ÇİN’İN CASUSLUK FAALİYETLERİ DOĞU TÜRKİSTAN DAVASINA ZEMİN KAYBETTRİYOR MU ?

Hidayetullah GÖKTÜRK

Bu yazımızda Çin Halk Cumhuriyeti’nin Türkiye’deki  Nüfuz  Casusluk Faaliyetleri faaliyetleri, medya ile  ilişkilerinden ekonomik yatırımlara, kültürel  ve sosyal  etkileşimlerden siyasi ilişkilere kadar geniş bir yelpazede incelenmeye  çalışılmıştır. Çin’in Türkiye’deki bu  konudaki   gizli açık girişimlerinin  detaylı ve  özet bir analizi, referanslar  ile birlikte sunulmuştur:

1. Çin’in Türkiye’deki Medya Organlarıyla İlişkileri ve Etkileri

Çin, yumuşak güç stratejisinin bir parçası olarak Türkiye’de medya alanında çeşitli girişimlerde bulunmaktadır. Bu strateji kapsamında, Çin’in Türkiye’deki medya faaliyetleri şu şekildedir:

Medya Yatırımları ve İşbirlikleri: Çin, Türkiye’de televizyon, radyo ve dergi gibi geleneksel medya araçlarının yanı sıra dijital medyada da varlık göstermektedir. Örneğin, Çin’in resmi haber ajansı Xinhua, Türkiye’de faaliyet göstermekte ve Türk medyasıyla işbirlikleri yapmaktadır.

Kamu Diplomasisi ve Propaganda Faaliyetleri: Çin, Türkiye’deki imajını iyileştirmek amacıyla Türkçe dilinde içerikler üretmekte ve bu içerikleri çeşitli platformlar üzerinden yaymaktadır. Çin’in bu yöndeki çabaları, Çin’in Türkiye’deki olumsuz algısını değiştirmeyi hedeflemektedir.

2. Çin’in Türkiye’deki Ekonomik Yatırımları ve Sahip Olduğu Şirketler

Çin, Türkiye’de  son yıllarda   otomotiv, enerji ve   Finans başta olmak üzere  çeşitli sektörlerde önemli yatırımlar yapmaktadır:

Otomotiv Sektörü: Çinli otomobil üreticisi BYD, Manisa’da yaklaşık 1 milyar dolar yatırımla yıllık 150 bin araç kapasiteli bir elektrikli araç fabrikası kurmayı planlamaktadır. Bu yatırımın 2026 sonunda üretime başlaması ve yaklaşık 5 bin kişiye istihdam sağlaması hedeflenmektedir.

Enerji Sektörü: Adana’da bulunan 1.320 MW kapasiteli Hunutlu kömürlü termik santrali, Türkiye’deki en büyük Çin yatırımlarından biridir.

Finans Sektörü: Bank of China ve Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), Türkiye’de faaliyet gösteren önemli Çinli bankalardır.

E-Ticaret Sektörü: Alibaba, 2018 yılında Trendyol’u 728 milyon dolara satın alarak Türkiye e-ticaret pazarına güçlü bir giriş yapmıştır.

3. Türkiye’de Çin Dili ve Kültürü ile İlgili Kurumlar ve Enstitüler

Çin, ülkemizdeki kültürel etkileşimini artırmak amacıyla Türkiye’de çeşitli kurumları  faaliyete geçirerek veya sübvanse ederek  faaliyet yapmasını sağlamaktadır:

Konfüçyus Enstitüleri: Çin dili ve kültürünü tanıtmak amacıyla Türkiye’de Konfüçyus Enstitüleri faaliyet göstermektedir. Bu enstitüler, dil eğitimi ve kültürel etkinlikler düzenlemektedir.

Üniversitelerde Çin Dili ve Edebiyatı Bölümleri: Türkiye’deki bazı üniversitelerde Çin Dili ve Edebiyatı bölümleri bulunmaktadır. Bu bölümler, Çin dili ve kültürü üzerine akademik eğitim vermektedir.

4. Çin’in Türkiye’deki Nüfuz Elde Etme Çabaları

Çin, Türkiye’de nüfuzunu artırmak için çeşitli stratejiler izlemektedir:

Medya Üzerindeki Etki: Çin, Türkiye’de medya organlarıyla işbirlikleri yaparak kendi perspektifini yansıtan içeriklerin yayılmasını sağlamaktadır. Bu sayede, kamuoyunu etkilemeyi hedeflemektedir.

Ekonomik Yatırımlar: Çin, Türkiye’de yaptığı büyük ölçekli yatırımlar aracılığıyla ekonomik nüfuzunu artırmaktadır. Bu yatırımlar, iki ülke arasındaki ekonomik bağı güçlendirmektedir.

5. Türkiye’de Çin Devleti Destekli Organizasyonlar ve Sosyal Medya Faaliyetleri

Çin, Türkiye’de çeşitli organizasyonlar ve sosyal medya faaliyetleriyle etkinliğini  günden güne artırmaktadır:

Kamu Diplomasisi Faaliyetleri: Çin, Türkiye’de düzenlediği kültürel etkinlikler ve eğitim programlarıyla kamu diplomasisini güçlendirmektedir. Bu etkinlikler, Çin’in yumuşak güç stratejisinin bir parçasıdır.

Sosyal Medya Kullanımı: Çin, sosyal medya platformlarında Türkçe içerikler üreterek kendi bakış açısını ve politikalarını tanıtmaktadır. Bu sayede, dijital alanda da etkisini artırmayı hedeflemektedir.

6. Doğu Türkistan Davasına Karşı Çıkan Grupların Faaliyetleri ve Doğu Türkistan Davasının Türkiye’de Zemin Kaybettirmeye yönelik çabaları ve Bunun Nedenleri

• Doğu Perinçek ve Vatan Partisi Faaliyetleri:
  Doğu Perinçek, Doğu Türkistan meselesine karşı   Çin yanlısı söylemleriyle tanınmaktadır. Vatan Partisi, Çin ile ekonomik ve siyasi ilişkilerin daha da güçlendirilmesini  savunmakta, bu bağlamda Doğu Türkistan meselesini Türkiye-Çin ilişkilerinin önünde bir engel olarak görmektedir. ÇKP(Parti) iktidarı başta  Çin’in “birlik ve istikrarını” savunan açıklamalar yapmaktadır. (karar.com)

Türkiye’deki Akademik ve Medya Desteği:
Bazı akademik  Kurum ve Kuruluşlar ile ve  bazı medya organları, Doğu Türkistan davasını küçümseyen  ve bu yöndeki  faaliyetlerin Çin’i parçalamaya ve bölmeye yönelik çalışmalar olarak tanımlamakta ve  Çin’in  bu iddia ve söylemlerini destekleyen içerikler üretmektedir. Çin’in ekonomik yatırımları ve stratejik işbirlikleri, bu tür propagandaların yayılmasında etkili olmaktadır.

Doğu Türkistan Davasının Zemin Kaybetme Sebepleri:

1. Çin’in Ekonomik Etkisi: Türkiye’nin Çin ile artan ekonomik bağımlılığı, Doğu Türkistan meselesinin geri planda kalmasına neden olmaktadır.

2. Medya ve Propaganda: Çin’in Türkiye’deki medya ve sosyal medya üzerindeki etkinliği, Doğu Türkistan meselesine yönelik farkındalığın azalmasına yol açmaktadır.

3. Diplomatik Denge Politikası: Türkiye, Çin ile ilişkilerini bozmak istemediği için Doğu Türkistan konusundaki duruşunda temkinli davranmaktadır.

4. İç Siyasi Dinamikler: Türkiye’deki bazı siyasi gruplar, Çin ile yakın ilişkileri destekledikleri için Doğu Türkistan davasına mesafeli yaklaşmaktadır.

5. Uluslararası Sessizlik: Doğu Türkistan meselesi uluslararası arenada da yeterince destek bulamamakta, bu durum Türkiye’deki etkisini de zayıflatmaktadır.

7. Çin’in Türkiye’deki Üniversitelerdeki Varlığı
Çin, Türkiye  üniversitelerinde Konfüçyus Enstitüleri ve Çin Dili ve Edebiyatı bölümleri aracılığıyla kültürel nüfuzunu artırmaktadır. Örneğin:Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi gibi köklü üniversitelerde Çin Dili ve Edebiyatı bölümleri bulunmaktadır. Konfüçyus Enstitüleri, Çin kültürünü yaymak ve Çin dilini öğretmek  için faaliyet göstermektedir.

8. Türkiye’de Son 20 Yılda Çin Vatandaşlığı Alan Türkler ve Türkiye’de Çin Vatandaşlığı Alan Çinliler

Çin Vatandaşlığı Alan Türkler: Bu konuda resmi bir veri bulunmamakla birlikte Çin’e yatırım veya ticaret yapan Türk iş insanlarının sınırlı sayıda vatandaşlık aldığı tahmin edilmektedir.

Türkiye’de Çin Vatandaşlığı Alanlar: Türkiye, son yıllarda Çinli iş insanlarına yönelik vatandaşlık programlarını teşvik etmektedir. Gayrimenkul yatırımları aracılığıyla Türkiye vatandaşlığı alan Çinli sayısı artmıştır.

9. Türkiye’deki Çin Dili ve Edebiyatı Bölümleri ve Konumları

Çin Dili ve Edebiyatı bölümleri, Hacettepe, İstanbul, Ankara ve Ege Üniversitelerinde bulunmaktadır. Bu bölümlerde Çin kültürü, dili ve edebiyatı üzerine eğitim verilmektedir.

Çin Büyükelçiliği ve konsoloslukları da bu alanda kültürel faaliyetler düzenlemektedir.

Yararlanılan Kaynaklar(Referanslar)

1. DergiPark

2. Carnegie Endowment for International Peace

3. BBC Türkçe

4. Karar Gazetesi

5. TÜDPAM

6. Fikir Turu