ÇİN,DOĞU TÜRKİSTAN’DA UYGUR DUTARI’NİN KRALI ABDURRAHİM HEYİT’İ DE TUTUKLADI

Doğu Türkistan’da yaşayan Uygur Türklerinin sevilen ünlü sanatçısı, Uygur Dutarının   Kralı olarak tanınan Abdurrahim Heyit’in de  geçtiğimiz Nisan ayında  Çin yönetimince tutuklandığı açıklandı. Sosyal Medya (youtube) üzerinden milyorlarca kişinin beğenerek seyrettiği ve dinlediği “Karşılaşınca- Uçraşkanda”  şarkısı ile Türkiye’de tanınan Heyit,ülkemizde bu kadar tanınmış ve sevilmiş olmasına rağmen, TRT Yapımcısı ve Türk Dünyası Sanatçısı olarak bilinen Sayın Bünyamin Aksungur’dan başka hiç bir sanatçı  veya sanat erbabı ve Sanatla ilgili  hiç bir STK.  Heyit’in tutuklanmasını aklına  bile getirmedi.    Ancak,bu  Uygur Türklerinin ve aynı zamanda Türk Milletinin ortak sanatkarı olan Abdurrahim Heyit’in hapsedilmesini  İngiltere’de bulunan  bir Sanat gurubu  sahip çıktı ve gündeme taşıyarak destek verdi. İngiltere merkezli  bir haber Sitesinde http://freemuse.org/news/uyghur-dutar-king-detained-china/#linki ile yayınlanan   ve halen Çin zindanlarında çile çeken   Sanatçımız Abdurrahim Heyit ile ilgili yazısını Uyghurnet okurları için TİLMAÇ Türkçeye aktardı.Yazıyı aşağıda bilgilerinize sunuyoruz. 

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

Çin’in Doğu Türkistan ( Sincan Uygur Özerk Bölgesi ), şu anda yabancı medyaya tamamen kapalı ve aşırı ve sıkı kontrollerle dış dünyadan korunan büyük bir güvenlik çemberinin içinde tutuluyor. Çin yönetimi tarafından Çin Ordusunun ülkede yıllardan beri arkası kesilmeyen “İslami aşırılıklara” karşı operasyonları açıkça desteklenmekte ve onaylanmaktadır. Bu aşırı güvenlik tedbir ve uygulamaları bölgenin Müslümanları arasında günlük dini hayatın tüm yönlerini hedefine almıştır. Aynı zamanda ifade, hareket(seyahat) ve Sivil Toplum Kurma ve oluşturma (dernek kurma) özgürlüğü de ortadan kaldırılmıştır. Çin yönetimi son bir yıldır, ülke genelinde kurduğu “ Mesleki,siyasi ve İdeolojik Eğitim Merkezi “Rehabilitasyon Merkezleri” adını verdiği Toplama Kamplarına binlerece kişiyi tutuklayarak kapatmakta olup, bu göz altına alınanların birçoğu ise Hapishanelere konulmuştur.
Çin, son zamanlarda, bu kampanyayı çalışmalarında Uygurların etnik kimliğini bir şekilde konu alan,gündeme getiren ve teşvik eden Uygur yazarlarına ve sanatçılarına yönelik olarak genişlemiş bulunmaktadır. Bunların en başta gelenden biri ise, Uygurların Dutar Kralı olarak anılan Abdurrahim Heyit’tir. Şimdi Uygurların en popüler ve en etkili Uygur şarkıcılarından Abdurehim Heyit, bölge başkenti Urumçi’de resmi olarak göz alatında ve tutukludur.

Uygur Şair Hamit : Çin, Êğitim Kampanyası”’na Uygur Şair,Yazar ve Sanatçıları de dahil etti.

Geçtiğimiz aylarda ABD’ye gelen ünlü Uygur şair Tahir Hamut (Hamit) bu Ülke’de yaşayan Uygurların düzenlediği bir etkinliğe katılarak konuştu ve şunları söyledi ; Abdurrahim Heyit Nisan 2017’de Urumçi’de tutuklandı ve halen ne ile suçlandığı bilinmiyor. Şu anda Uygur bölgesi’nde  durum çok ciddi. Birçok kişi tutuklanıyor ve tutuklanmalar için  de herhangi bir neden de belirtilmiyor.” dedi.

Heyit’in Suçlanması Ve Tutuklanma Süreci
Uygur Şair Tahir Hamit, Heyit’in tutuklanması sürecini Urumçi’deki Sincan Şarkı ve Dans Topluluğu yetkililerinden duyduğunu belirterek şöyle konuştu ; “ Polis Heyit’i tutuklamadan önce birkaç kez onu evinde ziyaret etmiş. Polis onun okuduğu ve yorumladığı Ata’lar(Ata’lar) adlı şarkıyı niçin bestelediğini ve  ne sebeple yorumladığını sormuş.
Ayrıca bu şarkının söz yazarının kim olduğu ve niçin yazdığı hakkında da sorgulamış.

Daha sonra bu şarkının sözlerini yazan şair Abdurehim Abdullah da tutuklanmış. Heyit’in yorumladığı şarkının sözlerinde geçen “savaşta şehit – jenglerde shehit ” ifadesi hakkında özellikle durdukları ve bu cümle üzerinde çok hassas davrandıkları söyleniyor. Aslında, o şarkının ana mesajı geçmişte savaşlarda şehit olan Atalarımızı ve bu savaşların kurbanlarını hatırlamak ve gençlerin bu günlerde parti yapmalarını (eğlence düzenelemelerini) eleştirmekti.Bu sözlerin aşırılık veya cihad ile bağlantılı olduğu için tutuklandığı yolunda söylentiler var.  Çin polisleri “muhtemelen “Ata’lar – atilar” şarkısı ile cihad arasında kendince bir bağ kurmak istemiş.”

Abdurrahim Heyit’in Şarkıları

Abdurrahim Heyit’in bestelediği ve yorumladığı şarkıların çoğu Uygurların geçmiş tarihini ve kültürünü yansıtıyor ve bunları çok güçlü bir şekilde yorumlayarak söylüyor. (ses efektini kullanıyor.)
Özellikle kendisinin aynı zamanda adaşı de olan Uygurların ünlü şair ve yazarı Abdurehim Otkur’un “uchrashqanda- Karşılaşınca ” (When We Met We) gibi şiiri  başta  diğer bir çok saygın Uygur şairlerinin lirik ve ironik şiirlerini modern Uygur  müzik tarzı ile besteleyip yorumluyor. Bu metin ve şiirleri yorumlayarak  Uygurların  geçmişini ve tarihini onların gönlünde, hayalinde ve kalbinde canlandırıyor.

Heyit’in Öğrencisi : Heyit.Şiirleri yazmadı,sadece Besteleyip Yorumladı

Heyit’in öğrencilerinden biri Abdurrahim Heyit’in tutuklanmasını şu sözleri ile yorumladı ve tepki gösterdi ; ” Hocam Heyit bestelediği ve yorumladığı şarkıların sözlerinin  kendi yazmamıştır. Onun bestelerinde kullandığı şiirlerin tamamı hükümet tarafından onaylanan şiirlerdir. Bu şiirler devletin olan basımevler tarafından yayınlanmıştır. Şarkıların sözleri ve besteleri yayınlanmadan önce kayıt altına alındıktan sonra devlet sansür organları tarafından kontrol edilerek sansür edilmektedir. Yönetime bağlı Sansür İdaresi tarafından tekrar onaylandıktan sonra yayınlanmasına izin verilenler ancak, yayınlanmaktadır. Bestelenen ve yorumlanan bu metinlerde cihad veya radikalizmi teşvik eden hiçbir şey yoktur. Atalarımızın fedakarlıkları hakkında konuşurken, geçmişten bahsediyor. Geçmişteki olayları bugünkü  şartlara uyarlamak ve  uygulamak mümkün değildir. Tutuklanmasının hiçbir dayanağı yok. Bu tutuklama tamamen yanlış ve hatalıdır .” şeklinde konuştu.

Doğu Türkistan’daki(Sincan’daki) mevcut aşırı güvenlik uygulamaları kapsamında etnik içerikli övünç ve gurur ifadeleri – hatta devlet sansürcileri tarafından önceden onaylanmış olanlar dahil-  etnik bölücülük olarak tanımlanmakta ve ve İslami aşırılık olarak suçlanmaktadır. Xinjiang’in Çin polisi, Heyit’in söylediği yüzlerce şarkının arasından bir tek bir cümleyi aldı ve onu bir dini aşırılık kanıtı  olarak  onu suçlamak için bu cümleyi kullandı. Bu suçlama, onun tutuklanmasının asıl sebebini maskelemektedir. Uygurların tarihinin ve kültürünün gururlu bir vizyonunu anlatan ve nesillere aktaran bu ünlü sanatçı Etnik Bölücülüğü teşvik iddiası ile tutuklanmış bulunuyor. Çin’in bölgede yürüttüğü aşırı güvenlik uygulamaları Kampanyası kapsamında onlarca yıldan beri ,Uygur sanatını icra eden bu güçlü sesi , şu anda çılgınca bir bahane ile tutuklaması onun gibi yüksek profilli ve popüler bir sanatçının hak etmediği aşırı bir cezalandırmanın açık bir göstergesidir. Gözlemlenebilen  en  aşırı bir göstergedir.

Bir Uygur Sanatçı  :  Gençliğimde  Onu Kaşgar’dan Tanıyor ve Hatırlıyorum.
İngiltere’de yaşayan bir Uygur sanatçının anlattıkları ise şöyle ; ” Abdurrahim Heyit, Profesyonel bir müzisyendi. Bir süre Devlet tiyatro grupları bünyesinde  çalıştırıldı. Uygur(Türkçe) dilinde ve Uygur kültürü ve tarihini temsil eden bir çok beste ve yorumlara imza attı. Halkının dinlemeyi çok sevdiği şarkıları söylemesi onun ününü günden güne arttırıyordu. O gerçek bir halk sanatçısıydı.  ” Gençliğimde sokak satıcılarının onun kasetlerini çalarak oynamak için kullandıklarına bizzat şahit olmuştum. Onu Kaşgar’dan da hatırlıyorum, O, eski türkülerdeki versiyonlarını çok beğenerek ve duygulanarak yorumlardı.” dedi,
Ayrıca Uygur halk şarkılarını ve kendi kompozisyonlarını içeren bir dizi solo CD çıkardı ve Uygur dinleyicileri arasında popüler ve etkili bir figür sanatçı oldu ve 1990’ların “yeni halk” üslubunun önde gelen bir Kaynağı (üssü) haline geldi. 2011 yılında, “Duttarim” (My Dutar) isimli 9 CD’lik bir koleksiyon yaptı. Heyit’in bu çalışıması Urumçi’de Prestij Milli Ün-Sin Müzik Evi ( prestijli Nationalities Recording Company) tarafından yayınlandı.

Abdurrahim Heyit Kimdir ?

Abdurrahim Heyit, 1964 yılında Kashgar’da dünyaya geldi. Dutar çalma tutkusu onu kısa zamanda tanınmış bir sanatçı haline gelmesini sağladı. Uygur dutarı ile (geleneksel uzun saplı ve iki telli saz) çok sayıda sevilen şarkı besteleyerek yorumladı ve ülkenin en ünlü virtöz sanatçılarından biri oldu. Çok sayıdaki Uygur şarkıların da bestecisi oldu. Kashgar’in Artuş ilçesindeki bir Güzel Sanatlar Okulunda (Arts College’da) eğitim gördü ve 1986-1993 yılları arasında Pekin’de bulunan Merkezi Uluslar Sanat Topluluğu’nda çalıştı ve Çin Halkları arasında birlik ve dostluğu teşvik eden ve pekiştiren çalışmalara katıldığı için   birkaç kez takdirname ile ödüllendirildi. Daha sonra Doğu Türkistan ( Sincan) Şarkı ve Dans Topluluğu’nda çalışmak üzeri Urumçi’ye geri döndü.