KAZAKİSTAN MAHKEMESİNDE ÇİN’İN SÖZDE “ EĞİTİM KAMPLARI “ GÜNDEME GETİRİLDİ.

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi (UYHAM)

Haber : AFP Fotoğraflar Reuters

Çin’in kuzey batısında yer alan,Çin’in Xinjang olarak tanımladığı ve Müslüman Uygur ve Kazakların çoğunlukta yaşadığı Doğu Türkistan’ bölgesinde yüz binlerce insanın  hapsedildiği toplu ve gizlice “yeniden eğitim kampları” Kazakistan Mahkemesindeki bir yargılama esnasında gündeme getirildi ve mahkeme zabıtlarında da yer aldı.

Kazakistan Mahkemesinde ortaya çıkan bu yeni ve çarpıcı durum Kazakistan  ile  Çin arasındaki ilişkilerde yeni bir safha açıyor.   Astane ile Pekin arasındaki ilişkilerini çok yakından ilgilendiren bir davanın odak noktasını oluşturuyor ve ülkenin Pekin’le olan bağlarını test ediyor.  Kazakistan Mahkemesinde iki ülke ilişkilerinde yeni bir sorunun patlamasına sebep olacağı tahmin edilen bu davanın ana konusu Çin uyruklu olan ve Cin’in Uygur Özerk bölgesinde yaşayan Müslüman kazak Türkü Sayragül Savutbayoğlu’nun 2 çocuğu ile birlikte Kazakistan sınırını yasa dışı yollarla geçerek Kazakistan’a sığınmakla suçlanarak yargılanması ve Kazak sanığın Çin’in Kazaklar ve Uygurlara karşı baskı ve zulümlerini anlatması olarak görülüyor. Ancak, bu davada en çok dikkat çeken husus ise Sanık olarak yargılanan 41 yaşındaki Sayragül Savutbayoğlu’nun ülkesinde Çin’in yeniden Eğitim Merkeze adı ile dünyadan gizilediği Toplu Cezalandırma Kampa ve burada tutulanların zorla çalıştırılması ve onlara fiziki ve piskolojik baskı uygulamaları ile ilgili Mahkemede verdiği ifadeleri oluşturuyor.

Pekin, Ayrılıkçı Unsurlar Olarak Tanımladığı Müslümanlara Karşı Yeni Saldırılarının Hızını Arttırdı.

Çin’in Uygur bölgesi genelinde açtığı bu Toplu Cezalandırma kamplarında ağırlıklı olarak Müslüman etnik azınlık olarak tanımladığı Müslüman Uygur ve Kazak Türklerini hapsettiği biliniyor.
Çinli yetkililer, bu tür tesislerin’Toplu Cezalandırma Kamplarını şimdiye kadar inkar ediyor ve resmi olarak bu kampların varlıklarını kabul etmiyor Ancak,  Çin’in resmi belgelerinden hem de bu kamplardan kurtulan veya kaçanların ifadeleri bu Çin Nazi Kamplarının varlığını açık ve net olarak kanıtlıyor.

Benim Kapatıldığım Kampta En Az 2 Bin 500 Kazak Vardı
Saayragül Savutbaykızı Çin devletinin eski bir çalışanı olarak kapatıldığı bu sözde ‘ Eğitim Kampı’ hakkında anlattıklarının doğru olduğuna yemin ederek verdiği ifadeler ve Yargıçların sorduğu yaklaşık izleyicilerin huzurunda cevaplar verdi ve kendisi ile birlikte en az 2 bin 500 etnik Müslüman Kazak’ın da bu kamplarda tutuklu bulunduğunu  açıkladı.

Sayragül : Çin Eğitim Kampı Diyor.Ama Bu kamplar Dağ Başındaki Hapishaneden Farksız

Mahkeme’de açıklamalarda bulunan  Sayragül Sauytbayoğlu Mahkemede Çinli yetkililerin kendisinin ve ailesinin vatandaşlık aldıkları Kazakistan’a girmesine asla izin verilmeyeceğini söylediğini ifade ederek şöyle konuştu ; “ Çin yönetimi bu kampları Eğitim Merkezi olarak adlandırıyor.Ancak, bu kamplar ıssız ve uzak dağ başındaki Politik Mahkumların Kapatıldığı Hapishaneden Farksızdır. Çin,kaldığım kampta beni zorla  çalıştırdı.Korkumdan ve daha fazla baskıya uğramamak için mecburen bu emre boyun eğdim. Dünya Kazaklarının ana vatanı olan Kazakistan’a ülkemdeki baskı ve zulümden dolayı sığınmış bulunuyorum. Mahkemenin beni ve çocuklarımı Çin’e geri göndermemesi yolunda karar vermesini talep ediyorum. Beni Çin’i iade ettiğiniz taktirde benim yine bu Toplu Ceza Kamplarına kapatacaklardır. Ayrıca, Mahkemenizde bu kamplar ile ilgili verdiğim  açık ifadelerimden dolayı Çin yönetimi beni devlet sırlarını açığa vurmakla itham ederek cezalandıracaktır.  Çinli yetkililerin baskıcı politikalarına barışçıl yoldan tepki göstermek ve bu konuda şikayette bulunmak Ayrılıkçı,Bölücü ve Aşırılıkçı Düşüncelere sahip olmak ve devletin güvenliğini tehdit etmek olarak tanımlanıyor ağır  cezalara çarptırılmamıza  sebep olacaktır. Benim gibi Çin’in baskılarından şikayet ederek Kazakistan’a bu Ülkede yaşayan Akrabalarının yanına sığınan ve iltica eden biri olarakKazakistan’a  kabul edilmemi talep ediyorum.”şeklinde konuştu.

Sayragul Savutbay’in Eşi Veli İslam : Eşimle Aylardır Haber alamıyorum.
Çin’deki Çin Toplamaa kamplarında kalan ve bir süre önce kaçak yollardan Kazakistan’a sığınan Sayragül Sauytbay’ın eşi Wali İslam, eşinin birkaç aydır çocukları ile birlikte bir devlet anaokulu iken,yeniden eğitim merkezine dönüştürülen yeniden Eğitim Merkezi’ne hapsedildikten sonra eşi ve çocukları ile aylardır haberleşemediklerini ve bier birlerinden habersız kaldıklarını ifade etti.

 Av.Kuspanov : Müvekkilim İade Edilirse Hemen  Katledileceği İhtimalı Yüksek
Fransız Haber Ajansı ( AFP’)’na konuşan Sayragül’un Avukatı Abzal Kuspanov şunları söyledi ; ” Savutbay ve çocuklarından oluşan Aile, bu yılın Nisan ayında sınırını geçerek Uygur bölgesine geldiler. Ve yakınları ile görüştü. Çin Yönetimine bağlı Gizli Polis 21 Mayıs’ta onları tutukladı.
Sauytbay’ın avukatı Abzal Kuspanov, müvekkilinin ifadesini, 13 yaşındaki kızının polis tarafından iskemleye yerleştirildiği sırada çaresizce ağlaması ile  onun korku dolu  bakışları ve yüz ifadesi ile  söylediği  sözler  onların Çin’e geri iade edilirse onları bekleyen zorluklar ve korkunç akibetleri hakkında yeterli bir kanıt olduğunu belirtti.
Av.Kuspanov  konuşmasını şöyle sürdürdü ; Müvekkilim Sahte belgeleri kullanarak sınırı geçtiğini inkar etmiyor ve bu suçlamayı zaten mahkemede kabul etmiş bulunuyor. Bu suçtan dolayı verilecek cezayı  peşinen kabul ediyoruz.Ancak,Çin Makamlarının devlet sınırlarını ihlal ederek bir suç işlediğimiz yolundaki iddialarını kabul etmiyoruz..Bizim Mahkemeden isteğimiz müvekkilimin Çin’e geri verilmemesidir. Müvekkilim Çin’e geri verilirse onun çok kısa bir zaman sonra  kesin olarak yok edilebileceği  ihtımalı  çok yüksektir.  ” Dedi.

Doğu Türkistan’daki Kazakların durumu,Çin’in Önde gelen ekonomik ortağı olan Kazakistan için utanç verici.
Kazakistan Çin’in Şanghay İşbirliği örgütü içindeki önemli bir ortağı ve Orta Asya Cumhuriyetleri içerisinde Çin’in önde gelen ekonomik paratneri ve  önemli bir ülke olarak dikkat çekiyor. Kazakistan yönetimi Doğu Türkistan’daki Kazakların durumu konusunda Pekin ile açık bir şekilde yüzleşmekte tereddütlü ancak,kamu oyundan gelen ağır baskılar sonucunda bu konuya el atmak ve Çin ile müzakere etmeye  başlamış bulunuyor.
Çin, petrol zengini Kazakistan’ı, Avrupa ve Asya arasındaki karayolu ticaret yollarını iyileştirmeyi amaçlayan trilyon dolarlık “Bir Kuşak – Yol “ projesinin önemli bir ortağı olarak görüyor.
Şimdiye kadar Pekin, Kazakistan Mahkemesinde kendilerine yöneltilen iddialara karşı sessiz kalmayı tercih etti.Duruşmayı izleyen iki Çinli diplomat da insan hakları  uzman, aktivist ve gazetecilerin sorularını yanıtlamayı reddetti.Ancak Çin’den devasa yatırımlar bekleyen Kazakistan, Sayragül Sauytbay başta Çin zulmüne uğrayan  Çin vatandaşı etnik Kazak Boydaşlarının haklarını aramak ve bu temel insani  haklarını  kullanabilmelerini  sağlamak konusunda yine de çekingen durumunu devam ettiriyor ve kendisinin bu meselede  sıkıntılı ve kötü bir konumda bulunduğunu tavırları ile ortaya koyuyor.
Kazakistan Kamuoyunun baskısı ile Kazakistan dışişleri bakanlığı, bölgedeki Kazak vatandaşlarının gözaltına alınmasının “tarafsız ve adil bir şekilde gözden geçirilmesi” çağrısında bulundu.

Kazak Aktivist Mambetalin : Bu Dava Çin-Kazak İlişkilerinin Olgunluğu Konusunda Büyük Bir Test
Kazakistan’da  insan hakları ve siyasi eylemci olarak tanınan Serikzhan Mambetalin, Saregül Savutbay davasının ve duruşmalarda takınılacak tavırların “Kazakistan-Çin ilişkilerinin olgunluğu”  konusunda  önemli bir test olduğunu açıkladı. Ancak Kazakistan’daki Doğu Türkistanlı Kazak  diasporası mensupları Saregül ve Çocuklarının Çin’e geri vermesi durumunda Kazakistan Hükümetinin  kendi halkını koruyamaz bir duruma düşeceğini ve bunu bizzat kendilerinin dile getireceğini “ ifade ediyorlar

Bölge’de Yaklaşık 1,5 Milyon Müslüman Kazak Yaşamaktadır
Doğu Türkistan bölgesi’nde Uygurlardan sonraki en kalabalık etnik unsur Müslüman Kazaklar olup,bölgenin kuzey bölgesinde çoğunluk olarak yaşıyorlar ve nüfuslarının da yaklaşık 1,5 civarında olduğu tahmin ediliyor. Çin yönetimi geçtiğimiz yıla kadar Etnik Kazaklara Uygurlara yaptıkları  kadar sert baskı uygulamıyordu. Çin yönetimi Uygurlara yapılan aşırı devlet baskısından ve bölgedeki birçok bölgede demografik çoğunluğu oluşturan Kazaklara baskı ve zülmetmekten özenle kaçındılar. Uygurlardan farklı olarak, etnik Kazaklar Çin ile tarihi vatanları arasında özgürce serbestçe hareket etmelerine müsaade ettiler.
Orta Asya ülkesinin 1991’deki bağımsızlığından bu yana Doğu Türkistan’da yaşayan yaklaşık 200.000 kişi Kazak  Kazakistan vatandaşı oldu. Ancak,son 2 yıldır Çin yönetimi Kazaklara tanıdığı bu ayrıcalıklı uygulamayı sona erdirdi ve Kazaklara da aynen Uygurlara olduğu gibi baskı ve aşırı zulme başladılar.

Çin baskısı ve soykırımı  Tibet Canisi Çin Cuvenggou Doğu Türkistan’a Atanması ile  Zirve Yapamaya Başladı

Tibet’teki saldırgan tutumu ve aşırı baskıcı uygulamaları ile öne çıkan ve Tibet Canisi olaraak anılan  Çin Çuvengou adlı bir ÇKP.Üyesi 2016 yılının Ağustos ayında Pekin tarafından Urumçi’ye Bölgesel ÇKP genel Sekreteri olarak atandı ve Tibette olduğu gibi acımasız ve baskıcı Uygulamalarını de burada uygulamaya başladı. Çeşitli bahaneler ve gerekçeler öne sürerek Müslümanların kitlesel olarak gözaltına alınması ve yeniden eğitim Merkezleri adı ile ülke genelinde açtıkları Toplu Cezalandırma Kamplarına hapsetmeye başladı ve bölgedeki kısmı özgürlükleri de ortadan kaldırdı.
Yeni ÇKP.genel Sekreteri Çin,2016 sonlarında Müslüman azınlıkların pasaportlarına el koymaya ve yurt dışını seyahatlerini yasakladı. Ayrıca daha önce ne sebeple olursa olsun yurt dışında bulunan Uygur ve Kazakları ülkeye geri çağırdı. Bölgede şimdiye kadar eşi görülmemiş bir bir baskı ve zulüm uygulanmaya başlandı.

Kaynak :  https://tribune.com.pk/story/1760069/3-chinese-reeducation-camps-spotlight-kazakh-trial/