UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
23 Ocak 2025’de merkez üssü Doğu Türkistan’ın Kırgızistan sınırındaki Aksu İlçesinin Uçturfan ilçesi olan 7,1 şiddetindeki deprem hakkında ulaşılan bilgiler depremin ciddi sonuçlarına yol açtığını gösteriyor.
Ancak deprem sonrasında ulaşılan bilgiler ve çeşitli raporlar, gerçek durumun Çin hükümetinin iddialarının tam tersi olduğunu bölgede durumun çok kötü olduğunu gösterdiği belirtildi. Görüntü ve resimlerde zaten dağlık olan ve ağır kış şartlarının hüküm sürdüğü deprem bölgesinde evleri yıkılan mağdurların kucağında çocukları ve az da olsa bazı yaşam malzemelerini alarak karlarla kaplı sokaklarda koşuşturdukları dikkat çekiyor.
İşgalci Çin yönetiminin resmi medyasında çıkan haberlere göre, depremden sonra Çin merkezi hükümeti(Pekin rejimi) afet sonrası yardım için deprem bölgesine 30 milyon Yuan (yaklaşık 5 milyon ABD doları) fazla para yardımında bulunduğu öne sürüldü. Ayrıca nakdi yardımın yanı sıra bölgeye büyük miktarda afet yardım malzemesi de gönderildiği bilgisini de paylaştı. Yapılan bu nakdi ve ayni yardımlar ile çeşitli yaşam malzemelerinin miktarının geçmişte Çin eyaletlerinde depremler için ayrılan yardımlar ile fon karşılaştırıldığında çok küçük olduğu buna karşılık Uçturfan depremi sonrasındaki can ve mal kaybı ve hasarın Çin yönetiminin iddia ettiği gibi hiç o kadar da küçük olmadığı belirtiliyor.
Sosyal medyaya yansıyan deprem mağdurları ve görgü tanıklarının anlattıklarına göre 24 Ocak itibarıyla Aksu İlinin Uçturfan ve Akça ilçeleri çevresinde en şiddetlisi 6 ve üzerinde olmak üzere 2 binin üzerinde artçı sarsıntı meydana geldiği anlaşılıyor. Ayrıca, bölge sakinlerinin depremle ilgili gördükleri veya görgü tanıklarından duydukları bu video ve fotoğrafların yayınlandıktan kısa süre sonra İşgal yönetimince silinerek yok edildi. İşgal rejimi açıklamalarında yayınlanan bu resim ve videolar ile paylaşılan depremle ilgili bu tür bilgilerin “sahte ve değiştirilmiş” olduğu da vurgulanırken, bu tür bilgilerin internette ortamında paylaşılmasının “toplumsal düzenin bozulmasına yol açtığı” da iddia edildi. Çin hükümetinin deprem felaketi sonrasında meydana gelen bilgilerin çok sıkı bir şekilde kontrol ettiğini ve gerçek bilgileri gizlediği yolundaki şüpheleri daha da artırdığı bildirildi.
Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde dağlık bir bölgede bulunan deprem bölgesinde şiddetli soğukların hüküm sürdüğü sokakların karlarla kaplı olduğu, evleri yıkılan mağdurların kucağında çocukları olduğu halde feryat ederek sokaklara kendilerini attıklarını gösteriyor.
Bölgede 47 ev yıkıldı 12 bin 400 kişi tahliye edildi
Çin İşgal yönetimi resmi sosyal medya platformu Weibo üzerindeki hesabından yaptığı paylaşımda bölgede 47 evin çöktüğü ve 120’den fazla binanın hasar gördüğü açıklandı. Ayrıca, toplam 12 bin 400’ü aşkın kişinin enkaz altından çıkarılarak bölgeden tahliye edildiğini de bildirdi.
Bilindiği gibi Çin yönetimi işgalindeki Doğu Türkistan’da meydana gelen deprem ve diğer doğal afetlerde ülkelerin kurtarma ekibi gönderme taleplerini reddediyor ve yardımları de kabul etmiyor. Ayrıca, bağımsız medyanin bölgeye girmesine de izin vermiyor. Çinli işgalcıler sebep ne olursa olsun Doğu Türkistan’ın gündeme gelmesini ve dünyaca bilinmesi ve tanınmasını kabul etmiyor. Kendi rejiminin bölgede yaşayan halklara yönelik baskı,zulüm ve etnik soykırım cinayetlerin ifşa edilmesinden korkuyor. sinin taleplerini
Uzmanlar; Çin işgal rejiminin Doğu Türkistan’da önceki depremlerde olduğu gibi bu deprem sonrası meydana gelen can ve mal kayıpları hakkındaki bilgileri gizlediğini ve ölü sayısını 3 olarak açıklamasının olağan dışı, gerçeklere aykırı ve çok gülünç olduğunu ve Çin’in açıkladığı bu bilgilerin yalan olma ihtimalını güçlendirdiğini belirtiyorlar.