09 Şubat 2015

WALL STREET JOURNAL : UYGURLAR,TÜRKİYE – ÇİN İLİŞKİLERİNDE EN BÜYÜK SORUN..!

Hamit Göktürk / Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

Dünya’nın önde gelen medya organlarından ABD merkezli Wall Street Journal gazetesi, geçen ay yayınladığı bir haber yorumunda Türkiye – Çin ilişkilerini ele almış ve bu ilişkileri tarihsel seyri içiresinde uzun uzadıya da analiz etmiştir.
Analizde dikkatı çeken en önemli hususların başında ise, Çin işgalındeki Doğu Türkistan ve burada yaşayan Uygur Türkleri sorununun, Türkiye-Çin ilişkilerinde ana mesele olarak her zaman yerini koruduğu ve bu öneminin gün geçtikçe daha de aratarak sürdüğünü yolundadır.

Doğu Türkistan’daki Çin yönetiminin ağır baskı,zulüm ve hak ihlallerinden dolayı ana vatanlarında yaşama imkanı bulamadıkları için 2014 yılının başlarında binlerce Uygur’un Vietnam,Kamboçya ve Laos’a insan kaçakçıları marifetiyle kaçak olarak geldikleri belirtiliyor. Bu kaçak Uygurların Çin’e sınır komşusu olan bu ülkelerden Tayland ve Malezya’ya geçerek Türkiye’ye ulaştıkları belirtiliyor.Bu ülke Polislerince kaçak yollardan geldikleri ve vize ihlalı yaptıkları gerekçesi ile yakalananların ise Türkiye-Çin arasında ciddi gerginliklerine sebep olduğu örnekleri ile anlatılıyor. Yıllar önce de Türkiye’nin Uygur Türklerine kucak açtığı ve onları vatandaş olarak kabul ettikleri,1949’daki Komünist İşgalden sonra Ülkelerinden ayrılmak zorunda kalan Doğu Türkistanlı Siyasi sürgünlerin ve Liderlerinin bu ülkede ülkelerinin bağımsızlık davalarının yürüttükleri ve buradan faaliyetlerini devam ettirdikleri hatırlatılıyor. Bu durumun ise Çin-Türkiye ilişkilerinde sürekli dillendirilen ciddi bir sorun ve hatta tehdit oluşturduğu ifade ediliyor.

Makale’de Çin – Türkiye ilişkileri ele alınırken Şu önemli 5 husus ise, şöyle sıralanıyor ;
1. Türk Halkı ve ve Muhafazakar Milliyetçi Aydınlar Uygurlarla kendilerinin aynı soy ve Millet’ten olduğuna inanıyorlar.

Türk halkının büyük bir çoğunluğu ile Milliyetçi – Muhazakar aydınları Avrasya kıt’asına dağılan bütün Türk halklarını Türk Milletinin bir parçası olarak görüyor ve kabul ediyorlar.Türk halkı ve hükümetleri Ülkelerindeki Çin işgalinden kaçan Uygurlara sürekli sığınma hakkı tanımaktadır.Uygur siyasi Liderleri ile Doğu Türkistan Teşkilatlarının bu ülkeyi Çin yönetimine karşı yaptıkları siyasi mücadelede merkezi bir üs olarak kullandıklarını ifade ediyor.

2. Türkiye en son 1950’lı Yıllardan itibaren Doğu Türkistan’ın Uygur Türklerinin siyasi Liderlerine sığınma hakkı tanımaktadır.
Türkiye Hükümeti 1950’lı yıllarda, 1933’te Kaşgar merkezli kurulan Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin ve daha sonraki yıllarda teşkil edilen Eyalet Hükümetinin Liderleri Mehmet Emin Buğra ve İsa Yusuf Alptekin’ı mülteci olarak kabul etmiştir. 1995’da ise, İstanbul’un en merkezi yeri olan Sultan Ahmet Meydanında Doğu Türkistan Türklerinin Liderlerinden, İsa Yusuf Alptekin adının verildiği bir park açılmıştır.
3. Türk Hükümeti 1965 yılında Türkiye’de bir Uygur Mahalleleri tesis etmiştir.
Türk Hükümeti, Doğu Türkistan’dan 1960’lı yıllarda Afganistan’a yayan olarak iltica eden yaklaşık 200 Uygur Türkü’nü 1965’te Türkiye’ye mülteci olarak kabul etmiştir.Bunları Afganistan’dan Uçaklarla alarak Kayseri şehrinde yaptırıdığı evlere iskan etmiş ve işe yerleştirmiştir.Bunların büyük bölümü halen bu evlerde yaşamlarını sürdürmektedir.

4.Çin işgalindeki ana vatanları Doğu Türkistan’dan kaçan bütün Uygurların hedefinde Türkiye’ye gelmek ve burada yerleşerek hayatlarını sürdürmek düşüncesi vardır.
Türkiye Hükümeti Türkiye’ye gelen Uygur Türkleri ile ilgili şimdiye kadar her hangi resmi bir istatistik rakam açıklamış değildir. Ancak Türkiye’de faaliyet gösteren Uygur Teşkilatları bu ülke&de 20 bin civarında Uygur Türkü’nün yaşadığını ileri sürmektedirler.
Türkiye’de yaşayan bu Uygurlar ayrıldıklarından beri kendi ülkelerine hiç dönmemişlerdir. Türkiye’de yaşayan Uygurlar’dan Kayseri’ye yerleştirilenler toplu olarak aynı mahallede halen yaşamlarını sürdürmektedirler.Sayılarının de bin 500 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’deki Uygurların büyük çoğunluğu İstanbul’da yaşamakta olup, daha çok İstanbul’un merkezi konumundaki İlçesi Zeytinburnu’nda meskundurlar.
Türkiye’den başka Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde; Kazakistan,Kırgizistan,Özbekistan,Tacikistan ve Türkmenistan’da da birkaç yüzbin Uygur’un yaşadığı tahmin edilmektedir.

5. UYGUR SORUNU; TÜRKİYE- ÇİN İLİŞKİLERİNDE MİKRO DÜZEYDE DENGELER OLUŞTURMAKTADIR.
05 Temmuz 2009’da Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’de meydana gelen, Uygur-Çinli etnik çatışması olarak başlayan ve bir Uygur katliamına dönüşen olaylardan sonra; Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan (Şimdiki Türkiye Cumhurbaşkanı) bu olayı etnik soykırım olarak nitelemiş ve kınamıştır.Başbakan Erdoğan Çin yönetiminden bu konuda cevap beklediklerini açıklamıştı.
Başbakan Erdoğan Nisan/2012’de resmi Çin ziyaretini Doğu Türkistan’ın merkezi Urumçi’den başlamıştı.