UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Çin yönetimi işgalindeki Doğu Türkistan’in Tarım bölgesinde çoğunluk olarak yaşayan Uygurları zengin su kaynaklarını kullanarak kontrol altına almak istediği açıklandı.
Özgür Asya radyosu muhaberi Erkin’in haberine göre akar suların kontrolünün Barajlar yapmak ve suları bu barajlarda toplamak suretiyle Tarım bölgesinde yaşayan ve genellikle tarımla uğraşan Uygurları ekonomik olarak bu şekilde kontrol altında tutmak ve ekonomik yönden gelişmelerini engellemek istediği açıklandı. ÇKP’nun güdümlü medyasına göre ; “Uygur Bölgesindeki bu barajlara İşgalcıların ” Akarsuların Üç Kademeli Boğaz Seti ile Kontrolü” adını verdiği bu sistem Yarkent ırmağının Karakurum dağlarından beslenen Koşrap bölgesi ile Kaşgar’in Aktu(Aktağ) İlçesi sınırlarında yer alan bir Barajin elektrik üretimi için 6 adet generatörün çalıştırıldığını 2022 yılında bu baraj suyu ile üretiilen toplam elektrik miktarının 3 milyar 660 milyon Kw2 olduğu bildirildi.
Çin işgal yönetiminin Çin Haberleri(China News) resmi internet sitesindeki haberlere göre bu barajlar ağı sisteminin sadece Uygur bölgesinin güney batısındaki Kaşgar, Yarkent ve Hoten bölgesi ve ilçelerinde yaşayan yaklaşık 5 milyon insanın aşırı su baskınlarından da koruduğunu ileri sürdü.
Ancak, bölge uzmanları, bu barajların büyük güvenlik riskleri taşıdığını ve nehrin alt kesimlerindeki bostanlıklar(Tarım arazilerinin) üzerinde ekolojik dengeleri bozarak tahrip edeceğini bunun ise ileride büyük bir çevre felaketine sebep olabileceğini bildirdiler
Amaç, Su Kaynakları ile Uygurları kontrol ve Gelişimini Engellemek
Ayrıca, Çinli işgalcıların esas amacının bu Barajları kullanarak Yarkent ırmağının aşağı bölgesinde yoğun olarak yaşayan Uygur nüfusunun içme ve tarımda kullanacakları suların tedarikini kontrol etmek olduğunu bildiriyorlar. Bu durumun ise, Yarkent Irmağı bölgesinde çoğunluk olarak yaşayan Uygurlar için daha büyük bir potansiyel risk ve tehdit teşkil edeceğini ifade ediyorlar.
ABD’lı bölge Uzmanlardan Prof.Dr. Stanley Bullis, Doğu Türkistan’daki akar suların özeellikle Tarım bölgesi için hayatı bir öneme sahip olduğunu belirterek : “Ancak, işgal yönetimi bu ve benzeri akar su kaynaklarını Barajlar Zinciri sistemi ile kontrol altına alarak bölgedeki Uygurları daha etkin bir şekilde kontrol etmeyi amaçladığını ve bunun gibi diğer su rezervleri kullanarak daha etnik Çinli nüfusun bölgeye yerleştirmeyi hedefliyor.
Ancak, ÇKP’nin resmi Çin Haberleri (China News) internet sitesinde, “Karakurum Dağlarından beslenerek gelen Yarkent ırmağının en çok taşkın meydana gelen bir akar su ve bu taşkınların önlenmesinde en zor ırmaklardan biri olduğunu” öne sürdü. Haberde ayrıca, su taşkınlarının ” Bu bölgedeki tüm etnik grupların üretimini ve geçimini ciddi şekilde tehdit ettiğini ” iddia etti.
ÇKP Sitesi ayrıca Yarkent ırmağının sularının % 60’nin Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında geldiğini de bildirdi.