UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Aksu’da Kollektif Olarak Zorla Çalıştırma : Doğu Türkistan’in Aksu kentinde yaşayanların gizli olarak tuttukları oruçlarını bozmak ve oruç tutmalarını engellemek için köylüleri zorla toplayarak kollektif şekilde onları tarlalarda çalışma yaptırdıklarının doğru olduğu bilgisini paylaştı. Haberde ayrıca Aksu’nun Onsu ilçesindeki bir görevlinin İlçe halkının Ramazan ayının başından bu yana, her gün toplu olarak temizlik çalışmalarında yer aldığını ve sakinlerin aynı zamanda kendi evlerini ve mahallelerini temizlediklerini açıkladı.
Aksu’daki bir kaynağın şu bilgileri paylaştığını bildirdi : Uygurları oruç tutmaktan caydırmak ve gizlice oruç tutanların oruçlarını bozmak amacıyla Ramazan ayında zorunlu çalışma uygulaması başlatıldı. Bu çalışma tamamen lüzumsuz olduğundan bölge halkı arasında bir hoşnutsuzluk yaratıyordu ama çoğu kişi bu hoşnutsuzluğunu dile getirmeye cesaret edemiyor
Şahyar İlçesindeki bir köy polisi ise; bölge sakinlerinin zorunlu çalışmadan memnun olmadıklarını ancak bunun aslında kendileri için faydalı olduğunu savundu. İşgal Polisi ayrıca Şayar İlçesi’ndeki Gülbağ bölgesi sakinlerinin Ramazan ayı boyunca hiç ara vermeden her gün kendi evlerini bahçelerini, avlularını ve tüm çevrelerini temizlemek ve düzenlemekle meşgul olduklarını söyledi. İşgal Polisi ilçe sakinlerinin günümüzde de Çinli işgalcıların çok eskiden beri uyguladıkları ve Haşar adı verilen ücretsiz ve zorunlu çalıştırma uygulamasanın devam ettirildiğini bunun yılda en az 60-70 gün ücretsiz çalışma şeklinde sürdüğünü de bildirdi.
https://www.facebook.com/?locale=tr_TR
Çeşitli Toplantılar Yapılarak Halk Gözetim ve Kontrol Altında Tutuluyor : Adını açıklamayan bir diğer Çinli yetkili ise şu bölgeleri paylaştı : Ramazan ayının başlamasından bu yana köyde her gün ara vermeden siyasi toplantılar ile toplu çalıştırmalar devam ediyor. Bu toplantılar sabah öğle veya akşam iftar saatine denk getiriliyor. Bu toplantılar ve toplu çalıştırmalarda bazen kısa molalarda yapılıyor ve katılımcılara Parti-Hükümet Uhturuş=Genelgeleri/belgeleri dağıtılıyor.
Ramazan’da Zorla Çalıştırmak Halkın Düşünce ve Uygularını Yakından İzlemektir : Aksu’nun Kırgizistan sınırındaki Uçturpan İlçesi’nden bir polis memuru radyo muhabirine şunları anlattı : , Uygurların Ramazan ayındaki bu zorunlu çalıştırmanın amacı Bölgede yaşayan Uygurların kişisel düşünce ve duygularını izlemek ve kontrol altında tutmaktır. Bu utoplu ve zorla çalıştırma esnasında bir Uygur kişinin yaşadığı huzursuzluk ve çabuk yorulması, çalışırken kendilerine verilen atıştırmalık veya yemekleri reddetme gibi belirtiler onların oruç tutması ve yıllardır devam eden “dini aşırılık” ve ” Ruhsal Hasatalıklı” olduğunun kanıtı olarak gerekli işlemlere tabu tutulmaktadır.
Oruç Tutmadığını Kanıtlamak İçin Yemek Yerken Video Çekerek Yönetime İletme Zorunluluğu : Kaşgar’ın Feyizabat İlçesinde görevli bir Çin Polisi ise şu bilgileri paylaştı : ” Toplu çalışma esnasında Kişilerin su içerken ve yemek yerken kendisini videoya çekip yetkili makamlara iletme zorunluluğu vardır. Bu uygulamanın münferit bir olay olmadığını tüm bölge halkının bunu yapmak zorunda olduğunu de bildirdi. Bu uygulamanın bölge halkının v oruç tutmadıklarını ispat etmelerini isteyen bir dizi Ramazan yasak ve kısıtlamasından biri olduğunu de sözlerine ekledi.
Yıllar boyunca, Çin yetkilileri sakinlerin oruç tutmasını engellemek için tehdit edici toplantılar düzenlemek, bildirimler yayınlamak, gündüzleri ev ev denetimleri yapmak ve gece devriyeleri yapmak gibi önlemler uyguladılar. Ayrıca pazarlardaki restoranları açık tutmak, halka yiyecek ve içecek dağıtmak ve halka açık ziyafetler düzenlemek gibi önlemler de uyguladılar. Gelen yanıtlara göre, Çin yetkililerinin ikna olmaması üzerine bazı yerlerde vatandaşlardan bu yıl oruç tutmadıklarını ispatlamaları istendi.
Bu kısıtlamalarla ilgili olarak ilgili Uygur yetkililerini aradık. Kucha İlçe Emniyet Müdürlüğü Devlet Güvenlik Polisi Birimi’nden bir memur, bu yıl da önceki yıllarda olduğu gibi oruç tutmanın yasak olduğunu söyledi ancak bu yılki farklı önlemler hakkında bilgi veremedi. Peyziwat’tan gelen çağrımıza cevap veren bir polis memuru, yerel halkın oruç tutmasına kesinlikle izin verilmediğini söyledi. Ancak yabancı Müslüman turistlerin oruç tutmasına izin verilip verilmediğini sorduğumuzda, konuyla ilgili bilgisi olmadığını söyledi. Polis şefinden bilgi istedi ancak polis şefi de bu konuda bir şey söyleyemedi ve bir sonraki seviye yetkiliden bilgi isteyeceğini ve bize geri döneceğini söyledi.
Geçtiğimiz hafta Peyziwat’ta bir sakinin öğle yemeği yerken kendisini videoya çekip amirine gönderdiği haberi ortaya çıktı. Ayrıca bir ay boyunca bu tarz videolu mesajları paylaşmaya devam edeceğini söyledi. Çağrımıza yanıt veren ancak isminin açıklanmasını istemeyen Peyziwat’tan bir yetkili, oruç tutmadığınızı kanıtlamak için video kanıtı sunma sisteminin ilçede neredeyse evrensel olarak kullanıldığını söyledi. Yukarıda yer alan ilgili doküman ve duyurularda böyle bir tedbirden bahsedilmese de, yerel yöneticilerin görevlerini %100 yerine getirebilmeleri, yani bulundukları bölgede tek bir oruçlunun bile olmamasını sağlayabilmeleri için alınabilecek en etkili tedbirin, vatandaşlardan öğle ile iftar vakitleri arasında yemek yerken çekilmiş videolarını göndermelerini istemek olduğunu söyledi. Bazı yetkililer doğrudan bölge sakinlerini arayarak, ne yediklerini kendilerine göstermelerini istedi. Ayrıca kamplarda ve cezaevlerinde cezalarını çekenler arasında oruç tuttukları için ceza alanlar da bulunduğunu kaydeden yetkili, yerel halkın yetkililerin bu konudaki mantıksız taleplerini reddetmediğini kaydetti. Peyziwat’tan gelen telefonlarımıza cevap veren polis memurları böyle bir sistemin varlığını kabul ettiler. Yetkililerden biri, bu sistemin Peyzivat’a bağlı Gülbağ, Bayavat ve Terim köylerinde de uygulandığını açıkladı.
Peyzivat’ın Mişa köyünde görevli bir görevli, gizlice oruç tutanlara oruçlarını açmak için toplu ziyafetler ve müzik etkinlikleri hazırlandığını, bu köyde de oruç tutmayanların görüntülü kayıt altına alındığını doğruladı.
Uygur İlisi’nde Ramazan ayı durumu eskisi gibi gergin ve kaygı verici olmaya devam etmesine rağmen, Çin’in Uygur İlisi’ndeki her düzeydeki medya kuruluşu, Ramazan ayının başlamasından bu yana geçen yaklaşık iki hafta içinde Ramazan ayına ilişkin herhangi bir belge, duyuru veya haber yayınlamadı. Çin medyasının bu sessizliği, diasporadaki Uygur gözlemcilerin bir kısmı tarafından Çin’in durumu uluslararası toplumdan gizleme çabası olarak değerlendirilirken, bir kısmı da bunu bölge halkına Ramazan’ı unutturma amaçlı bir tedbir olarak değerlendiriyor.
