30 Aralık 2022’de Tayvan parlamentosu, Çin hükümetinin Uygurlara yönelik baskı,zulüm ve insan hakları ihlallerinin  “SOYKIRIM”  olarak kabul eden Uygur yasasını kabul etti. Bu yasa, yurtdışında yaşayan  Uygurları ile birlikte   Uygurların durumuyla yakından ilgilenen uluslararası aktivistler, uzmanlar ve   analistlerinin dikkatini çekti ve onların çeşitli  yorum ve analizleri ile bir kez daha gündeme geldi.

Bu Yasa ile  Tayvan Uygur meselesinde ABD  VE Batılı Demokratik Ülkelerin saflarında Yer Aldı  

Tayvan  Doğu Türkistan Derneği Başkanı Av.  He Chaudong,  bu soykırım kararının Tayvan parlamentosunda 27 Aralık’ta oylandığını ve 30 Aralık’ta da yürürlüğe girdiğini   hatırlatarak şöyle konuştu :  ” Tayvan Parlamentosunun bu kararı  aslında Tayvan için  de   dönüm noktası olmuştur.  Tayvan parlamentosunun bu kararından önce Çin’in  Doğu Türkistan’da soykırım yapıldığına dair ABD Dışişleri Bakanlığı, ABD Eyalet Meclisi, İngiltere Parlamentosu, Hollanda Parlamentosu, Belçika Parlamentosu ve 10’dan fazla ülke parlamentosu, Çin’in  “Yeniden eğitim Merkezi” gibi  sahte  isimlerle açtığı Çin tipi  Toplama  kamplarının  Uygurlara karşı bir soykırım eylemi olduğunu  kabul ve ilan etmiştir. Tayvan Parlamentosu İnsan Hakları Komitesi Başkanı Wang Dingyu ve  14 Milletvekilinin  ortak imzası ile Parlamento Başkanlığına sunulan bu karar tasarısının  mutlak oy çokluğu ile kabul edilmesi Tayvan devleti için de çok önemli bir gelişme ve tarihi bir dönüm noktasıdır. Bu yasanın kabulü ile ileride Uygurlar ile ilgili başka kararların alınması ve yürürlüğe konulması  ve  ileride Tayvan yönetiminin uluslararası ilişkilerinde  de önemli gelişmelere  yol açacaktır.

Tasarı Pekin Kış Olimpiyatları  Öncesinde  Hazırlanmıştı

Tayvan Doğu Türkistan Derneği Başkanı Hu bu tasarının aslında   10 Şubat 2022’de düzenlenen “Pekin Kış Olimpiyatları”na karşı hazırlandığını  ve  Uygur tasarısının kabulünde  önemli rol oynadığını  belirterek  sözlerini şöyle sürdürdü : ”  Bu karar Tayvan’daki Uygurların çıkarlarını korumak için sunulacak  diğer yasa tekliflerinin kabulünün  da önünü açacaktır.  Uygur yasasının ilanı  30 Aralık’ta, Çin toplama kamplarının mağduru  Mihrigül Tursun’un  hayatının anlatıldığı ” Dönüşü Olmayan Yer ”  adlı kitabının    Çince nüshasının  yayınlanması   dolayısiyle düzenlenen törende yapılmış olması da   bir diğer önemli  husus olmuştur.   Bu yasanın ardından  Çin işgal yönetiminin Uygur Soykırımında rol alan yetkililerinin cezalandırılması ile ilgili olarak “Uluslararası Magnetsky Yasanın kabulü için de  Parlamentoya  teklif sunulmuştur.” dedi.

Örkeş Devleti : Uygurlarla ilgili başka  yasalar de Oylanacaktır

Yasanın kabul edilmesini değerlendirilen   Tayvan Parlamentosu Üyesi  ve  İnsan Hakları Komitesi genel sekreteri Örkeş Devleti şunları söyledi : ”  Yasanın kabul edilmesinde   Tayvan  Doğu Türkistan Derneğinin de önemli katkıları olmuştur. ABD’de kabul edilen   “Uygurların  Zorla Köle/İşçi olarak  Çalıştırılmasını  Önleme Yasası  ile Avrupa Birliği’nde kabul edilen “Küresel Şirketlerin Kurumsal Sorumluluk Yasası” ve diğer Uygurlar ile ilgili alınan benzer  karar ve yasalar de Tayvan Parlamentosuna sunulacaktır.

Dr.İlşat Hasan :  ÇKP Yönetiminin Tehdidindeki Tayvan’ın Uygur Yasasını Kabul etmesi  Önemli Bir Gelişmedir

Dünya Uygur Kongresi Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısı  Siyaset Bbilimci Dr. İlşat Hasan’ın değerlendirmesi şöyle : ”  “ABD  başta diğer  batılı demokratik ülkelerden sonra, Komünist Çin’in sürekli tehdit ettiği Tayvan’da bu kararın kabul edilmesi, Çin’in soykırım tehdidi altındaki  Uygurlar için atılan önemli bir adımdır.   Bu yasa tarihi  bur öneme sahip olmakla birlikte Tayvan hükümetinin tıpkı ABD başta diğer  Batılı demokratik ülkeler gibi demokrasi ve  insan hakları  ifade özgürlüğü  diğer insanı ortak değerleri   tanıyan demokratik bir hükümet olduğunu  kanıtlamıştır. Tayvan’ın bundan sonra  da ÇKP’nin soykırım tehdidindeki Uygurları daha  çok  desteklemesini umuyorum.” şeklinde konuştu.

Uygur Yasası Hakkında Kısaca Bilgi 

Uygurlarla ilgili olarak Tayvan Parlamentosu tarafından kabul edilen  bu karar bir ilk olup, karar taslağı, Tayvan Parlamentosu İnsan Hakları Komitesi başkanı Wang Dingyu  ve 14 parlamenterin ortak imzası ile  sunuldu.   27 Aralık 2022’de Tayvan parlamentosunda  mutlak oy çokluğu (herhangi bir itiraz ve karşı oy olmaksızın) ile kabul edilen karar taslağı 30 Aralık’ta Cumhurbaşkanının imzasından sonra 30 Aralıkta resmen yürürlüğe girdi.  Bu yasa ile Tayvan yönetimi Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan Müslüman Türklere yönelik baskı, zulüm ve insan hakları ihlallerini  “ETNİK SOYKIRIM SUÇU” olarak yasal olarak kabul etmiş oluyor.