ÇİN VE RUSYA TÜRKİYE’NİN BÖLGESİNDE 3.BİR GÜÇ OLMASINA İZİN VERİR Mİ ?

 World Geostrategic Insight adlı haber sitesinde yayınlanan bir analiz M5 dergi.com  için Adem Kılıç tarafından Türkçeye aktıralaaraak yayınlanmıştır. Analizde ’Türkiye’nin yumuşak gücünün Güney Kafkasya’da yayılmasının , bölgesi ve ötesindeki (Türkistan Coğrafyasındaki)  diğer ülkeler için güvenlik sorununun daha da kötüleşmesine yol açmıştır.  Çin ve Rusya Türkiye’nin kendi hinterlandında üçüncü güç olarak ortaya çıkmasının  Çin ve Rusya tarafından izin verilip verilmeyeceği konusu  günümüz şartlarında   masaya yatırılmaktadır. 

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MEREKEZİ(UYHAM)  

Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan arasında imzalanan üçlü ittifak, sadece   Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip  Erdoğan’ın  Partürkizm(Pan-Türk) planlarının uygulanmasını ve başta askeri olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliğini değil, aynı zamanda bu ülkelerin tartışmalı topraklar konularında karşılıklı desteğini de ifade ediyor. Örneğin Türkiye ve Azerbaycan, Pakistan’ın Keşmir meselesine bakış açısını desteklerken, Pakistan da Bakü’deki kardeşleriyle Dağlık Karabağ meselesinde dayanışma içinde olacağını  dile getirdi.

 Türkiye’nin Azerbaycan’da bir Türk  askeri üssü kurma olasılığı inkar edilmemelidir (özellikle de “bir millet, iki devlet” kavramını hatırlarsak). Dahası 2020’de yaşanan olaylar, Türk “Sultanlığının” silah temininde yardım bahanesi altında askeri etkisini ve  kaynaklarını nasıl kullandığının canlı bir örneğidir.

 Türkiye’nin bölgesel komşuları prizmasından bir üs kurma ihtimali

Her şeyden önce, Erdoğan’ın hamleleri Kremlin’i harekete geçirmiştir. Çünkü NATO ittifakının bir parçası  ve etkin bir üyesi olan Türkiye, Sovyet sonrası oluşan topraklarda bir saatli bomba etkisi yaratıyor. Aynı zamanda Rusya’nın Güney Kafkasya’daki etkisine de şüphe düşürüyor. Mesela; Rusya’nın ortağı olan Azerbaycan devleti, Pantürkizm hedefleri doğrultusunda yavaş yavaş Türkiye’nin bir sıçrama tahtası haline gelmektedir.

İran’in Durumu 

İran ise zor durumdadır. Büyük Turan’ın yaratılması konusunda İran, Türkiye’nin bir antipodu olarak görünmektedir. Çünkü İran İslam Cumhuriyeti’nin kuzey kısmı gelecekteki gelişmelerin ana merkezi haline gelebilir. Pantürkizm fikirlerinin uygulanması için Türkiye’nin İran topraklarına ihtiyacı var ve Pan-Türk ideologlarının gözünde İran’ın Türkiye’ye batı’dan komşu olan  Kuzey kısmı “Güney Azerbaycan”dır.

Orta Asya ve Türk Cumhuriyetleri 

Turan kavramının gelişimi kuşkusuz ki Orta Asya ülkeleri ve Karabağ’taki savaşla da bağlantılıdır. Türk yumuşak gücünün Güney Kafkasya’da yayılması, bölgedeki ve ötesindeki diğer ülkeler için güvenlik sorununun daha da kötüleşmesine yol açmıştır.

Aslında Orta Asya ülkeleri mevcut gerçeklerde Rusya ve Çin’in etki alanıdır. Kuşkusuz bu iki süper güç, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (CSTO), Tek Kuşak Tek Yol (OBOR), Şanghay İşbirliği Örgütü (SCO) vb. anlaşmalar ve girişimler yoluyla bölgedeki konumlarını pekiştirebilmiştir.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) Rusya Federasyonu (RF) ile etkileşiminin, beş Orta Asya ülkesinden dördü (Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan) ile ortak kurumlar tarafından büyük ölçüde kolaylaştırıldığı da açıktır. Türkmenistan resmi olarak Şanghay İşbirliği Örgütü üyesi olmasa bile o da, yine de bu örgütün üye devletleriyle etkileşim süreçlerine fiilen katılmaktadır.

Türkiye ve Türkistan Cumhuriyetlerindeki Etkisi  

Yukarıda açıklamaya çalıştığımız bu dengeler doğrultusunda Türkiye’nin etkisinin Orta Asya topraklarına yayılmasını iki senaryo altında değerlendirmek gerekir.

1. Çin ve Rusya, kendi topraklarının güney ve batı cephelerinde Türkiye gibi üçüncü bir gücün ortaya çıkmasına izin vermemeye çalışacaktır. Taliban’ın Çin liderliği ile yakın ilişkiler içinde olduğunu ve bu tür bir işbirliğinin hakları Türkler tarafından savunulan Uygurların anavatanı olan kuzeybatı Çin’de yer alan Doğu Türkistan’ın korunmasına hizmet ettiğini hatırlamakta fayda var.
2. Türkiye’nin uzun süredir sahip olduğu  Partürkizm rüyasının gerçekleşme ihtimalinin yüksek  olmasıdır. Ancak bu son derece kafa karıştırıcı bir konudur. Avrupa’nın Çin’in girişimlerini (ABD baskısı altında) reddetmesiyle ilgili son olayları göz önünde bulundurursak, Türkiye’nin daha sonraki adımları için ana sıçrama tahtası giderek Asya, Ortadoğu ve Afrika olacağını söyleyebiliriz.
3. Türkiye’nin kökenleri ve izlediği politikalar da bu senaryoyu olabilir hale getiriyor. Fakat söylemek gerekiyor ki; günümüz dünyasında etnik kökenler ne kadar güçlü olursa olsun her şeye ekonomi ve siyaset karar veriyor.

Azerbaycan ve Çıkmazları

Burada ayrıca Azerbaycan’ın; “Diğer devletlerin  kendi topraklarında askeri üsler kurmasını ve yabancı ülke askerlerinin  ülke topraklarına yerleştirilmesini yasaklayan” Bağlantısızlar Hareketi’nin (uluslararası örgütü birleştiren uluslararası örgüt) üyesi olduğunu belirtmek gerekiyor.

 Azerbaycan Anayasası’na da atıfta bulunmalıyız. Azerbaycan anayasasına göre; ülke topraklarına yabancı bir askeri üssün yerleştirilmesinin ülkenin ana hukukuna aykırı olduğunu ve bu nedenle mümkün olmadığını  da açıkça söyleyebiliriz. .

Ancak, kağıt üzerindeki bu anayasal faktörün, Türk birliklerinin Azerbaycan topraklarında klasik şekilde  konuşlandırılmasını sınırlandırmasına rağmen, Türk askeri varlığının mevcudiyetini engelleyemeyecektir . Ayrıca,  görünen o ki   Azerbaycan ve bölgede Türk varlığı daha da artacaktır. Dolayısıyla klasik anlamda Türkiye hedeflerine ulaşabilmek için  için bölgede  kuracağı bir kaç bir üsle sınırlı kalmayacaktır.

Kaynak :  htps//m5dergi.com/one-cıkan/wgi-world-analiz-cin-ve-rusya-bolgede-turkiye-gibi-ucuncu-bir-guce-izin-vermemeye-calisacak/?