Uygur İnsan Hakları Projesi  (UHRP)  tarafından hazırlanan ve  17 Ekim 2023’te açıkladığı hazırladığı “Doğu Türkistan’daki İnsan Hakları İhlalleri ” başlıklı  son   raporunda  Çin’in  işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan Uygurlara yönelik ileri teknoloji ürünü kitlesel gözetim programlarını aktif olarak  kullanarak  yaptığı baskı, zulüm ve tehditlerinin  tehlikeli bir hal aldığını açıkladı.

Uygurlara Yönelik Teknolojik Zulümde Çin’in Dahua Şirketi  Başrolde

Çin hükümetinin Uygurları ve diğer Türk halklarını hedef alan   ileri teknoljileri kullanarak yaptığı gözetim ve zulüm sisteminde  Çin’in Jijiang Merkezli Elektronik Şirketi Dahua aracılık ediyor. Bu Çinli  Şirket, Uygur bölgesindeki hükümete ait tüm  kamu gözetim sistemleri ve yüz tanıma ekipmanlarını sağlayarak  bu sistemi  doğrudan yönetiyor.

Uygur İnsan Hakları Projesinin  Ana Başlıkları Şöyle ;

1. Çinli  işgal yetkililer, Uygurları takip etmek, izlemek ve hedeflemek için Dahua  şirketinin ürettiği kamera ve diğer  ileri teknoloji ürünü sistemleri kullanıyor. kameralarını kullanıyor.
2. Çin işgal  polisleri, Uygurları gözaltına almak ve tutuklamak için Dahua ürünü  güvenlik kameralarını kullanıyor. Kameralar ve diğer izleme sistemleri  Uygurları tespit etmesi durumunda  polise uyarı gönderecek şekilde ayarlanmıştır.
3. Dahua ürünü  kameralar Uygurların yüz özelliklerini tespit  ediyor ve  polise “Uygur Uyarıları” adı verilen sinyaller ve mesajlar göndermesini sağlıyor.
4.  Dahua Şirketi Uygur bölgesinde kurduğu bu izleme ve gözetim sistemini kullanarak Uygurlar üzerinden bu sistemi test ediyor. Ayrıca bu sistem üzerinden  gözetim teknolojisinin geliştirilmesi ve işletilmesi için kullanıyor.
5. Dahua  Şirketi  Çin işgal yönetimine yalnızca toplu gözetleme ekipmanı sağlamakla kalmıyor ve  bu izleme ve gözetim sistemleri ile Doğu Türkistan’daki etnik soykırıma  aktif olarak katılıyor.
6. Dahua gözetim teknolojileri sistemini kullanan yabancı ülkeler günümüzde s ciddi güvenlik ve etik risklerle karşı karşıyadır, ancak Dahua gözetim teknolojisi  kamuda ve özelde  hiç bir  yasal kayıda  tabi olmaksızın  kendi  tasarrufunda  kullanılmaya devam ediyor.

DAHUA  Şirketi Hakkında Bilgi 

Raporda Dahua Şirketi hakkında da şu bilgiler yer alıyor :

• Resmi adı İngilizce olarak Zhejiang Dahua Technology Co., Ltd.  ve Çince (浙江大花报电影院世界市方法) olan Şirketin merkezi,merkezi Çin’in  Zhejiang Eyaleti, Hangzhou kentinde bulunuyor
• Araştırma sonuçlarına göre bu şirket  güvenlik ve  izleme donanımı ve yazılımı, video gözetleme kameraları, akıllı polis platform ekipmanları, alarmlar, güvenlik önlemleriyle ilgili sistemler ve ekipmanlar da dahil olmak üzere güvenlik ürünleri ürettiğini gösteriyor.
• Dahua Şirketi , Çin’in  işgalindeki Uygur bölgesini yüksek teknolojiyle gözetlemeye başladığı 2019 yılının ilk 9 ayında  Çin hükümetinden 1,38 milyar yuan (19,9 milyon dolar) sübvansiyon almıştır.
• Dahua, 2017 yılında Urumçi’nin batısındaki bir sanayi bölgesinde araştırma ve geliştirme merkezi ve bir üretim merkezi içeren bir sanayi parkı de bulunuyor.
• Dahua’nın Çin’in çeşitli yerlerinde 200’den fazla ofisi bulunmaktadır. Ayrıca Dahua’nın Uygur bölgesinde beş yan kuruluşu vardır. Bunlardan ikisi Kaşgar’da, Hoten  Şihanze ve Sanji’de birer şirket  olmak üzere 5 şubesi bulunuyor.
• Video gözetim araştırma şirketi(IPVM)tarafından yapılan   bir araştırma, Dahua ve Hikvision’un Uygur bölgesinde Çin işgal yönetimi adına  bir kamu-özel ortaklık gözetim projesi için 7 milyar yuan (1 milyar dolar) aldığını destek  aldığını ortaya çıkardı.
• 2019 ve 2020 yıllarına ait ulaşılan  birçok Dahua belgesi,  yaptığı projelerin yüz tanımayı kullanarak Uygurları takip edebilecek yazılımlar içerdiğini ortaya çıkarmıştır.
• Dahua  Şirketi, Hikvision’dan sonra dünyanın en büyük ikinci gözetim teknolojisi pazar payına sahip olup  Küresel pazarı  büyümeye devam ediyor.
• Dahua,  toplamda 180’den fazla ülkeye  güvenlik kameraları  ile  video gözetim ekipmanları sağlıyor.
• Şu anda Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve  İngiltere’de  57 şubesi ve 130’dan fazla  yedek parça satış  merkezi bulunmaktadır.
• Raporda, ABD, İngiltere, Avustralya ve Hollanda gibi birçok ülkenin güvenlik tehditleri ve insan hakları ihlalleri nedeniyle Dahua’ya ticaret kısıtlamaları getirdiğine dair örnekler de  yer alıyor.
• Raporda yer alan verilere göre dünyada en fazla Dahua kamera ağına sahip ülkeler arasında Amerika Birleşik Devletleri, Vietnam, Meksika, İngiltere ve Brezilya yer alıyor.

UHRP.:  Çinli Dauha Şirketine Dünyanın Dikkatini Çekmeyi Amaçlıyoruz

Raporun açıklanması ile ilgili olarak açıklamalarda bulunan  Uygur İnsan Hakları Projesi(UHRP) Direktörü Omer Kanat şunları söyledi : ” Sadece ABD’ne  Çinli Hikvision ve Dahua şirketlerinin   sattığı Gözetleme-İzleme  sistemlerine ait   kameralarının sayısı aslında 600 bin’in üzerindedir. ABD federal hükümet binalarında ise  yaklaşık 3.000  Çinli Hikvision ve Dahua Firmalarının taktığı  kamera ve izleme sistemleri bulunmaktadır.  Ayrıca,  Dahua ve Hikvision gibi Çinli şirketlerin ürettiği gözetleme ekipmanları kullanarak , Uygur bölgesindeki etnik soykırıma ortak olarak  katılıyor. Raporda ” Dahua’nın Doğu Türkistan’daki İnsan Hakları İhlalleriyle İlişkisi” başlıklı  bir ayrı kısım de yar almaktadır.  Raporun hazınlanması ve açıklanmasındaka amaç, bu gözetleme teknolojisini ve sistemini ithal eden ülke ve hükümetleri  Çin’in bu  izleme  sistemlerinın tehdit ve tehlikeleri konusunda  uluslararası toplumu ve ülkeleri uyarmaktır.

Rapordan elde edilen  bilgilere göre  bütün yasaklama ve yaptırımlara rağmen,bu kısıtlama ve yaptırımların Federal düzeyde  ancak uygulanıyor. Fakat,ABD. şehir yönetimi ve eyaletler düzeyinde  bu yaptırımlar uygulanmıyor.Bu durum ise tehlike ve çok endişe verici olduğu açıktır. insan hakları kuruluşlarının ve politika yapıcıların, bu şirketlerin ürünlerinin kullanımı konusunda gereken girişim ve önlemleri derhal uygulamaya koyması gerekir. Çin’in  Uygurlarına yönelik soykırıma bulaşan ve yüksek teknolojili ağır insan hakları ihlallerinde büyük rol oynayan Çin’in yüksek teknolojili gözetim sisteminin engellenmesi için tüm ülkelerin, hükümetlerin ve demokrasilerin vergi mükelleflerini uyarması ve  tavsiyelerde bulunmaları önemlidir.

Çin’in Kuşak ve Yol girişiminin 10. yıldönümünü kutladığı Pekin’deki zirveye denk gelmesi tesadüf olsa da, Çin gibi diktatörlükle yönetilen  hükümetlerinin diğer ülkeleri tehlikeler konusunda uyarmasını umuyoruz. ” şeklinde konuştu.