Bugün Uygur aydını İlham Tohti’nin işgalci Çin zindanlarındaki esaretinin 9. yılı.

Çin’in Doğu Türkistan’da uyguladığı baskı her kesimden Uygur Türkü’nü etkiliyor. Doç. Dr. İlham Tohti de bu zulümden etkilenen isimlerden. Sözde mahkemede tiyatro yargılama ve düzmece suçlamalar ile ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Tohti, 15 Ocak 2014’te ”kanunları ihlal ettiği” gerekçesiyle Pekin yönetimi tarafından tutuklanmış, ancak suçunun içeriğine ve nerede tutulduğuna dair bilgi verilmemişti. Güvenlik makamları, daha sonra akademisyenin ailesine gönderdikleri resmi bir tebligat ile Tohti’nin Urumçi’de bir gözetim merkezinde tutulduğunu açıklamıştı.

Tutuklamanın ardından Batı dünyası, Tohti’nin insan hakları ve özgürlükleri kapsamında serbest bırakılması için çağrıda bulunmuş, ancak Çin Dışişleri Bakanlığı açıklamalardan memnun olmadığını belirterek, ABD başta olmak üzere Batı’ya “Çin’in iç meseleleriyle ilgili söylemlere son vermeleri” yönünde çağrı yapmıştı.

2019 yılında Uygur Türkü akademisyen aktivist Doç. Dr. İlham Tohti Avrupa Birliği’nin (AB) önemli insan hakları ve barış ödülü Sakharov’a layık görüldü.

İlham Tohti Kimdir?

Çin’in işgali altındaki Doğu Türkistan’ın Artuş şehrinde, 1969 yılında dünyaya gelen Tohti o dönem ‘Merkez Milliyetler Üniversitesi’ olarak bilinen bugünkü adı Kuzeydoğu Normal Üniversitesi ve Ekonomi Okulu olan kurumdan mezun oldu.

2006 yılında ‘Uygur Online’ adında bir internet sitesi kuran Tohti burada Çin ve Uygur ilişkilerindeki sosyal meseleleri irdeleyen makaleler kaleme aldı. 2008’de Tohti Çinli yetkililer tarafından diasporadaki fanatik Uygurlar ile Çin içindeki Uygurlar arasında bağ oluşturmakla suçlandı ve internet sitesi kapatıldı.

Daha sonra 2009’da Tohti, Özgür Asya Radyosu’na verdiği röportajda Çin hükümetinin Uygur bölgesine göçmen işçilerin girmesine izin veren politikasını eleştirirken Uygur kadın işçilerin Çin’in doğusuna iş bulmak için göç etmeye başladığından bahsetti. Röportaj sırasında Uygur Özerk Bölgesi Valisi Nur Bekri’yi de eleştiren Tohti, Bekri’ye Çin’in 1984 yılına ait ‘Bölgesel Etnik Özerklik Yasası’nı daha keskin şekilde yorumlaması ve uygulaması için çağrıda bulundu. Tohti bu röportajın ardından gözaltına alındı ve bölücülükle suçlanarak sorgulandı.

Eylül 2014’te ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Tohti için artık Çin’de ‘Uygurların Mandelası’ deniyor. Çin ise bu benzetmenin doğru olmadığını, Mandela’nın birleşim ve kucaklaşmadan yana olduğunu Tohti’nin ise nefreti ve çatışmayı yaymak istediğini ileri sürüyor.

Kaynak : https://habernida.com/uygur-aydin-ilham-tohti-9-yildir-isgalci-cin-zindanlarinda/