandaşı   ve Washington’da oturan  Uygur Türkü gazeteci  Şöhret Hoşur’un  çalıştığı radyolarından rahatsız olan  Çin yönetimi,  Hoşur’un Doğu Türkistan’da yaşayan üç erkek kardeşinin Ağabeylerinin kaleme aldığı makaleler ve çalışmalarını sebep göstererek gözaltına almıştır.

Uygur Gazeteci Şöhret Hoşur, 1994 yılında  yaşadığı Gulca şehrinde yerel bir gazete’de yayınlanan    iki makalesinden dolayı “Ayrılıkçı ve Bölücü ” olarak suçlanmıştı. Bunun üzerine Hoşur bir yolunu bularak Pakistan üzerinden Türkiye’ye ve buradan da ABD.’ne gitmişti. Gazeteci  Hoşor 2009’da Özgür Asya radyosuna Gazeteci olarak işe başlamış ve o tarihten beri ailesinin sürekli baskı altında bulunduğunu ve sürekli Çin işgal Polislerince tacize maruz kaldıklarını belirtmektedir.

Hoşur’un erkek Kardeşlerinden biri  2014 yılında  “Devlet Güvenliğını Korumaya matuf Yasaları çiğnediği” suçlaması ile 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Diğer iki  erkek kardeşi ise,  5 yıla mahkum edilen Kardeşlerinin durumunu ağabeyi Hoşur’a anlattığı için  “Devlet Sırlarını Sızdırmak” suçlamasıyla gözaltına alındığı belirtildi.

 Özgür Asya Radyosu  çalışanı Hoshur’un  Kardeşlerine  uygulanan bu baskıların ardından ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan da destek açıklaması geldi. Perşembe günü bir açıklama yayınlayan Dış İşleri Bakanlığı  sözcüsü Jen Psaki, Çin yönetiminden  ABD.Vatandaşı Şöhret’in Çin’de yaşayan kardeşlerine karşı uyguladığı baskı ve tacizlere  son vermesini istedi.

Sözcü Psaki, “Hoşurr’un ailesine yapılan  baskı ve tacizlerden  dolayısı  çok endişeliyiz. Çin yönetiminden  Hoşur ailesine adil ve onurlu bir şekilde davranmasını istiyoruz. Çin yönetimini uluslararası olarak tanınmış insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı göstermesi çağrısında bulunuyoruz” dedi.
Çin sömürgeciliğine karşı  tepki gösteren ve direnen  Uygur insan hakları savunuçcularının tutuklanması ve onların  ailelerine baskı,  taciz ,gözaltı ve işkence Çin işgal yönetimi tarafından sürekli uygulanan  uygulanan bir taktiktir. ABD.merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’e çağrıda bulunarak şimdiye kadar Doğu Türkistan tutuklanan ve mahkum edilen  Uygur siyasi tutukluların bir listesini açıklamasını istedi ve taleplerini de 5 bin’den  fazla kişinin imzası ile   bir dilekçe zekinde Çin yönetimine sundu. Dilekçe’de, siyasi nedenlerden dolayı 25 yıla kadar hapis cezası alan Uygur siyasi mahkumlar üzerinde duruldu ve bir an önce bunların serbest bırakılması talep edildi.
Halen tutuklu bulunan Uygur kadın Gazeteci Gulmire Emin’in  Çin yasalarına göre hiç bur suç işlemediğini ve masum olduğu belirtildi.Emin’in  Uygurca   web sitesinde Uygur kültürüyle ilgili yayınlar yaptığını bunun ise, uluslar arası normlara ve hatta Çin yasalarına göre yasal bir hak olduğu ifade edildi.
Siyası tutuklulardan din âlimi Abdulhekim Abdurrahim (Ablikim Abdureyim) ise, 2006 yılında  tutuklanmış vee toplam 9 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Halen  hapiste  bulunan Abdulhekim’in Kardeşi  Alim ise, sırf Ağabeyenin mahkumiyetinden dolayı bir kaç kez tutuklanarak baskı ve işkenceye tabi tutuldu.  Çin yönetimi  tutuklu bulunan Abdulhekim ile  Annesi ve yakınlarını Uygur  Bölgesi televizyon’unda ABD.’de yaşayan  Dünya Uygur Kongresi Lideri Rabia Kadir  aleyhinde konuşmaya zorladılar.
Uygur Amerikan Derneği yönetim kurulu üyesi İlşat Hasan ise, Çinli muhaliflere ait ve  Çince Mandarın lehçesiyle yayın yapan demokrasi sitesi boxun.com’da yazan bir Uygur  aktivisti iken, geçen yılın  Ağustos ayında, Doğu Türkistan’da yaşayan kız  kardeşi  Çin yönetimince gözaltına alınmış ve hapishaneye konmuştur. Daha sonra yapılan mahkemede   10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Avustralya vatandaşı olan ve bu ülke Vatandaşı olan  Uygur aktivist Gafur Hacı’nın genç kardeşi de ağabeyinin faaliyetlerinden dolayı tutuklanmış olup,akibeti hakkında şimdiye kadar hiç bir haber alınamamıştır.
Çin yönetimince  ülke içi ve dışında faaliyet gösteren insan hakları aktivistlerinin Çin’deki ailesi ve yakınlarına baskı yapıldığı ve buna karşılık bu ailelerin savunmasız oldukları yukarıdaki örneklerden  açık olarak anlaşılmaktadır.  Uygur akademisyen Uygur İnsan hakları savunucusu İlham Tohti   2014 yılının Ocak ayında göz altına alındı ve Eylül ayında ömür boyu hapis cezasına  mahkum edildikten sonra cezaevine kondu,Çin mahkemesi tüm maUluslararası gazetecileri koruma komitesi hapisteki gazeteciler ve siyasi tutukluların ailelerinin Çin devletinin zülmüne uğradıklarını belirti.lvarlığına el koydu.Çin yönetimi tarafından ailesine devamlı olarak baskı ve  taciz uygulanmaktadır.
Doğu Türkistan’daki Çin sömürge yönetiminin   Doğu Türkistan’da uyguladığı şiddeti eleştirmek  ve ifade özgürlüğü bağlamında tepki vermek tamamen yasaktır.  Uygur dili, dini, kültürünü övmek ve gelişmetirilmesine yönelik faaliyetler ve yayınlar yapmak de bu yasak kapsamındadır.Ayrıca, Çin’deki   siyasi gelişmeleri ve ollayları  haber yapmak ve yorumlamak de  kesinlikle yasaktır.

     Gulmire Emin, İlham Tohti, Şöhret Hoşur ve Ilşat  Hasan ve diğer Uygur aktivistler ve gazeteciler Uygurlar ve Han Çinlileri arasında diyaloğu savunan Çinde insan Hakları ve demokrasinin sadece Han Çinlileri için değil Uygurlar içinde uygulanmasını savunan isimlerdi
Çin eğer Doğu Türkistan(Uygur bölgesi)n’de istikrarı sağlamak istiyorsa Cezaevlerindeki Uygur siyası mahkûm ve Gazetecileri bir an önce  serbest bırakılmalıdır.

     Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi hapisteki gazeteciler ve siyasi tutukluların ailelerinin Çin  yönetiminin baskı ve  zülmüne uğramakta olduklarını ve ailelere karşı uygulanan baskı ve tacizlerin bir an önce son bulmasını ve hapistekilerin de  bir an önce serbest bırakılmasını talep etti.

Kaynak : www.huffingtonpost.com/greg-fay/chinas-harassment-of-uygh_b_6543868.html