Türkiye’de yaşayan Türkmen Gazeteci- Yazar Esedullah Oğuz, Türkmenistan-Çin liderleri arasında imzalanan “Üç Güçe ortak ve Birlikte Karşı Koymak/saldırmak” anlaşmasını şu çarpıcı ifadelerle değerlendirdi : ” Ne yazık ki Türkmenistan, Uygurların içinde bulunduğu ciddi durumun farkında değiller. Uygur meselesi bu ülkede yeterince bilinmiyor ne yazık ki. Türkmenistan halkı yayılmacı ve sömürgeci Çin’in kendileri için de büyük bir tehlike olduğunu biliyorlar. Doğu Türkistan, Türk dünyasının Filistin’idir ve Türkler olarak Doğu Türkistan meselesine sahip çıkmamız lazımdır.” dedi.
UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov, 6 Ocak’ta Pekin’i ziyaret ederek Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile iki ülke arasındaki işbirliğini güçlendirme konusunda anlaşmaya vardı.Çin’in Xinhua haber ajansı, bunun iki ülke arasındaki iş birliğinde büyük bir yenilik olduğunu ve Türkmenistan-Çin ilişkilerinin stratejik ortaklıktan “genel stratejik ortaklık düzeyine” yükseltildiğini açıkladı. İki ülke Cumhurbaşkanları yaptıkları ortak basın toplantısında, iki ülkenin çeşitli alanlardaki kapsamlı iş birliğini daha da güçlendireceğini belirttiler. Özellikle uluslararası ve bölgesel konularda ortak görüşlerin yanı sıra Tayvan’ın bağımsızlığına karşı ortak direniş ve “üç güce birlikte güçlü bir darbe Vurma ” konusunda anlaştıklarını bildirdi.
Doğu Türkistan “Türk Dünyasının Filistini”‘dir
Türkmenistan Çin ilişkileri ile iki ülke arasında son imzalanan anlaşmaları rfa.org/Uyghur radyosuna değerlendiren Türkiye’de yaşayan Türkmen Gazeteci-Yazar ve Türkmenistan uzmanı Esedullah Oğuz, Türk Cumhuriyetler arasında Doğu Türkistan ve Uygur sorununun en az bilindiği ülkenin Türkmenistan olduğunu belirterek şöyle konuştu : ” Ne yazık ki, Türk Cumhuriyetleri halkları arasında Uygurlar konusunda en az bilgi sahibi olan halk Türkmenlerdir. Türkmenistan’ın Uygurlar konusundaki bu bilgisizlik ve ilgisizlik tutumundan son derece üzüntü duyuyorum. Türkmenistan ne yazık ki Uygurların içinde bulunduğu ciddi durumun farkında değiller. Ancak, Türkmenler Çin’in Türkmenistan için büyük bir tehlike olduğunu biliyorlar. Doğu Türkistan, Türk dünyasının kanayan yarası ve Filistin’idir, bizim Türkler olarak bu soruna sahip çıkmamız lazım. Ancak, son zamanlarda Türk Cumhuriyetleri aydınlarının Çin’in büyük bir ülke olduğunun farkına varması bizi çok sevindiriyor.
Çin, Enerji Kaynaklarının Temini Konusunda Türkistan’a Muhtaç
Türkmen Gazeteci Oğuz, Çin’in emperyal emelleri için enerjiye ve daha geniş toprağa ihtiyacı olduğunu bu nedenle Çin’in bu gizli amaçlarının bu ülkelerce tehdit olarak görülmesini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü : ” Çin, Orta Asya’daki Türklerin kadim komşusu ve kan bağı soydaşlarını de kullanarak onların kardeşleri olan Uygurları toptan soykırımla yok etmeye çalışıyor. Ama, ne yazık ki, Türkistan Cumhuriyetleri Kardeşlerinin soykırımla yok edilmesine hala sessiz. Uygurların başına gelen bu musibetin kendi başlarına gelmeyeceğine neden düşünmezler ve görmezler?
Türk Devletleri Kendi Güvenlikleri için Uygurlara Yardım Etmelidirler !
Çin’in şu anda iki şeye hayati derecede ihtiyacı var ; Biri günden güne artan enerji ihtiyacı diğeri ise daha çok toprak. Çin’in ihtiyaç duyduğu bu her ikisi de Türkistan’da mevcut. Şu anda Türkistan Cumhuriyetleri, kendi ülkelerini dış tehditlere karşı savunmaktan aciz durumda. Doğu Türkistan ise, Çin yayılmacılığı ve sömürgeciliğine karşı Batı Türkistan için bir ileri Korugan ve set. Türkistan Cumhuriyetleri kendi güvenlikleri yanı Çin tehlikesinden korunmak için Uygurlara yardım etmelidirler.
Türkistan Cumhuriyetleri Çin yayılmacılığı ve tehlikesi karşısında yanı kenedi güvenlikleri için Uygur meselesinde ortak bir politika oluşturması gerekir. Türkistan Cumhuriyetlerinin liderleri Çin ile ilişkiler kurarken bunu daima akıllarında tutumular. Çin ile karşılıklı görüşmelerinde devamlı olarak Uygur meselesini gündeme getirmelidir. Onlar Çin’e şöyle diyebilirler :” Uygurlar bizim soydaş ve kardeşimizdir. Onlar eğer terör faaliyetlerine girişirlerse onlara ilk önce bizler karşı çıkarız. Ama Uygurlara yönelik soykırımı durdurmanızı ve onlara da yaşama hakkı vermelerinizi istiyoruz.” demeli ve diyebilmelidir.
Türk Cumhuriyetleri ortak bir Uygur politikasına karar verirlerse Türkmenistan devletine bu konuda etkide bulunmanın mümkün olacağını düşünüyorum.