UYGUR TÜRKLERİNDE İFFETİN TİMSALİ BİR KADIN KAHRAMAN “EMÇEK HOCAM”

Doğu Türkistan’ın Turfan İli’ne bağlı Toksun ilçesinde bulunan “Emçek Hocam” Mezarlığı

 UYGUR TÜRKLERİNDE “EMÇEK HOCAM” HİKAYESİ 

Yrd.Doç,Dr,Adem ÖĞER (Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi öğretim Üyesi)

Müslüman  Uygur  Türkler ile  Budistler arasında yapılan çeşitli savaşlarda, Uygur kadınları namuslarını korumak için büyük zorluklarla mücadele etmek  mecburiyetinde  kalmışlardır. Uygurların bu  mücadelerindeki  en büyük kadın kahramanlarının başında ise,  ” Emçek= Göğüs  Hocam” gelmektedir. Udun’lu (Hoten bölgesinin eski adı ) Budistlerle yapılan savaşta, düşmanların bebeklerini emzirmek zorunda kalan ve  bu sebeple  iffet ve namusuna leke geldiğini düşünerek, göğüslerini kesip atan Emçek Hocam hakkında çeşitli efsaneler oluşmuştur. Bunlardan biri şöyledir:

“Çok eskiden, çetin geçen bir savaşta çok insan yaralanmış ve bir çokları de   ölmüştür.  Düşmanlar, o civarda yaşayan ve kendisine çok saygı gösterilen (hürmet kılıngan)  bir Anne’yi tutarak, kendilerinin annesiz kalan yavrularını emzirmeye zorlamışlardır. Aradan çok geçmeden, Müslüman halk tekrar hücum edip düşmanları kovmuş. Süt Annesi olarak düşmanın kimsesiz çocuklarına zorla süt annelik yaptırılan bu saygın bu anne, kendisinin  “Düşmanların çocuklarının  emdiği memeyi(Emçek’nı) vucudunda  taşımaya gerek  kalmamıştır !” diyerek memelerini kesip atmış. Kesip attığı memenin düştüğü yer, daha sonra mezara dönüşmüştür. Müslüman Uygur Türkleri  bu mezara zamanla Türbe’ye dönüştürerek bir ziyaretgah haline getirmişlerdir.Bu saygın Anne’nin mezarına  ise,bir hürmet ifadesi olarak   ‘Emçek Hocam’” adını vermişlerdir.”
Günümüzde, Turfan’ın Toksun İlçesinde  bulunan Emçek Hocam’ın mezarı, civarda oturan Uygur Türklerinin önemli ziyaret yerlerinden biridir. Göğüs(emçek) ile ilgili rahatsızlığı olan   kadınlar, bu mezarı ziyaret ederek  dua etmektedirler .