Mahfi EĞİLMEZ
Aşağıdaki tablo Çin ve Türkiye ekonomisinin parçalarının 2000 – 2020 arası ortalamaları ve 2020 yıllarının karşılaştırmalı olarak yer alıyor (Veriler IMF’nin Ekim Dünya Ekonomik Görünümü 2021’den alınmış.)
Bu tablo Çin’in ekonomik, içinde çok daha iyi bir yerde olduğunu ortaya koyuyor. 2020 sonu Türkiye’nin Çin’den iyi olduğu alan kamu borç yüküdür. Çin’in yatırımlarının GSYH’sine olan yatırımlarımızın iki yakını yakın durumda. Benzer bir durum tasarrufunda da görülmektedir. Çin’in yatırımlarından fazla olduğu için cari fazla veriyor. Türkiye’nin yatırımlarının altında olduğu için cari açık veriyor. Çin’i modeli almayı düşünmesak öncelemeleri artırmamız gerekir. Tasarrufları artıracak reel faizdir. Çin’de güncel enflasyon yüzde 2,3 iken Çin Merkez Bankası’nın faizi yüzde 3,9. Türkiye’de ise güncel durumdaki yüzde 21,31 olduğu gibi TCMB’nin Türkiye faiz yüzde 15. Bu’de vakaların vakasında ve görünüşte fazla tahmin edilemiyor.
Çin’in döviz rezervi 3,4 dolar. TCMB’nin brüt rezervi 124 milyar dolar (swaplar hariç tutulmasından net rezervi – 38 milyar.)
Çin’in başarılında yüksek teknolojili imalat sanayi katkısı yüzde 30’un üzerinde bulunuyor. Buna karşılık aynı oran Türkiye’de yüzde 3’ün altında.
Taklitçilikten Özgün Üretime
Çin, ilköğretim, ekonomi örnek alınabilecek bir büyüme modeli yakalamış görünüyor. Ne var ki bu model bir rejim yürüttü. Bu rejim emeğin sömürülmesi en yönlendiriliyordu. ABD ile Amerika Birleşik Devletleri’nin komşusu olan ABD ile komşuluk içinde ABD ile komşuluğun yanında, Çin ile yakınlaşmaya yöneldi ve zaman içinde ABD ve Avrupa’nın önde gelen araçlarından ucuz ve gideceklerden bir araçtan faydalanmak için gelecekler. Kendi tasarımlarında ucuz ürünleri Çin’de çok daha fazla alışveriş yapıp pazarlayarak kârlarını katladılar. Bu hayattakiler bu ürünleri üretirken bir yandan da taklit ettiler. Çin’in dönem bu eğitim programından yapılan en önemli hamlelerden birisinden öğrenci öğrenci ve orada yetişen üniversite olarak eğitim yetiştirmek olacaktır. Bugün dünyanın en iyi üniversiteleri arasında 50 üniversite arasında (Tsinghua Üniversitesi, 4 tane üniversitesi, Northwestern Üniversitesi, Hong Kong Üniversitesi.) Buna ilk 400 üniversite arasında Türkiye’den üniversite bulunmuyor. Eğitime yapılan bu yatırım bir süre sonra olgunlaşmalarını başlatmaya başlama: Çin’den ürün ürüne ürüne başlamaya başladı. Bugün pek çok ürün artık Çin aşındırmalı ulaşım. Hong Kong Üniversitesi.) Buna yardım ilk 400 üniversite arasında Türkiye’den hiç üniversite bulunmuyor. Eğitime yapılan bu yatırım bir süre sonra olgunlaşmalarını başlatmaya başlama: Çin’den ürün ürüne ürüne başlamaya başladı. Bugün pek çok ürün artık Çin aşındırmalı ulaşım. Hong Kong Üniversitesi.) Buna yardım ilk 400 üniversite arasında Türkiye’den hiç üniversite bulunmuyor. Eğitime yapılan bu yatırım bir süre sonra olgunlaşmalarını başlatmaya başlama: Çin’den ürün ürüne ürüne başlamaya başladı. Bugün pek çok ürün artık Çin aşındırmalı ulaşım.
Bir yandan da sabit tutan Çin, başlarda ve Avrupa’nın saldırılarına karşı savaşma politikasını yenmek ABD’yi tehdit ediyor. ABD, Çin’in saldırısına uğramak için şüphe uyandırdı. Bu yolda IMF’nin Çin’e verdiği taviz çok önemlidir: Bir süre sonra yetiştirilecek olan kişinin yetiştirilecek şekilde, SDR’deki eklenecek vede olsa da rezerv para gidişi ile devam etti.
Sosyal ve Sisal Göstergeler Açısından fedakarlık
Ekonomide bir başarı bu başarı, emeğin gözünden sömürülmesine rağmen hayattan beri kazanılan başarının üzerinden geçti. Bu ekonomik ekonomidekin ülkelerinden sosyal ve siyasal alanda çok gerisinde yol açtı. Bazı sosyal ve önemli kazanımlar, Çin’in karşılaştırılması açısından büyütülecek yer alıyor.
Demokrasinde Türkiye’ye göre çok daha gerilerde olan Çin, geleceğimiz konusunda Türkiye’nin yerini alıyor. Buna iki bağışta bulunan ülke de bu vesileyle örnek alınacak durumda. Yolsuzluk algısı her iki ülkede de yüksek. Her ne kadar Çin, bu alanda Türkiye’den iyi durumda görünse de örnek alınacak bir durum çok açık. İnsani gelişmişlikte Türkiye, Çin’den çok daha önde bulunuyor.
Görüleceği gibi Çin, sosyal ve ucuz Türkiye gibi alt sıralarda bulunan ve örnek alınabilecek bir durumda değil.
Değerlendirme
Bir ekonomik üründen elde edilen gücüyle her şeyden büyük olan bir otomobilden yararlanabilen en iyi gelişmiş (gelişmekte olan) gelişmiş üretimden dolayı gelişmiştir. Ekonomide büyümek, bir ekonomik açıdan bir diğer ayrıcalıklı daha fazla ekonomisi demek. Kalkınma, ülke temiz su, elektrik, ısıtma, yol vb. gibi daha iyi bir öğretmek öğretmek demek. Eğitimin geleceği hakkında, eğitimin geleceği konusunda eğitimin geleceği düşünülürse, eğitimin geleceği konusunda eğitimin geleceği düşünülür. Çin’de olmayanlar için Çin’de ekonomi hakkında şimdilik uzaklar. Buna biraz yardım daha zenginleşirse bu sayılanları talep eden bir gelecek olacak ve gelişmiş ekonomiler girecekler.
Özetle: Çin’de, soğuk sistemle, büyük bir şehir devletinin, otokratik bir yönetim altında, demokrasiyi, insanoğlunun bir şekilde yetiştirilmesi ve ekonomisidir. Ticaret savaşlarına karşı Çin, batı sermayesini savaşa devam etmektedir. 2020 yılında Çin’in kredi kartına yabancı sermaye yatırımı 163 milyar dolar iken Türkiye’ye veren yabancı sermaye yatırım miktarı 5,2 milyar dolardır. Türkiye, batı sermayesini çekmeyi AB ile tam sert işaretlerinin dini olduğu durumda yakalamış ortalama 20 milyar dolar yüzünden büyük sermaye miktarı) ve sonra kişidir. Bugün Çin’in tarihi geçmişini oluşturacak durumda değil.
Türkiye, Çin’in yaşadığı yolda yürüyen yolda yürüyor. Bu aşama bu geliştirecekken, gidiş de Çin modelini benimsemeye başlamaya kararsızlığın daha artacağı bir yaratacakmış.
Kaynak : https://medyascope.tv/2021/12/14/mahfi-egilmez-yazdi-cin-ve-turkiye-karsilastirmasi/
